Ruim twintig jaar geregistreerd partnerschap

5. Redenen voor het sluiten van een partnerschap

Bij de invoering van het partnerschap (Scherf, 1999) en bij de evaluatie van de wet openstelling huwelijk en wet geregistreerd partnerschap (Boele-Woelki et al, 2006) gaven geregistreerde partners vaker dan gehuwden aan dat zij voor deze relatievorm kozen om alles goed te regelen, bijvoorbeeld bij de aankoop van een huis, hun pensioen of in verband met kinderen. Een partnerschap vonden ze daarbij bovendien goedkoper en makkelijker te regelen dan een samenlevingscontract. Minder vaak dan gehuwden noemden zij de bevestiging van de relatie als reden of elkaar publiekelijk de liefde willen verklaren. Geregistreerde partners beschouwden het huwelijk wat vaker als een traditioneel instituut dan gehuwden. Ongeveer 40 procent gaf aan dat ze geen bruiloft wilden.Geregistreerde partners lijken dus minder emotionele en symbolische waarde aan hun verbintenis te hechten en de relatie zakelijker te benaderen. Deze bevinding was een belangrijke reden om te concluderen dat het partnerschap bestaansrecht had naast het huwelijk, ook nadat het huwelijk was opengesteld voor paren van gelijk geslacht en de juridische verschillen tussen beide relatievormen kleiner werden (Tweede Kamer, 2013).

Dit verschil tussen partnerschap en huwelijk — het eerste minder emotioneel en symbolisch — blijkt ook uit de keuze van het moment van sluiting. Al bij de introductie in 1998 werd een groot deel van de partnerschappen gesloten op een maandag of een dinsdag: een vijfde tot een kwart van de partnerschappen. Na 2001 nam dit aandeel verder toe. Een maandag of dinsdag is een minder voor de hand liggende dag dan een vrijdag of zaterdag als stellen hun nieuw gesloten verbintenis willen vieren. Bovendien is het sluiten van een verbintenis doorgaans goedkoper op maandagen en dinsdagen. Bij huwelijken vindt juist het grootste deel van de sluitingen op een vrijdag plaats (CBS, 2016b), in 2017 ruim een derde.

5.1 Moment van sluiting formele verbintenis, 2018
   Huwelijk (%)Partnerschap (%)
weekdagma16,637,6
weekdagdi13,425,9
weekdagwo11,615,1
weekdagdo10,810,1
weekdagvr32,810,7
weekdagza/zo14,70,7
maandjan4,38,4
maandfeb4,37,8
maandmaart4,97,8
maandapril7,08,1
maandmei11,08,0
maandjuni14,38,3
maandjuli10,29,2
maandaug14,18,2
maandsep13,67,8
maandokt7,510,0
maandnov4,68,5
maanddec4,37,9


Tot 2001 was ook de vrijdag nog populair onder geregistreerde partners. Na de openstelling van het huwelijk voor paren van gelijk geslacht daalde het aandeel partnerschappen dat op vrijdag werd gesloten. Dit heeft er waarschijnlijk mee te maken dat het geregistreerd partnerschap vanaf dat moment niet langer een substituut voor het huwelijk was voor paren van gelijk geslacht. Degenen voor wie de emotionele waarde belangrijk was, konden vanaf toen ook kiezen voor het huwelijk.

Het moment in het jaar waarop de verbintenis gesloten wordt, zegt eveneens iets over het emotionele belang dat de verbintenis heeft. Huwelijken vinden traditioneel vooral plaats in het late voorjaar of de zomer. Vooral mei, juni en september zijn populaire maanden(CBS, 2018b). De kans op een mooie dag met goed weer is dan groter en het is buiten de vakantieperiode. Voor partnerschappen is zo’n duidelijk seizoenspatroon er niet. Ze worden net zo goed in de winter en herfst als in de zomer en de lente gesloten. Ook wordt voor huwelijken vaker gekozen voor ‘mooie datums’. Zo werden in 2017 relatief veel huwelijken gesloten in juli, met daarin 1-7-2017, 7-7-2017 en 17-7 2017. In 2018 werden juist relatief veel huwelijken in augustus gesloten. Bij partnerschappen springen dit soort dagen er niet uit.

Sinds 2013 daalt het aandeel partnerschappen dat op maandag wordt gesloten. Naar verhouding zijn de dinsdag en de vrijdag populairder geworden. Mogelijk zijn, met de groeiende belangstelling voor het partnerschap, ook de beweegredenen veranderd en is ook voor geregistreerd partners de sluiting vaker reden voor een feestje, waardoor de vrijdag vaker gekozen wordt. De verschuiving kan echter ook te maken hebben met een veranderd patroon bij huwelijkssluitingen. Die worden naar verhouding juist vaker op maandagen gesloten, en wat minder vaak op vrijdagen. Dit zou er op kunnen wijzen dat het partnerschap op de doordeweekse dagen concurrentie krijgt van goedkopere ‘budgethuwelijken’, die door gemeenten ook vaak op doordeweekse dagen aan het begin van de week worden aangeboden.