Bijlage 1: Begrippen, afkortingen, bronnen

Begrippen

Adreshuishouding

Een woonadres is het adres waar iemand woont op de dag voorafgaand aan de opvang. Een briefadres is het adres van een andere persoon of van een instelling (de zogenoemde briefadresgever).

Begeleiding (Wmo)

Een Wmo-maatwerkvoorziening uit de categorie ondersteuning thuis. Bij begeleiding leert een cliënt om allerlei dagelijkse handelingen zelf te doen, of krijgt ondersteuning hierbij. Deze hulp wordt meestal ingezet in het geval van psychische problemen, een verstandelijke of een zintuigelijke beperking. Begeleiding kan gaan over ondersteuning bieden bij het plannen en organiseren van de dag, het omgaan met een ziekte of beperking, geldzaken en administratie, of het dagelijks leven thuis.

Beschermd wonen (Wmo)

Een regeling onder de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo2015) voor iedereen die niet meer zelfstandig kan wonen vanwege psychische en/of psychosociale problematiek. Dit betreft zowel klassiek beschermd wonen waarbij cliënten wonen in een instelling, als beschermd thuis, waarbij cliënten wel zelf huur betalen (ook wel scheiden van wonen en zorg).

Centrumregio beschermd wonen en maatschappelijke opvang

Voor de taken maatschappelijke opvang en beschermd wonen zijn er 44 centrumgemeenten. Elke centrumregio bestaat uit een centrumgemeente en meerdere regiogemeenten.

Gebruik Wmo-ondersteuning

Gebruik in jaar van een maatwerkvoorziening binnen het kader van de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo). Hieronder vallen de volgende typen maatwerkvoorzieningen: 'Ondersteuning thuis', 'Hulp bij het huishouden', 'Hulpmiddelen en Diensten' en 'Verblijf en Opvang'.

Geslacht

Het geslacht zoals geregistreerd in de BRP op 1 januari van het verslagjaar.

Herkomst

Kenmerk dat weergeeft of een persoon en diens ouders in Nederland of in het buitenland geboren zijn.

Herkomstland

Kenmerk dat weergeeft in welk land iemand geboren is of waar diens ouders geboren zijn.

Leeftijd

De leeftijd zoals geregistreerd in de BRP op 31 december van het verslagjaar.

Nationaliteit

Het wettelijk onderdaan zijn van een bepaalde staat (staatsburgerschap). Personen kunnen meerdere nationaliteiten hebben. Om dubbeltellingen te voorkomen wordt in statistische overzichten aan personen die meerdere nationaliteiten hebben, slechts één nationaliteit toegekend. Daartoe worden prioriteringsregels gesteld. Die komen erop neer dat iemand met de Nederlandse nationaliteit in de statistiek steeds Nederlander is. Voor mensen die niet de Nederlandse nationaliteit bezitten, geldt de volgorde: nationaliteit van één van de Benelux-landen, nationaliteit van een staat binnen de Europese Unie, andere Europese nationaliteit, niet-Europese nationaliteit. Personen die geen nationaliteit hebben, zijn staatloos.

Noodopvang

Leefsituatie: volwassenen die ’s nachts geen slaapplek hebben en daarom laagdrempelige en kortdurende opvang met een gedeelde voorziening (kamer of slaapzaal) krijgen om van de straat te zijn, zoals:

• Nachtopvang: laagdrempelige kortdurende opvang voor volwassenen, met beperkte openstelling gedurende een aantal uren per etmaal (de nachtelijke uren). Deze vorm van opvang is niet geschikt voor gezinnen. De geboden begeleiding binnen de nachtopvang is basaal.
• Noodopvang: een laagdrempelige kortdurende opvang waar 24/7 onderdak wordt geboden. De opvang gedurende de dag zorgt ervoor dat mensen overdag niet weer de straat op moeten. Een aantal van deze voorzieningen staat ook open voor gezinnen. De geboden begeleiding binnen de noodopvang is basaal.
• Winteropvang: een vorm van laagdrempelige nacht- en dagopvang met beperkte toegangseisen. Deze kan worden opengesteld tussen 1 november en 1 maart of april, waarbij iedereen zonder onderdak kan worden opgevangen wanneer winterse weersomstandigheden daar aanleiding toe geven. In sommige gevallen wordt er in de winter niet alleen gedurende de nachtelijke uren opvang geboden maar loopt dit door in de dag (24/7).
• Overige noodopvang: andere kortdurende opvang waarbij mensen een slaapplaats wordt geboden zodat ze van de straat zijn.

Type opvang

Dit betreft het type opvang waarvan de dakloze persoon gebruik gemaakt heeft in het verslagjaar. Het type opvang wordt ingedeeld in  ETHOS-Light-categorie 2 (personen in noodopvang) en ETHOS-Light-categorie 3 (personen in tijdelijke opvang).

Tijdelijke opvang

Leefsituatie: Volwassenen zonder vaste verblijfplaats die - met de bedoeling om een herstart te maken - in een voorziening voor tijdelijke opvang met semi-zelfstandige woonunits verblijven, zoals:

• 24-uursopvang voor dakloze mensen: voorziening bedoeld om mensen die ’s nachts geen slaapplek hebben te laten overnachten en waar ook overdag een (gemeenschappelijke) ruimte beschikbaar is om te verblijven.
• Doorstroomwoningen: woning of kamer die door zorgaanbieder wordt aangeboden aan cliënt op basis van een huur- of huur + zorgovereenkomst voor bepaalde tijd. Wordt niet meegeteld als overeenkomst (inclusief stilzwijgend) is omgezet naar onbepaalde tijd. Er kan sprake zijn van inschrijving in de BRP op het bewuste adres.
• Alternatieve tijdelijke opvang: opvanglocaties die in zichzelf tijdelijk van aard zijn omdat ze primair bestemd zijn voor andere doeleinden maar tijdelijk noodgedwongen als opvanglocatie dienstdoen: hotel, opvangboot, opvangschip, sporthal, camping, congrescentrum, tent voor evenementen.
• Overige tijdelijk opvang: andere tijdelijke opvang waarbij mensen een verblijfplaats wordt geboden om ze een herstart te laten maken.

Voornaamste inkomensbron

De voornaamste sociaaleconomische activiteit vastgesteld op basis van de bron waaruit een huishouden in het jaar voorafgaand aan het verslagjaar het meeste inkomen ontvangt.

Wlz-indicatie

Recht op een bepaalde soort en hoeveelheid zorg ten laste van de Wet langdurige zorg (Wlz), zoals dat vastgesteld wordt door het Centrum indicatiestelling zorg op peildatum 1 januari van het verslagjaar.

Afkortingen

BRP

Basisregistratie Personen.

Bsn

Burgerservicenummer.

BZK

Ministerie van Binnenlandse zaken.

CBS

Centraal Bureau voor de Statistiek.

ETHOS-light

‘European Typology of Homelessness and Housing Exclusion’; deze classificatie is ontwikkeld door FEANTSA (Europese Federatie van organisaties die met dakloze personen werken), als instrument om het aantal dak- en thuisloze mensen in kaart te brengen. De classificatie omvat zes groepen. Door de telonderzoeken is nog een extra categorie toegevoegd. Hierdoor resulteren de volgende groepen:

1. mensen die leven in de openbare ruimte;
2. mensen in de noodopvang zoals:
   a. winteropvang
   b. (dag- en) nachtopvang
   c. noodopvang
3. mensen in een tijdelijke opvang voor dakloze mensen zoals:
   a. 24-uursopvang
   b. doorstroomwoningen
   c. overige alternatieve opvang
4. mensen die uitstromen uit een instelling zonder zicht op eigen huisvesting;
5. mensen in niet-conventionele woonplekken (zoals auto, kraakpand, vakantiewoning);
6. mensen die tijdelijk verblijven bij familie, vrienden of kennissen;
7. mensen die geconfronteerd worden met dreigende huisuitzetting.

FEANTSA

European Federation of National Organizations Working with the Homeless.

GGD

Gemeentelijke gezondheidsdienst.

HU

Hogeschool Utrecht.

MO

Maatschappelijke opvang.

RISC

Risicotaxatie- en adviesinstrument Reclassering 3RO.

RN

Reclassering Nederland.

SVG

Stichting Verslavingsreclassering GGZ.

VNG

Vereniging van Nederlandse Gemeenten.

VWS

Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport.

Wlz

Wet langdurige zorg.

Wmo

Wet maatschappelijke ondersteuning.

WWB

Wet Werk en Bijstand.

Bronnen

Bron: Basisregistratie Personen (BRP)

Algemene beschrijving

De Basisregistratie Personen (BRP) is de digitale bevolkingsregistratie van Nederland, en (sinds 2014) de opvolger van de Gemeentelijke Basisadministratie persoonsgegevens (GBA). De BRP bevat gegevens over ingezetenen en niet-ingezetenen. De gemeenten zijn verantwoordelijk voor het bijhouden van de gegevens over ingezetenen. Gegevens over niet-ingezetenen worden bijgehouden door het ministerie van BZK. Elke persoon die naar verwachting ten minste vier maanden rechtmatig in Nederland verblijft, moet ingeschreven worden als ingezetene. Wanneer iemand niet aan deze voorwaarden voldoet maar wel een relatie heeft met de Nederlandse overheid, wordt de persoon ingeschreven als niet-ingezetene. Te denken valt aan mensen die buiten Nederland wonen en hier werken, studeren, onroerend goed bezitten, vanuit Nederland een uitkering genieten, enzovoorts. Ook ingezetenen die naar verwachting ten minste acht maanden buiten Nederland verblijven, worden niet-ingezetene. In de BRP zijn van iedere ingeschrevene gegevens als burgerservicenummer (bsn), geboortedatum, geslacht, geboorteland en woonplaats geregistreerd, van ingezetenen bovendien gegevens over de ouders, partners en kinderen. Voor ingezetenen wordt een adres in Nederland geregistreerd, voor niet-ingezetenen een adres buiten Nederland. Voor meer informatie over de BRP wordt verwezen naar de website van de Rijksdienst voor Identiteitsgegevens http://www.rvig.nl/brp.

Leverancier

Gemeenten.

Integraal of steekproef

Integraal.

Periodiciteit

Gegevens worden doorlopend geactualiseerd.

Bron: Inkomen Personen (t.b.v. voornaamste inkomensbron)

Algemene beschrijving

Het bestand bevat het jaarinkomen van alle personen behorende tot de bevolking van Nederland op 1 januari van het verslagjaar.

Leverancier

De belangrijkste berichtgever is de Belastingdienst.

Integraal of steekproef

Integraal.

Periodiciteit

Jaarlijks sinds 2011.

Bron: Wlz-indicaties

Algemene beschrijving

Het bestand bevat gegevens over indicaties die zijn afgegeven door het Centrum Indicatiestelling Zorg (CIZ). Een indicatie van het CIZ geeft toegang tot zorg die wordt gefinancierd uit de Wet Langdurige Zorg (Wlz).

Leverancier

De belangrijkste berichtgever is Centrum indicatiestelling zorg.

Integraal of steekproef

Integraal.

Periodiciteit

Bron: Gebruik van Wmo-ondersteuning in het kader van Gemeentelijke Monitor Sociaal Domein (GMSD)

Algemene beschrijving

Het bestand bevat gegevens over personen (in de deelnemende gemeenten) aan wie gedurende de verslagperiode ondersteuning in de vorm van een maatwerkvoorziening is verleend in het kader van de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo).

Leverancier

De belangrijkste berichtgevers zijn gemeenten.

Integraal of steekproef

Steekproef. Het bestand bevat alleen gegevens van gemeenten die hebben aangeleverd én toestemming hebben gegeven voor publicatie.

Periodiciteit

Jaarlijks sinds 2015.