Samenvatting
Online retail groeit al jaren sterk. Via het internet worden er steeds meer goederen verkocht door bedrijven en gekocht door consumenten (B2C). Deze ontwikkeling heeft een impact op de Nederlandse samenleving. Met de lopende initiatieven uit het programma Beleidsaanvullende Statistieken, gefinancierd door Ministerie van Economische Zaken en Klimaat, speelt het CBS al in op de economische gevolgen van online retail. Vanuit de gebruikers van de CBS-statistieken is er echter ook vraag naar de gevolgen van online retail voor de arbeidsmarkt.
Om een eerste inzicht te geven in de gevolgen van online retail op de arbeidsmarkt heeft het CBS als onderdeel van het programma Adequaat Meten van de Economie (AME) een haalbaarheidsonderzoek uitgevoerd, zie ook het bijhorende corporate artikel CBS onderzoekt invloed online detailhandel op werkgelegenheid. In dit haalbaarheidsonderzoek is onderzocht in welke mate het mogelijk is om kwantitatieve en kwalitatieve veranderingen in de werkgelegenheid bij bedrijven die direct of indirect te maken hebben met online retail in kaart te brengen op basis van de bij het CBS beschikbare databronnen. Hiervoor is een koppeling gemaakt tussen informatie over deelname aan internethandel op bedrijfsniveau en informatie over banen en werknemers uit de Polisadministratie en aan de hand hiervan de ontwikkeling van het aantal banen en de baandynamiek in kaart gebracht.
Uit de resultaten komt naar voren dat de gebruikte aanpak om de gevolgen van online retail op de arbeidsmarkt in kaart te brengen kansrijk is. De cijfers over de baanontwikkeling tonen een hoger loon, een langere werkweek en meer werkzame mannen bij de webwinkels en postdiensten en koeriersbedrijven. Volgens de baandynamiek is voor webwinkels en multichannelers het aandeel oproepkrachten binnen de doorlopende banen lager dan bij de dynamische banen en worden doorlopende banen voor bepaalde tijd bij deze onderscheiden categorieën vaker omgezet in een baan voor onbepaalde tijd.
Er zijn echter nog wel vervolgstappen nodig. Het huidige onderzoek heeft namelijk een aantal belangrijke beperkingen. Allereerst is maar een deel van de werkgelegenheid binnen de detailhandel en postdiensten en koeriersbedrijven belicht. Zoals eerder besproken zijn de zelfstandigen buiten beschouwing gelaten.
Daarnaast is één op de drie banen in de detailhandel afkomstig van bedrijven die niet in de PS zitten en waarvan de mate van internethandel dus niet bekend is. Bij de achtergrondkenmerken van de baanontwikkeling is geprobeerd dit op te lossen door gebruik te maken van een weging op bedrijfsniveau, de steekproefgewichten van de PS. Dit bleek echter nog niet optimaal te werken.
Tot slot is er in dit onderzoek niet gecontroleerd voor het effect van bedrijvendynamiek en bleek het onderscheid tussen winkels zonder internetomzet en multichannelers meer aandacht nodig te hebben.
Om de gevolgen van online retail op de arbeidsmarkt beter in kaart te brengen zijn een aantal opties mogelijk. Allereerst wordt aanbevolen om de dataset van de PS-variabele OMZETPS212220_65.886.totaal.1096 (online detailhandelsomzet) nader te bekijken. Daarnaast wordt aanbevolen in het vervolg een fijnere leeftijdsindeling te gebruiken bij de baanontwikkeling. Ten derde wordt voorgesteld om de winkels waarvan vanuit de PS geen informatie beschikbaar is over de mate van internethandel met name binnen de baandynamiek nader te onderzoeken. Ook wordt voorgesteld om het effect van bedrijvendynamiek uit te sluiten. Voor een representatief beeld van de werkgelegenheid binnen de detailhandel wordt aanbevolen om de weging te optimaliseren en ook zelfstandigen in kaart te brengen. Voor een completer beeld van de gevolgen van online retail op de arbeidsmarkt zou in het vervolg ook gekeken kunnen worden naar de uitbesteding van distributiecentra en callcenters. Tot slot zijn de beroepenstructuur en functie-inhoud belangrijke aandachtspunten voor vervolgonderzoek.