3. Waterkracht

Wereldwijd is waterkracht nog steeds de belangrijkste bron van hernieuwbare elektriciteit, hoewel het aandeel zonne- en windenergie sterk toeneemt. Nederland heeft echter weinig waterkracht vanwege de geringe hoogteverschillen in de lopen van onze rivieren. De totale productie wordt gedomineerd door drie centrales in de grote rivieren die goed zijn voor meer dan 90 procent van het vermogen. Van het totale eindverbruik van hernieuwbare energie komt in 2023 0,1 procent voor rekening van waterkracht.

3.0.1. Elektriciteitsproductie uit waterkracht
	Niet-genormaliseerd (mln kWh)	Genormaliseerd (mln kWh)
1990	85	85
1991	104	95
1992	120	103
1993	92	100
1994	100	100
1995	88	98
1996	80	96
1997	92	95
1998	112	97
1999	90	96
2000	142	100
2001	117	102
2002	110	103
2003	72	100
2004	95	100
2005	88	100
2006	106	100
2007	107	99
2008	102	100
2009	98	100
2010	105	101
2011	57	100
2012	104	100
2013	114	101
2014	112	102
2015	93	99
2016	100	98
2017	61	94
2018	72	94
2019	74	93
2020	46	90
2021	88	91
2022**	50	87
2023**	68	84
**Nader voorlopige cijfers

3.0.1. Elektriciteitsproductie uit waterkracht
	Niet-genormaliseerd (mln kWh)	Genormaliseerd (mln kWh)
1990	85	85
1991	104	95
1992	120	103
1993	92	100
1994	100	100
1995	88	98
1996	80	96
1997	92	95
1998	112	97
1999	90	96
2000	142	100
2001	117	102
2002	110	103
2003	72	100
2004	95	100
2005	88	100
2006	106	100
2007	107	99
2008	102	100
2009	98	100
2010	105	101
2011	57	100
2012	104	100
2013	114	101
2014	112	102
2015	93	99
2016	100	98
2017	61	94
2018	72	94
2019	74	93
2020	46	90
2021	88	91
2022**	50	87
2023**	68	84
**Nader voorlopige cijfers

Ontwikkelingen

De niet-genormaliseerde elektriciteitsproductie uit waterkracht was in 2023 een stuk hoger dan in 2022, 68 miljoen kWh ten opzichte van 50 miljoen kWh. De jaarlijkse variatie in productie wordt bepaald door de variatie in de watertoevoer in de grote rivieren. Om die variaties niet direct in de ontwikkeling door te laten werken, wordt er in de RED en ook in het Protocol Monitoring Hernieuwbare Energie, RVO en CBS gerekend met genormaliseerde cijfers. De genormaliseerde elektriciteitsproductie uit waterkracht is nagenoeg constant, maar vertoont in recente jaren een lichte daling.

3.0.2 Waterkracht
	Aantal systemen ≥0,1 MW	Opgesteld elektrisch vermogen (MW)	Bruto eindverbruik (TJ)	Vermeden verbruik van fossiele primaire energie (TJ)	Vermeden emissie CO₂ (kton)
1990	5	37	306	818	59
2000	6	37	362	911	65
2010	7	37	364	861	58
2015	7	37	355	858	67
2020	7	37	324	676	38
2021	8	38	326	721	46
2022**	8	38	312	705	45
2023**	8	38	304	687	44
Bron: CBS **Nader voorlopige cijfers

Methode

Zie voor een omschrijving van de methode inclusief rekenvoorbeelden sectie 4.5 Energie uit Water uit Protocol Monitoring Hernieuwbare Energie, RVO en CBS

Voor de periode 1990–1997 komen de gegevens uit CBS-enquêtes. Voor de periode 1998 tot en met juni 2001 is gebruik gemaakt van gegevens van EnergieNed, en vanaf juli 2001 van gegevens van Verticer (voorheen CertiQ).

Zowel voor het opgesteld vermogen als voor de elektriciteitsproductie is een ondergrens gehanteerd van 0,1 MW geïnstalleerd vermogen per installatie. Onder deze grens zijn enkele kleinere installaties aanwezig met een totaal geschat vermogen van ongeveer 0,4 MW. Dat is ongeveer 1 procent van het totaal. De onnauwkeurigheid in de berekening van de hernieuwbare energie uit waterkracht wordt geschat op ongeveer 2 procent.