4. Aantal mantelzorgers en ervaren belasting
4.1 Aantal mantelzorgers, 2022 versus 2012
In 2022 gaven 2,0 miljoen personen van 20 jaar of ouder zorg aan een hulpbehoevende. 1,9 miljoen (13 procent van de) 20-plussers zorgen al minimaal 3 maanden en/of minstens 8 uur per week. Daarmee voldoen zij aan de in dit artikel gehanteerde definitie van mantelzorger. Mantelzorgers geven gemiddeld 12 uur per week zorg, 36 procent doet dit minstens 8 uur per week. Bijna alle mantelzorgers, 97 procent, geven al minimaal 3 maanden zorg.
355 duizend mantelzorgers (19 procent van alle mantelzorgers) voelen zich zwaar belast, waarvan
26 duizend zich overbelast, 59 duizend zich zeer zwaar belast en 270 duizend zich tamelijk zwaar belast voelen.
In 2012 gaven 1,6 miljoen personen van 20 jaar of ouder zorg aan een hulpbehoevende, 1,5 miljoen waren mantelzorger (12 procent van alle 20-plussers). Zij gaven gemiddeld 11 uur per week mantelzorg. In 2012 voelden 218 duizend mantelzorgers (14 procent) zich zwaar belast.
Er zijn tegenwoordig dus meer mantelzorgers dan 10 jaar geleden, een mantelzorger geeft gemiddeld iets meer uren zorg en mantelzorgers voelen zich zwaarder belast.
De meeste mantelzorg wordt gegeven door personen in de leeftijd van 45 tot 70 jaar. En daarbinnen het meest door 55- tot 60-jarigen: van hen gaf 24 procent in 2022 mantelzorg. In 2012 gaven vooral de 55-plussers minder vaak mantelzorg dan in 2022. Zo gaf toen 20 procent van de 55- tot 60-jarigen mantelzorg.
| 2012 (%) | 2022 (%) | |
|---|---|---|
| 20 tot 25 | 4,7 | 3,7 |
| 25 tot 30 | 4,0 | 4,8 |
| 30 tot 35 | 5,2 | 5,9 |
| 35 tot 40 | 7,2 | 8,2 |
| 40 tot 45 | 10,2 | 11,0 |
| 45 tot 50 | 15,4 | 14,6 |
| 50 tot 55 | 19,3 | 20,1 |
| 55 tot 60 | 20,4 | 23,5 |
| 60 tot 65 | 17,3 | 21,7 |
| 65 tot 70 | 14,4 | 17,8 |
| 70 tot 75 | 12,0 | 14,9 |
| 75 tot 80 | 11,1 | 13,6 |
| 80 tot 85 | 10,0 | 12,0 |
| 85 tot 90 | 7,2 | 10,8 |
| 90 tot 95 | 6,3 | 8,7 |
| 95 of ouder | 3,6 | 7,3 |
| Bron: Gezondheidsmonitor Volwassenen en Ouderen 2022 en 2012, GGD’en, CBS en RIVM | ||
4.2 Aantal mantelzorgers met ouders van 80 jaar of ouder
Mantelzorg wordt veel vaker gegeven als men oude ouders heeft. Zo gaven in 2022 605 duizend (37 procent van de) personen van 20 jaar of ouder met 80-plus-ouders mantelzorg. In 2012 waren dat 536 duizend personen (32 procent van degenen met 80-plus-ouders).
50-minners en 65-plussers geven vaker mantelzorg aan een andere hulpbehoevende dan aan een 80-plus-ouder. Zo geven bijvoorbeeld 125 duizend (12 procent van de) 45- tot 50-jarigen zonder 80-plus-ouders mantelzorg, tegen 39 duizend (4 procent van de) 45-tot 50-jarigen met 80-plus-ouders. 50- tot 65-jarigen geven waarschijnlijk vaker mantelzorg aan 80-plus-ouders dan aan anderen.
Overall, alle leeftijden samengenomen, gaat meer mantelzorg naar hulpbehoevenden met een andere (familie)relatie, of jongere ouders, dan naar 80-plus-ouders.
| 80-plus-ouder, mantelzorger (x 1 000) | 80-plus-ouder, geen mantelzorger (x 1 000) | Geen 80-plus-ouder, mantelzorger (x 1 000) | Geen 80-plus-ouder, geen mantelzorger (x 1 000) | |
|---|---|---|---|---|
| Leeftijd | ||||
| 95 of ouder | 0 | 0 | 4 | 23 |
| 90 tot 95 | 0 | 0 | 6 | 104 |
| 85 tot 90 | 0 | 0 | 30 | 237 |
| 80 tot 85 | 0 | 0 | 59 | 410 |
| 75 tot 80 | 2 | 2 | 102 | 655 |
| 70 tot 75 | 13 | 14 | 127 | 777 |
| 65 tot 70 | 59 | 59 | 128 | 783 |
| 60 tot 65 | 152 | 187 | 112 | 726 |
| 55 tot 60 | 206 | 341 | 98 | 623 |
| 50 tot 55 | 128 | 293 | 137 | 720 |
| 45 tot 50 | 39 | 94 | 125 | 809 |
| 40 tot 45 | 10 | 30 | 111 | 907 |
| 35 tot 40 | 3 | 9 | 83 | 1005 |
| 30 tot 35 | 1 | 4 | 67 | 1101 |
| 25 tot 30 | 0 | 2 | 51 | 1096 |
| 20 tot 25 | 0 | 0 | 40 | 1115 |
| Bron: CBS, Gezondheidsmonitor Volwassenen en Ouderen 2022, GGD’en, CBS en RIVM | ||||
Personen met ouders van 80 jaar of ouder geven vaker mantelzorg dan hun leeftijdsgenoten zonder ouders van deze leeftijd. Neem als voorbeeld weer de 55- tot 60-jarigen: 43 procent had in 2022 een of twee ouders van 80-plus, van hen gaf 38 procent mantelzorg. Van hen gaven degenen die nog maar één ouder hadden (29 procent van de 55- tot 60-jarigen) met 42 procent het vaakst mantelzorg. 49 procent van de 55- tot 60-jarigen had geen ouders meer, van hen gaf 12 procent mantelzorg.
| Beide ouders 80-plus (% dat mantelzorg geeft) | 1 ouder 80-plus, andere ouder overleden/buitenland (% dat mantelzorg geeft) | 1 ouder 80-plus, andere ouder jonger dan 80 (% dat mantelzorg geeft) | (Oudste) ouder jonger dan 80 (% dat mantelzorg geeft) | Ouders overleden of in buitenland (% dat mantelzorg geeft) | |
|---|---|---|---|---|---|
| 45 tot 50 jaar | 29,6 | 37,8 | 20,1 | 13,8 | 10,0 |
| 50 tot 55 jaar | 27,9 | 36,2 | 20,7 | 18,1 | 11,5 |
| 55 tot 60 jaar | 32,8 | 41,6 | 20,7 | 23,0 | 11,5 |
| 60 tot 65 jaar | 40,4 | 46,0 | 13,3 | ||
| 65 tot 70 jaar | 50,1 | 50,0 | 14,0 | ||
| Bron: CBS, Gezondheidsmonitor Volwassenen en Ouderen 2022, GGD’en, CBS en RIVM | |||||
4.3 Belasting door mantelzorg bij personen met 80-plus-ouders
Mantelzorgers met ouders van 80 jaar of ouder geven gemiddeld 8 uren per week zorg. 28 procent geeft minstens 8 uur per week zorg, 30 procent 4 tot 8 uur per week en 42 procent minder dan 4 uur.
18 procent van de mantelzorgers voelt zich zwaar belast: 15 procent ‘tamelijk zwaar’, 3 procent ‘zeer zwaar’ en 1 procent ‘overbelast’.
Mantelzorgers voelen zich zwaarder belast naarmate ze meer tijd aan de zorg besteden. Van degenen die minder dan 4 uur aan zorg besteden voelt 7 procent zich zwaar belast, van degenen die minstens 20 uur zorgen geeft 46 procent dat aan.
In totaal geeft 10 procent van de personen met een 80-plus-ouder minstens 8 uur per week mantelzorg. En 7 procent voelt zich zwaar belast wegens mantelzorg. Dat zijn dus 110 duizend personen met 80-plus-ouders die zwaar belast zijn door mantelzorg. In 2012 waren dat er 75 duizend. Er zijn dus minder personen met ouders van 80-plus dan 10 jaar geleden (zie paragraaf 3.1.), maar onder hen zijn er meer mantelzorgers en zijn er meer zwaar belaste mantelzorgers dan 10 jaar geleden.
| aantal (x 1 000) | ||
|---|---|---|
| Nederlanders met 80-plus-ouders | 2022 | 1648 |
| Nederlanders met 80-plus-ouders | 2012 | 1672 |
| Nederlanders met 80-plus-ouders die mantelzorgen | 2022 | 605 |
| Nederlanders met 80-plus-ouders die mantelzorgen | 2012 | 536 |
| Nederlanders met 80-plus-ouders die door mantelzorg zwaar belast zijn | 2022 | 110 |
| Nederlanders met 80-plus-ouders die door mantelzorg zwaar belast zijn | 2012 | 75 |
| Bron: CBS, Gezondheidsmonitor Volwassenen en Ouderen 2022 en 2012, GGD’en, CBS en RIVM | ||