1. Inleiding

Het rapport Programma Wonen, Ondersteuning en Zorg voor Ouderen (WOZO) van het ministerie van VWS (2022) signaleert de volgende demografische ontwikkeling en de (mantel)zorgvraag die hierdoor ontstaat. Het aantal ouderen neemt de komende jaren toe. Tegelijkertijd stijgt ook de levensverwachting en neemt het aandeel oudere ouderen toe, waardoor er sprake is van een dubbele vergrijzing. In 2020 was 1 op de 21 mensen 80-plus en in 2040 zal dit 1 op de 12 zijn. Dit zal leiden tot een toename van de ondersteunings- en zorgvraag. De uitgaven aan de ouderenzorg zullen in ongeveer 20 jaar tijd verdubbelen, een groei van 3,6% per jaar. Het aantal kwetsbare ouderen dat thuis woont zal hierdoor verder toenemen. Zowel de wijkverpleging als de huisartsen krijgen te maken met een toename van het aantal zorgvragen en de complexiteit ervan. Waar er aan de ene kant een beweging van een toenemende zorgvraag is, is er aan de andere kant een daling van de beroepsbevolking en een toenemende druk op mantelzorgers.

Gerelateerd hieraan stelt het SCP dat het van belang is om de ontwikkelingen in de informele hulp en de eventuele knelpunten die daarmee gepaard gaan te monitoren en te duiden (De Boer, De Klerk, Verbeek-Oudijk en Plaisier, 2020). Dit artikel levert een bijdrage hieraan. Na een methodologische toelichting in paragraaf 2 wordt in paragraaf 3 eerst in kaart gebracht hoeveel Nederlanders ouders hebben van 80 jaar of ouder. Dat is de groep waar potentieel een groot beroep op wordt gedaan voor het geven van mantelzorg. Ook wordt gekeken naar de demografische ontwikkeling van deze groep met 80-plus-ouders in de afgelopen 10 jaar. Welke kenmerken van deze personen zijn relevant voor het geven van mantelzorg? Daarna schetst paragraaf 4 een algemeen beeld van de mantelzorg die verleend wordt door personen met 80-plus-ouders, waarbij ook de belasting die ze bij het mantelzorgen ervaren aan de orde komt. In paragraaf 5 wordt de samenhang tussen het geven van mantelzorg en kenmerken van (potentiële) mantelzorgers en van hun ouders beschreven. De periode waarvoor ontwikkelingen in beeld worden gebracht is telkens 2012-2022. Afgesloten wordt met conclusies.