Schade van criminaliteit tegen burgers

4. Vergoeding financiële schade criminaliteit

De totale schade bestaat uit de schade voor de slachtoffers en de schade die aan de slachtoffers uitgekeerd is door financiële dienstverleners (verzekeraars, banken, creditcardmaatschappijen, online betaaldiensten of andere instanties). In deze paragraaf wordt eerst in paragraaf 4.1 per type delict beschreven van hoeveel procent minstens een deel van de schade werd vergoed. Paragraaf 4.2 beschrijft het vergoede schadebedrag per type delict, en in paragraaf 4.3 worden de vergoede bedragen in 2023 per hoofdcategorie vergeleken met 2021.

4.1 Vergoedingspercentages schade per delict

Bancaire fraude het vaakst vergoed

Slachtoffers van bancaire fraude (waarbij de crimineel toegang tot de rekening had) kregen het vaakst geld terug (zie tabel 4.1.1). Afhankelijk van het al dan niet meetellen van de (nog) onbekende schadevergoeding kregen 6 á 7 van de 10 slachtoffers van bancaire fraude de schade (deels) vergoed van de bank of creditcardmaatschappij/online betaaldienst.
Bij veelvoorkomende delicten werd de schade in het algemeen minder vaak vergoed. Zo was bij aankoopfraude het vergoedingspercentage minimaal 10 en maximaal 21, bij fietsdiefstal was dit minimaal 13 en maximaal 30.

4.1.1 Vergoeding schade door financiële dienstverleners per delict, 2023
(Gedeeltelijk) vergoed (%)(Nog) onbekend (%)
Diefstal van voertuigenFiets13,416,9
Auto48,824,6
Ander motorvoertuig24,615,3
Diefstal ander goedUit woning41,924,6
Uit auto24,117,3
Vanaf auto15,420,3
Zakkenrollerij/ beroving11,517,1
Overig6,421,1
Fraude bij online handelBij aankoop10,210,9
Bij verkoop1)
Fraude in het betalingsverkeerBancair59,310,3
Niet-bancair2)22,812,7
Overige online criminaliteitIdentiteitsfraude34,818,2
Afpersing na hacken..
Sextortion..
VernielingHuis bij (poging) tot inbraak29,830,7
Tuin3,333,4
Huis10,643,7
Auto14,827,1
Motor, scooter, bromfiets of snorfiets3,818,5
Fiets2,427,2
Anders5,044,5
. = Minder dan 100 slachtoffers geënquêteerd.
1) Bij verkoopfraude zijn geen vragen gesteld over vergoeding omdat aangenomen is dat hierbij niets vergoed wordt.
2) Aangezien instanties niet-bancaire fraude door spoofing anders dan bankspoofing niet vergoeden, zal in veel van deze gevallen de dader het geld (op verzoek van de bank of via een civiele procedure) terugbetaald hebben.

4.2 Vergoede bedragen per delict

Schadevergoeding varieert sterk naargelang type delict

Het deel van de totale schadebedragen dat door financiële dienstverleners werd vergoed verschilt sterk per delict. Zo werd van het totale schadebedrag door bancaire fraude in het betalingsverkeer, diefstal van een auto, diefstal uit de auto en vernieling van het huis bij poging tot inbraak minstens de helft vergoed. Van de schade door vernieling van fietsen daarentegen werd slechts 7 procent vergoed. Bij bancaire fraude in het betalingsverkeer werd 143 miljoen euro (80 procent van de totale schadelast) door de financiële dienstverleners gedragen. Bij niet-bancaire fraude was dit 78 miljoen euro (40 procent van de totale schade), waarbij een deel van de vergoede bedragen zal zijn teruggevorderd van de dader.

Verzekeraars 271 miljoen euro uitgekeerd wegens fietsdiefstal

De totale uitgekeerde schadebedragen waren het grootst voor fietsdiefstal. Volgens opgave van de slachtoffers hebben de verzekeraars voor deze schadepost 271 miljoen euro uitgekeerd, bijna een verdubbeling ten opzichte van 2021, toen dit 148 miljoen was. Andere grote schadeposten voor verzekeraars die boven de 100 miljoen euro lagen waren vernieling van auto’s (149 miljoen), bancaire fraude in het betalingsverkeer (143 miljoen), autodiefstal (131 miljoen) en diefstal bij woninginbraak (112 miljoen).

4.2.1 Vergoeding schade door financiële dienstverleners, 2023
 Vergoeding door financiële dienstverleners (miljoen euro)Resterende schade voor slachtoffers (miljoen euro)
Diefstal van voertuigen
Fiets271427
Auto13152
Ander motorvoertuig2637
Diefstal ander goed
Uit woning112144
Uit auto7768
Vanaf auto4254
Zakkenrollerij/ beroving1370
Overig28180
Online vermogensdelicten
Aankoopfraude37210
Niet-bancaire fraude betalingsverkeer178118
Bancaire fraude betalingsverkeer14336
Verkoopfraude49
Overig1125
Vernieling
Auto149335
Huis, bij (poging) tot inbraak6358
Huis, overig2051
Fiets118
Tuin215
Motor, scooter, bromfiets of snorfiets16
Anders631

4.3 Vergoede bedragen, totaal en per hoofdcategorie van delicten

In totaal 1,2 miljard euro aan schade vergoed door financiële dienstverleners

Voertuigdiefstal vormde de grootste schadepost voor financiële dienstverleners. In totaal werd hiervoor 427 miljoen euro aan schade uitgekeerd. Aan online criminaliteit werd 269 miljoen euro uitgekeerd (een onbekend deel hiervan werd terugbetaald door de dader).

Van de totale schade van 3,2 miljard euro werd in totaal 1,2 miljard euro (38 procent) vergoed. In 2021 werd 960 miljoen euro (34 procent) uitgekeerd. De stijging in 2023 vergeleken met 2021 is vooral te wijten aan de toename van de schade door voertuigdiefstal.

4.3.2 Vergoeding schade door financiële dienstverleners per hoofdcategorie van delicten
Jaareuro (miljoen euro (in prijzen van 2023))euro, marge (miljoen euro (in prijzen van 2023))
Diefstal van voertuigen
2023427368 - 487
2021270236 - 303
Diefstal ander goed
2023270219 - 322
2021224189 - 259
Online vermogensdelicten
2023269206 - 332
2021250209 - 291
Vernieling
2023241212 - 271
2021217194 - 239