3. Internationaal
Net als in 2018 groeide de Nederlandse economie in 2019 harder dan in de ons omringende landen (België, Duitsland, Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk (VK)) en ook sterker dan gemiddeld in de Europese Unie.
| Land | Groei (%) |
|---|---|
| China | 6,1 |
| VS | 2,3 |
| EU28 | 1,5 |
| Ierland | 5,5 |
| Hongarije | 4,9 |
| Malta | 4,4 |
| Estland | 4,3 |
| Polen | 4,1 |
| Roemenië | 4,1 |
| Litouwen | 3,9 |
| Bulgarije | 3,4 |
| Cyprus | 3,2 |
| Kroatië | 2,9 |
| Tsjechië | 2,4 |
| Slovenië | 2,4 |
| Luxemburg | 2,3 |
| Slowakije | 2,3 |
| Denemarken | 2,2 |
| Letland | 2,2 |
| Portugal | 2,2 |
| Spanje | 2 |
| Griekenland | 1,9 |
| Nederland | 1,8 |
| Oostenrijk | 1,6 |
| België | 1,4 |
| VK | 1,4 |
| Frankrijk | 1,3 |
| Zweden | 1,2 |
| Finland | 1 |
| Duitsland | 0,6 |
| Italië | 0,3 |
| Bron: CBS, Eurostat | |
De economieën van de Oost-Europese landen groeiden ook in 2019 over het algemeen harder dan die van West-Europese landen. De Chinese economie groeide weliswaar minder hard dan in eerdere jaren, maar in 2019 nog altijd met ruim 6 procent. De economie van de Verenigde Staten groeide met 2,3 procent in 2019 ook harder dan de Europese. In de meeste Europese economieën en de VS was de groei in 2019 ook minder sterk dan in voorgaande jaren.
Na 2013 is de Nederlandse economie zes jaar op rij gegroeid. In die zes jaar is de Nederlandse economie sterker gegroeid dan in de ons omringende landen. Nederland had echter een behoorlijke inhaalslag te maken. De Nederlandse economie zakte in de crisisjaren 2009-2013 verder weg dan de economieën van de ons omringende landen. In jaren van hoogconjunctuur groeit de Nederlandse economie harder dan in omringende landen,terwijl in jaren van laagconjunctuur de groei doorgaans sterker terugvalt (Hemmerlé, 2019). Vooral de hogere volatiliteit van de consumptie door huishoudens en de investeringen in woningen speelt hierin een rol. Dat hangt in belangrijke mate samen met de inrichting van het pensioenstelsel, de woningmarkt, het overheidsbeleid en de arbeidsmarkt in Nederland (De Kruijf en Jonkers, 2018).
| Frankrijk (2014=100) | Duitsland (2014=100) | België (2014=100) | VK (2014=100) | EU28 (2014=100) | Nederland (2014=100) | ||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 2014 | 99,6 | 99,6 | 99,3 | 99,1 | 99,4 | 99,2 | |
| 2014 | 99,8 | 99,5 | 99,6 | 99,7 | 99,7 | 99,8 | |
| 2014 | 100,3 | 100 | 100,3 | 100,3 | 100,2 | 100 | |
| 2014 | 100,4 | 100,9 | 100,8 | 100,9 | 100,7 | 100,9 | |
| 2015 | 100,8 | 100,7 | 101,3 | 101,4 | 101,5 | 101,5 | |
| 2015 | 100,8 | 101,3 | 102 | 102,1 | 102 | 101,9 | |
| 2015 | 101,2 | 101,8 | 102,2 | 102,6 | 102,5 | 102,2 | |
| 2015 | 101,4 | 102,2 | 102,6 | 103,3 | 103,1 | 102,2 | |
| 2016 | 102,1 | 103 | 102,8 | 103,5 | 103,6 | 103,2 | |
| 2016 | 101,7 | 103,6 | 103,5 | 104,1 | 104 | 103,4 | |
| 2016 | 102 | 103,8 | 103,7 | 104,5 | 104,5 | 104,6 | |
| 2016 | 102,6 | 104,2 | 104,3 | 105,2 | 105,3 | 105,5 | |
| 2017 | 103,5 | 105,4 | 105,1 | 105,8 | 106 | 106 | |
| 2017 | 104,1 | 106 | 105,4 | 106,1 | 106,7 | 106,9 | |
| 2017 | 104,8 | 106,9 | 105,5 | 106,4 | 107,5 | 107,7 | |
| 2017 | 105,7 | 107,7 | 106,4 | 106,9 | 108,3 | 108,5 | |
| 2018 | 105,9 | 107,9 | 106,6 | 106,9 | 108,6 | 109,2 | |
| 2018 | 106,1 | 108,3 | 106,9 | 107,5 | 109,1 | 109,9 | |
| 2018 | 106,4 | 108,2 | 107,1 | 108,1 | 109,5 | 110,2 | |
| 2018 | 106,9 | 108,4 | 108 | 108,3 | 109,9 | 110,8 | |
| 2019 | 107,3 | 108,9 | 108 | 109 | 110,5 | 111,3 | |
| 2019 | 107,7 | 108,7 | 108,4 | 108,9 | 110,7 | 111,7 | |
| 2019 | 108 | 108,9 | 108,8 | 109,5 | 111,1 | 112,2 | |
| 2019 | 107,9 | 108,9 | 109,3 | 109,5 | 111,3 | 112,6 | |
| Bron: CBS, Eurostat | |||||||
Afgemeten aan het bruto binnenlands product per hoofd is Nederland een van de meest welvarende landen van Europa. In 2019 moest Nederland alleen Luxemburg, Ierland en Denemarken voor laten gaan.
| 2019 (duizend euro) | |
|---|---|
| Luxemburg | 102,2 |
| Ierland | 70,47 |
| Denemarken | 53,37 |
| Nederland | 46,82 |
| Zweden | 46,18 |
| Oostenrijk | 44,9 |
| Finland | 43,48 |
| Duitsland | 41,34 |
| België | 41,24 |
| VK | 37,76 |
| Frankrijk | 36,06 |
| EU28 | 31,95 |
| Italië | 29,61 |
| Spanje | 26,42 |
| Malta | 26,35 |
| Cyprus | 24,92 |
| Slovenië | 22,98 |
| Estland | 21,16 |
| Portugal | 20,66 |
| Tsjechië | 20,61 |
| Griekenland | 17,5 |
| Litouwen | 17,31 |
| Slowakijke | 17,27 |
| Letland | 15,93 |
| Hongarije | 14,72 |
| Polen | 13,73 |
| Roemenië | 11,44 |
| Bulgarije | 8,68 |
| Bron: CBS, Eurostat | |
3.1 Producentenvertrouwen Europa fors gedaald
In 2019 verslechterde de stemming onder industriële ondernemers in Europa aanzienlijk.Slechts in een paar landen, zoals Griekenland, nam het vertrouwen in 2019 toe. Het producentenvertrouwen geeft de opvatting weer van ondernemers in de industrie over de orderportefeuille, de voorraden gereed product en de verwachte productie. Vooral in het Verenigd Koninkrijk, maar ook in Duitsland is het vertrouwen van de ondernemers sterk gedaald. In Nederland bleef het vertrouwen behoorlijk op peil.
| Land | Saldo (verandering t.o.v. jaar eerder) |
|---|---|
| Griekenland | 7 |
| Spanje | 0,8 |
| Roemenië | -0,1 |
| Kroatië | -1,3 |
| Denemarken | -1,8 |
| Litouwen | -3,3 |
| Bulgarije | -3,4 |
| Cyprus | -3,9 |
| Portugal | -4,3 |
| Letland | -4,5 |
| Italië | -4,6 |
| Nederland | -4,9 |
| België | -5,5 |
| Luxemburg | -5,6 |
| Polen | -6,3 |
| Tsjechië | -6,4 |
| Frankrijk | -6,5 |
| Malta | -7,3 |
| Slowakije | -8,2 |
| Slovenië | -9,8 |
| Oostenrijk | -10,4 |
| Finland | -10,9 |
| Estland | -16,4 |
| Hongarije | -17,4 |
| Duitsland | -20,7 |
| Zweden | -26,4 |
| Ierland | -27 |
| Vk | -29,7 |
| Bron: CBS, Eurostat | |
Onze belangrijkste handelspartner, Duitsland, had veel last van het handelsconflict tussen China en de VS. Verder worstelde de Duitse auto-industrie in 2019 met de herziene emissienormen voor dieselvoertuigen en de overgang naar elektrisch rijden. Ook de onzekerheid rondom de brexit speelde een negatieve rol. De toegevoegde waarde van de Duitse industrie kromp in 2019 met 3,7 procent, waar de Nederlandse industrie nog een kleine groei van 0,8 procent had.