Revisie statistieken uitgaven aan gezondheids- en welzijnszorg, 2021-2023

3. Nieuwe bronnen en betere benutting bestaande bronnen

De revisie die in deze publicatie wordt beschreven is mogelijk door de beschikbaarheid van nieuwe databronnen en de betere benutting van bestaande bronnen. Hieronder volgt een overzicht van de belangrijkste bronnen en hun impact:

1. Koppeling van Zvw- en Wlz-declaraties aan het bedrijvenregister

Op verzoek van het CBS heeft Vektis de bij hen beschikbare declaraties (op persoons- en aanbieders-niveau) geaggregeerd naar bedragen per prestatiecode en per aanbieder. Deze bedragen zijn, door gebruik te maken van het AGB-register van Vektis, gekoppeld aan het bedrijvenregister van het CBS. Dit maakt het mogelijk om per groep zorgaanbieders, geclassificeerd volgens de SBI, vast te stellen hoeveel in totaal van elk type zorg is gedeclareerd. Hiermee kan ook worden vastgesteld hoeveel verzekerde zorg geleverd wordt door bedrijven die zorg leveren als secundaire activiteit (buiten de sectie Gezondheidszorg en welzijnszorg). Het zorgtype wordt bepaald door prestatiecodes te groeperen (voor zowel Zvw als Wlz) en door aanvullend gebruik te maken van indicaties vanuit het Centrum Indicatiestelling Zorg (CIZ) voor de Wlz-zorg.

2. Koppeling van CAK-cijfers over eigen bijdragen aan de zorgaanbieders die de zorg geleverd hebben

De gegevens van het CAK bieden gedetailleerd inzicht in de eigen bijdragen die individuen betalen voor zowel Wlz-zorg als Wmo-verblijf. Voor Wlz-zorg worden deze bijdragen gekoppeld aan de geleverde zorgprestaties per persoon en vervolgens toegewezen aan de zorgaanbieder die de zorg declareert. Voor Wmo-verblijf beschikt het CBS niet over de gedeclareerde zorgprestaties, maar wel over het totaal aan eigen bijdragen per persoon en AGB-code. Door middel van een koppeling tussen het AGB-register en het bedrijvenregister wordt deze eigen bijdrage Wmo-verblijf toegewezen aan zorgaanbieders. Door deze gedetailleerde gegevens ontstaat een nauwkeuriger beeld van de financieringsstromen.

3. Koppeling van informatie uit verschillende bronnen over persoonsgebonden budgetten (pgb’s)

Met de informatie over pgb’s van de SVB was het al mogelijk om pgb’s te koppelen aan de zorgaanbieders. Die bestaande koppeling is verbeterd. Door dit vervolgens te combineren met de indicaties vanuit het CIZ is het nu ook mogelijk geworden om de pgb’s tot op zekere hoogte uit te splitsen naar zorgtype.

4. Intensiever gebruik van fiscale data en openbare jaarverslagen

Vanaf verslagjaar 2021 is het CBS, in het kader van de Europese verplichting onder de Structural Business Statistics (SBS), gestart met het samenstellen van economische statistieken voor vrijwel de gehele sectie Gezondheidszorg en welzijnszorg (SBI-divisies 86, 87, 88). Voorheen waren er geen uitgebreide gegevens beschikbaar over opbrengsten en kosten voor alle onderdelen binnen de sectie Gezondheidszorg en welzijnszorg. Om daar nu toch economische statistieken over te kunnen maken wordt intensief gebruikt gemaakt van fiscale data, aangevuld met informatie uit openbare jaarverslagen (m.n. voor stichtingen). Hiermee kwamen voor de Zorgrekeningen gegevens beschikbaar voor onderdelen van de sectie Gezondheidszorg en welzijnszorg die vóór de revisie nog ontbraken. Het betreft hier met name: een groot deel van de subklasse van de Overige paramedici (86919), een deel van de subklasse van de Psychologen (86913), een deel van de subklasse van Preventieve zorg (86923), de subklasse van de Samenwerkingsorganen op het gebied van gezondheidszorg en overige gezondheidszorgondersteunende diensten (86929), de subklasse Ondersteuning en begeleiding van gehandicapten (88103) en subklasse Overig maatschappelijk advies, gemeenschapshuizen en samenwerkingsorganen op het gebied van welzijn (88999).

5. Gebruik van open data van de Rijksoverheid

Na de revisie maakt het CBS gebruik van open databestanden van de Rijksoverheid, waarin gegevens zijn opgenomen over subsidies, bijdragen aan medeoverheden, inkomensafdrachten en financieringen aan agentschappen. Omdat veel van deze bestanden het KVK-nummer van de ontvanger bevatten, is het mogelijk om deze bedragen te koppelen aan het bedrijvenregister van het CBS en zo toe te wijzen aan de juiste aanbiederscategorie. Deze informatie is vervolgens gebruikt om de uitsplitsing van de zorguitgaven naar financieringsbron te verbeteren.

6. Breder gebruik van jaarverslagen Maatschappelijke Verantwoording

Vóór de revisie werd al gebruik gemaakt van jaarverslagen die gedeponeerd zijn door zorginstellingen die vallen onder de Wet Toelating Zorginstellingen (WTZi) en vanaf 2022 onder de Wet Toetreding Zorgaanbieders (WTZa), evenals de Jeugdwet. De focus lag vóór revisie op eenheden uit de Zorginstellingenstatistiek van het CBS, namelijk: de Universitaire Medische Centra (UMC’s), algemene ziekenhuizen, categorale ziekenhuizen, geestelijke gezondheidszorg met overnachting, gehandicaptenzorg, jeugdzorg met overnachting, maatschappelijke opvang, ambulante jeugdzorg en Verpleging, Verzorging en Thuiszorg (VVT). Na de revisie is het gebruik van deze databron voor zover mogelijk ook gebruikt voor zorgaanbieders búiten deze secties, met name om meer informatie te verkrijgen over financieringsstromen uit de Wmo en Jeugdwet. De aanvullende CBS-uitvraag in de Maatschappelijke Verantwoording omvat namelijk de opbrengsten per wet (Zvw, Wlz, Wmo en Jeugdwet).

7. Identificatie van onderaannemers via uitgebreide bronkoppeling

Door diverse bronnen aan het bedrijvenregister van het CBS te koppelen, zoals Zvw- en Wlz-declaraties, persoonsgebonden budgetten, het BIG-register, het SKP-register, het AGB-register en de populatie van Berichtgevers voor Beleidsinformatie Jeugd, is er nu beter inzicht verkregen in welke bedrijven (potentieel) fungeren als onderaannemers. Deze uitgebreide bronbenutting helpt om de complexiteit van de zorgketen nauwkeuriger in kaart te brengen en verbetert de mate waarin voor (potentiële) dubbeltellingen gecorrigeerd kan worden in de Zorgrekeningen.
In het vervolg van deze notitie worden de belangrijkste onderdelen van de revisie nader toegelicht:

  • de nieuwe indeling van aanbieders van Gezondheidszorg en welzijnszorg
  • de nieuwe uitsplitsing naar zorgtype
  • de aanpak van het voorkomen van dubbeltellingen

Daarna zullen de overige wijzigingen als gevolg van de revisie beschreven worden en worden de cijfers voor 2021, 2022 en 2023 gepresenteerd.