Onderzoek herijking risico-indicator onderwijsachterstanden – fase 1

Bijlage 4. Resultaten expertraadpleging ronde 1: risicofactoren onderwijsachterstand

Ouders/gezin

  • Laag opleidingsniveau van ouders
  • Beroep van ouders
  • Eenoudergezinnen
  • Veel kinderen in het gezin
  • Jonge moeder 
  • Laag gezinsinkomen (netto)
  • Laag eigen vermogen gezin
  • (Problematische) schulden in gezin
  • Chronische (financiële) stress/ armoede
  • Slechte huisvesting
  • Gebrek aan sociaal steunend netwerk van ouders
  • Werkstatus van ouders 
  • Niet-westerse migratieachtergrond van ouders (ook grootouders)
  • Thuistaal niet-Nederlands
  • Beperkte etnische menging van ouders en kind (eigen kring)
  • Beperkt cultureel kapitaal
  • Lage ouderbetrokkenheid 
  • Beperkte ouderstimulering en educatieve materialen
  • Beperkte kennis en vaardigheden van ouders m.b.t. (school)taal, wereldkennis, geletterdheid en wiskundig inzicht om passende inhoud te geven aan interacties met kinderen
  • Beperkte kennis van ouders om succesvol te navigeren in het schoolsysteem
  • Beperkte sensitieve responsiviteit, autoritaire opvoedstijl
  • Beperkte ambitie van ouders
  • Motivatie van ouders
  • Beperkte tijd en energie van ouders
  • Oriëntatie van ouders op het hier-en-nu in plaats van op de toekomst
  • Weinig (gelegenheid tot) vakanties/uitjes met het gezin

Kind

  • Jongen
  • Aangeboren cognitieve beperkingen 
  • Plaats in kinderrij
  • Geen eigen kamer 
  • Geen mobiele telefoon/Tablet/Laptop/PC in bezit
  • Beperkt informatieve tv-programma’s (en programma’s in de niet-Nederlandse taal) bekijken
  • Geen internetverbinding
  • Beperkt aantal echte vriendjes/vriendinnetjes
  • Niet deelgenomen aan VVE-programma
  • Niet of beperkt deelgenomen aan (naschoolse) opvang en andere vormen van culturele socialisatie
  • Niet of beperkt deelgenomen aan non-formele en informele educatie en socialisatie die privaat bekostigd wordt (schaduwonderwijs, brede sociale en culturele vorming)
  • Niet of beperkte tijd doorgebracht in kinderopvang
  • Doubleren

School

  • Verwachtingen van en stereotypering door leerkrachten
  • Gebrek aan divergente differentiatie 
  • Peer-learning effecten
  • Groter aandeel leerlingen met een lage SES
  • Groter aandeel niet-westerse achtergrond
  • Hoger percentage achterstandsleerlingen op school
  • Hoge mate van stedelijkheid van postcodegebied waar de school staat
  • Samenloop van sociaaleconomisch zwakkere achtergronden van leerlingen op school én een groter tekort aan personeel
  • Gemiddeld lager opleidingsniveau van ouders op de school
  • Aandeel eenoudergezinnen
  • Denominatie

Omgeving

  • Minder goede leefbaarheid van wijken waarin leerlingen wonen (kwaliteit van woningen en fysieke omgeving, veiligheid)
  • Lagere SES van de buurt