1. Inleiding
Het aantal huishoudens in Nederland is gegroeid: begin jaren zeventig telde Nederland ongeveer 4 miljoen huishoudens, en begin 2024 bijna 8,4 miljoen. Het aantal huishoudens is sneller gegroeid dan de bevolking doordat huishoudens kleiner zijn geworden. Dat komt omdat gezinnen minder kinderen hebben en meer mensen alleen wonen. Tegelijkertijd gaan jongeren later uit huis en keren minder vaak terug, trouwen jonge generaties minder en gaan minder mensen samenwonen, is ongehuwd samenwonen gangbaarder geworden, zijn er meer scheidingen en is er een daling van het aandeel ouderen dat in een instelling woont.
Centraal in dit artikel staat de vraag: hoeveel huishoudens heeft Nederland in de komende decennia, en wat voor soort huishoudens zullen dat zijn? Wonen mensen in de toekomst vaker alleen of met een partner, kinderen of ouders? De nationale Huishoudensprognose, die het CBS elke drie jaar publiceert, biedt een antwoord op deze vragen. De Huishoudensprognose 2024-2070 omvat de verwachte ontwikkeling van de bevolking naar de positie in het huishouden en van huishoudens naar samenstelling en grootte tot aan 2070.
Verschillende demografische ontwikkelingen zijn van invloed op de huishoudensvorming, zoals uit huis gaan van jongeren, trouwen en samenwonen, en scheiden en verweduwen. Een belangrijk onderdeel van de huishoudensprognose vormt dan ook de analyse van deze ontwikkelingen. Met kennis over hoe deze ontwikkelingen zich in het verleden hebben voltrokken, kunnen onderbouwde veronderstellingen worden gedaan over hoe ze zich zullen voortzetten in de toekomst. Alle veronderstellingen samen worden in een prognosemodel toegepast op de uitgangssituatie op 1 januari 2024, en daaruit volgt de jaar-op-jaar verandering in huishoudensposities die mensen innemen. De output van de huishoudensprognose bestaat uit de verwachte aantallen huishoudens per type, voor de jaren 2025 tot en met 2070, en ook de huishoudenspositie van alle personen in Nederland voor die periode.
De Huishoudensprognose 2024-2070 is een update van de Huishoudensprognose 2021-2070 die het CBS in december 2021 heeft gepubliceerd (Stoeldraijer et al., 2021). Het startpunt van de vorige prognose was 1 januari 2021. De Huishoudensprognose 2024-2070 is consistent met de Kernprognose 2024-2070 die tegelijk met deze prognose verschijnt (Stoeldraijer et al., 2024). Dat betekent dat de bevolkingsopbouw naar leeftijd en geslacht in beide prognoses hetzelfde is.