1. Inleiding
De regionale economie is een jaarlijkse publicatie van het CBS over regionale ontwikkelingen op het gebied van economische groei, bedrijven en arbeidsmarkt. Vanaf deze editie zal De regionale economie in het voorjaar verschijnen in plaats van december, waardoor sneller dan voorheen actuele jaarcijfers worden gepresenteerd. Zo bevat deze editie cijfers over de regionale economische groei, werkloosheid, spanning op de arbeidsmarkt en het bedrijfsleven in 2023. Een tweede primeur is een hoofdstuk over regionale brede welvaart. Het begrip brede welvaart omvat naast materiële welvaart ook niet-materiële thema’s zoals welzijn, gezondheid en milieu. Hiermee worden regionale verschillen in kwaliteit van leven in de volle breedte belicht.
De oorsprong van de publicatie De regionale economie ligt in de regionale rekeningen, een onderdeel van de nationale rekeningen, het stelsel waarmee onder meer het bruto binnenlands product wordt berekend. De regionale rekeningen leveren onder andere regionale cijfers over de economische groei, het bbp per hoofd van de bevolking, de werkgelegenheid en de verdeling van de toegevoegde waarde over de bedrijfstakken. Daarnaast worden in deze publicatie ook gegevens gebruikt uit de bedrijfsstatistieken en de sociaaleconomische en ruimtelijke statistieken.
Tot 2020 publiceerde het CBS over de regionale economische groei alleen jaarcijfers. Tijdens de coronacrisis groeide echter de behoefte aan actuelere cijfers om de regionale impact van corona beter in beeld te krijgen. Daarom maakt het CBS sinds 2020 ook regionale economische groeicijfers per kwartaal. In hoofdstuk 2 wordt op basis van de kwartaalcijfers de regionale economische groei in 2023 besproken. De ontwikkeling van de economie wordt geschetst aan de hand van het bbp voor de provincies, de regio’s en de vier grote steden1). Ook wordt ingegaan op de regionale productiestructuur en de regionale economie vergeleken met de periode voor corona.
Hoofdstuk 3 gaat in op de ontwikkelingen van bedrijven in de regio wat betreft aantallen nieuwe en opgeheven vestigingen en faillissementen. Hierbij wordt ook ingegaan op hoe ondernemers de bedrijfsvoering in 2023 ervaren aan de hand van het ondernemersvertrouwen, concurrentiepositie en schuldenlast.
Hoofdstuk 4 beschrijft de arbeidsmarkt in de provincies en de grote steden aan de hand van de werkgelegenheid en werkzame personen — zowel werknemers als zelfstandigen. Ook de verschillen in regionale werkloosheid komen aan bod, evenals de spanning op de arbeidsmarkt in 2023.
Hoofdstuk 5 geeft een overzicht van de regionale verschillen in brede welvaart. Aan de hand van verschillende indicatoren, zoals tevredenheid, vertrouwen in instituties en veiligheid, wordt inzicht gegeven in kwaliteit van leven op regionaal niveau. Hierbij worden de regio’s binnen de Noord-Holland en Noord-Brabant uitgelicht.
In deze publicatie zijn de grote steden gedefinieerd als kerngemeente plus omliggend gebied. Amsterdam betreft COROP-gebied Groot-Amsterdam, Rotterdam betreft COROP-subgebied Rijnmond, Den Haag omvat COROP-gebied Agglomeratie ’s-Gravenhage en Utrecht ten slotte omvat COROP-plusgebied stadsgewest Utrecht.