Het opzetten van een nieuw register over de afzet van biociden in Nederland

Bijlage 3 Output Gewasbeschermingsmiddelen

In tabel G1 zijn gegevens te zien van de Nederlands markt van gewasbeschermingsmiddelen naar hoofdgroep van 2016 tot en met 2022.

G.1 Afzet gewasbeschermingsmiddelen naar hoofdgroep: 2016 – 2022 (in 1000 kg werkzame stof)
Hoofdgroep gewasbeschermingsmiddelen2016201720182019202020212022
Totaal van alle werkzame stoffen10 77010 5669 4039 2169 8849 3978 991
Schimmel- en bacteriënbestrijding4 8684 7224 2913 8864 0013 3022 968
Onkruidbestrijding en loofdoding2 7332 8832 9612 7212 6222 5882 708
Insecten- en mijtenbestrijding2 6082 4911 6271 9712 4152 6552 263
Slakkenbestrijding20301114163119
Plantengroeiregulatie, kiemremming459386386528560559718
Andere gewasbeschermingsmiddelen825312796270262316
Bron: CBS Statline, maart 2024

Over de jaren heen is de markt van gewasbeschermingsmiddelen vrij stabiel. Er is de laatste jaren een licht dalende trend te zien. De schimmelbestrijding daalt nu heel duidelijk.
Stoffen voor gewasbeschermingsmiddelen overlappen deels met stoffen voor biociden. Deze overlap geldt zeker voor de Insectenbestrijding. In Tabel G2 staat voor insectenbestrijding meer detail met betrekking tot de indeling naar productengroepen.

G.2 Afzet gewasbeschermingsmiddelen naar productengroep, Insectenbestrijding: 2016 – 2022 (in 1000 kg werkzame stof)
Productengroep gewasbeschermingsmiddelen2016201720182019202020212022
I01 Insecticiden, pyretroïden1214913131313
I02 Ins., gechloreerde koolwaterstoffen23334
I03 Ins., carbamaten, oxim-carbamaten328264676918193
I04 Ins., organische fosfaten30414058100
I05 Ins., microbiologisch, botanisch5153612144477
I06 Acariciden6443324
I99 Insecticiden, andere2 5232 3351 4721 8152 3122 4122 071
Bron: CBS Statline, maart 2024

We zien bij de verschillende productengroepen wel wat ontwikkelingen, maar vooral valt op dat de groep I99 (Andere insecticiden) zeer groot is in omvang in vergelijking met de andere productgroepen. Het is daarom interessant om voor deze productengroep I99 de uitsplitsing naar Chemische klasse te zien. CBS publiceerde dit nog niet, maar Eurostat al we, zie Tabel G3.

G.3 Afzet gewasbeschermingsmiddelen naar chemische klasse, productengroep Andere Insecticiden I99, Insectenbestrijding: 2016 – 2022 (in 1000 kg werkzame stof)
Chemische klasse gewasbeschermingsmiddelen2016201720182019202020212022
I99_01 Door vergisting verkregen11,112,713,312,511,913,811,3
I99_03 Benzoylurea1,71,31,21,60,400
I99_04 Carbazaten1,01,40,80,80,70,90,7
I99_05 Diazylhydrazinen1,51,92,52,70,60,61,0
I99_06 Ins. Groei remmers0,50,60,91,00,60,50,3
I99_08 Nitroguanidinen4,63,82,30,7000
I99_10 Oxadiazinen0,50,80,70,70,51,30,2
I99_11 Fenyl-ether ins.0,30,40,20,30,40,30,2
I99_12 Pyrazolen (fenyl) ins.2,22,95,51,91,31,91,9
I99_13 Pyridine ins.35,637,022,626,324,825,023,5
I99_14 Pyridylmethylaminen16,822,725,242,735,819,419,8
I99_17 Tetronzure ins.1,91,90,90,80,90,40,5
I99_18 Insect feromonen0,40,20,30,50,50,40,5
I99_99 Niet ingedeelde ins.2 444,52 247,81 395,31 722,32 233,32 347,72 010,9
Bron: Eurostat, maart 2024

Ook hier zien we ontwikkelingen in de tijd, maar valt vooral de grote omvang van Niet ingedeeld (I99_99) op. In 2022 is de afzet van paraffine olie met 1.776,9 ton behoorlijk omvangrijk binnen de insecten- en mijtenbestrijding. Deze afzet domineert alle jaren de productengroep I99 (Andere insecticiden) en de chemische klasse I99_99 (Niet ingedeeld). Van de werkzame stof parafine olie bestaan echter geen biociden. 

Het is interessant om te weten welke afzonderlijke stoffen op de markt worden afgezet. Verschillende stoffen geven andere effecten. Sinds een rechtszaak in 2019 wordt de afzet per stof jaarlijks door Ministerie LNV gepubliceerd (Ministerie LNV, 2024). 

G.4 Afzet gewasbeschermingsmiddelen naar ‘pesticide risk group’: 2016- 2020 (in 1000 kg werkzame stof)
Risicogroep gewasbeschermingsmiddelen20162017201820192020
Laag risico (groep 1)18,529,811,013,815,3
Reguliere stoffen (groep 2)9 752,89 631,48 498,98 437,49 084 5
Vervangingsstoffen (groep 3)726,7827,8843,6746,7705,6
Niet meer toegelaten (groep 4)267,274,046,834,835,7
Niet chemische stoffen (NCHAS)3,214,435,213,412,7
Chemische stoffen (CHAS)10 494,010 474,49 318,49 184,69 792,6
Bron: Eurostat, maart 2024

In Tabel G4 is in de eerste 3 rijen (groep 1, 2, 3) te zien dat de meeste stoffen regulier zijn, maar dat een kleine 10% van de reguliere stoffen voor vervanging in aanmerking komt. In de onderste 2 rijen (groepen NCHAS en CHAS) is te zien dat de meeste stoffen chemisch zijn. Bij rij 4 “Niet meer toegelaten” (groep 4) geldt de opmerking dat die groep terugkijkend in de tijd steeds groter wordt. Deze groep 4 blijft buiten de indeling naar NCHAS en CHAS.

Bij het afzet van gewasbeschermingsmiddelen register wordt niet systematisch gebruik gemaakt van H(azard)-zinnen. Er worden geen afzet hoeveelheden van gewasbeschermingsproducten gepubliceerd; het gewicht van de hulpstoffen en het aantal verpakkingen op de markt blijft buiten beschouwing.

Ten slotte is er in Tabel G5 een vergelijking van de Nederlandse markt met de Belgische en Duitse markt. De markt van gewasbeschermingsmiddelen in Duitsland is veruit het grootst van de drie landen. De markt van Nederland is (iets) groter dan die van België. Per hoofdgroep vallen andere verschillen of juist overeenkomsten op. Kijken we naar Insectenbestrijding dan zien we in Nederland een factor 6 meer dan in België. Zelfs met aftrek van alle paraffine olie, bij zowel Nederland als België, is de insectenbestrijding in Nederland 2 keer zo groot.

G.5 Afzet gewasbeschermingsmiddelen naar hoofdgroep: 2021 (in 1000 kg werkzame stof)
Hoofdgroep van gewasbeschermingsmiddelenBelgiëDuitslandNederland
Totaal van alle werkzame stoffen1)5 57648 7129 347
Schimmel- en bacteriënbestrijding1 9999 6933 296
Onkruidbestrijding en loofdoding2 45616 0892 588
Insecten- en mijtenbestrijding2)41520 5752 611
Slakkenbestrijding1211531
Plantengroeiregulatie, kiemremming4061 995559
Andere gewasbeschermingsmiddelen288247262
1) Exclusief biologische stoffen F06 en I05.
2) Inclusief begassing tegen voorraadinsecten met CO2 in Duitsland. Dit wordt niet meegeteld in de Duitse ‘pesticide risk groups'.
Bron: Eurostat, maart 2024