4 Thema's
De eerste drie hoofdstukken van de Monitor beschrijven de brede welvaart vanuit de thema’s in het CES-meetsysteem. Deze thema’s spelen een rol in de vorming van de brede welvaart. Tabel 4.1 geeft een overzicht van de thema’s die samen in hoofdstuk 2 (Brede-welvaarttrends) van de Monitor een beeld geven van de staat van de brede welvaart.
Dimensie | Subdimensie | CES-code | Variabele |
---|---|---|---|
Kwaliteit van leven (‘hier en nu’) | HWB1 | subjectief welzijn | |
HWB2 | consumptie en inkomen | ||
HWB3 | voeding | ||
HWB4 | gezondheid | ||
HWB5 | arbeid | ||
HWB6 | onderwijs | ||
HWB7 | wonen | ||
HWB8 | vrije tijd | ||
HWB9 | fysieke veiligheid | ||
HWB10 | land en ecosystemen | ||
HWB11 | water | ||
HWB12 | luchtkwaliteit | ||
HWB13 | vertrouwen | ||
HWB14 | instituties | ||
HWB151) | mobiliteit | ||
Kapitaal (‘later’) | Economisch kapitaal | EC1 | fysiek kapitaal |
EC2 | kenniskapitaal | ||
EC3 | financieel kapitaal | ||
EC-M | gemonetariseerd economisch kapitaal | ||
Natuurlijk kapitaal | NC1 | energievoorraden | |
NC2 | minerale voorraden (exclusief kolen en turf) | ||
NC3 | land en ecosystemen | ||
NC4 | water | ||
NC5 | luchtkwaliteit | ||
NC6 | klimaat | ||
NC-M | gemonetariseerd natuurlijk kapitaal | ||
Menselijk kapitaal | HC1 | arbeid | |
HC2 | onderwijs | ||
HC3 | gezondheid | ||
HC-M | gemonetariseerd menselijk kapitaal | ||
Sociaal kapitaal | SC1 | vertrouwen | |
SC2 | instituties | ||
SC-M | gemonetariseerd sociaal kapitaal | ||
Grensoverschrijdende impacts (‘elders’) | Consumptie en inkomen | TI1 | consumptie en inkomen |
Economisch kapitaal | TI2 | fysiek kapitaal | |
TI3 | kenniskapitaal | ||
TI4 | financieel kapitaal | ||
Natuurlijk kapitaal | TI5 | energievoorraden | |
TI6 | minerale voorraden (exclusief kolen en turf) | ||
TI7 | land en ecosystemen | ||
TI8 | water | ||
TI9 | klimaat | ||
Menselijk kapitaal | TI10 | arbeid | |
Sociaal kapitaal | TI11 | instituties | |
Bron: CES (2014). 1) Het thema ‘mobiliteit’ ontbreekt in het CES-meetsysteem. |
Het thema ‘mobiliteit’ ontbreekt in het CES-meetsysteem. Mobiliteit is echter een thema met groot maatschappelijke belang. Onderwerpen als files, parkeren, de benzineprijs en storingen in het openbaar vervoer halen bijna dagelijks het nieuws. Daarom is besloten dit thema in deze Monitor wel op te nemen.
Tabel 4.2 laat zien hoe de CES-thema’s in iedere dimensie in de publicatie zijn samengevoegd in grote, herkenbare thema’s. Deze grote thema’s worden gebruikt om de resultaten begrijpelijk samen te vatten, zowel in de samenvatting als in hoofdstuk 2 (Brede-welvaarttrends) van de Monitor.
Dimensie | Thema in de monitor | CES-thema’s |
---|---|---|
Brede welvaart ‘hier en nu’ | Subjectief welzijn | subjectief welzijn (HWB1) |
Materiële welvaart | consumptie en inkomen (HWB2) | |
Gezondheid | voeding (HWB3) | |
gezondheid (HWB4) | ||
Arbeid en vrije tijd | arbeid (HWB5) | |
onderwijs (HWB6) | ||
vrije tijd (HWB8) | ||
mobiliteit (HWB15)1) | ||
Wonen | wonen (HWB7) | |
Samenleving | vertrouwen (HWB13) | |
instituties (HWB14) | ||
Veiligheid | fysieke veiligheid (HWB9) | |
Milieu | land en ecosystemen (HWB10) | |
water (HWB11) | ||
luchtkwaliteit (HWB12) | ||
Brede welvaart ‘later’ | Economisch kapitaal | fysiek kapitaal (EC1) |
kenniskapitaal (EC2) | ||
financieel kapitaal (EC3) | ||
Natuurlijk kapitaal | energievoorraden (NC1) | |
minerale voorraden (exclusief kolen en turf) (NC2) | ||
land en ecosystemen (NC3) | ||
water (NC4) | ||
luchtkwaliteit (NC5) | ||
klimaat (NC6) | ||
Menselijk kapitaal | arbeid (HC1) | |
onderwijs (HC2) | ||
gezondheid (HC3) | ||
Sociaal kapitaal | vertrouwen (SC1) | |
instituties (SC2) | ||
Brede welvaart ‘elders’2) | Handel en hulp | consumptie en inkomen (TI1) |
Milieu en grondstoffen | energievoorraden (TI5) | |
minerale voorraden (exclusief kolen en turf) (TI6) | ||
klimaat (TI9) | ||
1) Het thema ‘mobiliteit’ ontbreekt in het CES-meetsysteem. 2) Voor de thema’s fysiek kapitaal (TI2), kenniskapitaal (TI3), financieel kapitaal (TI4), land en ecosystemen (TI7), water (TI8), arbeid (TI10) en instituties (TI11) in de dimensie ‘elders’ zijn nog geen indicatoren ontwikkeld. Gemonetariseerde cijfers voor economisch, menselijk, natuurlijk en sociaal kapitaal zijn nog niet beschikbaar maar worden ontwikkeld. |
Hoofdstuk 3 van de Monitor (Verdeling van brede welvaart) laat zien hoe de brede welvaart ‘hier en nu’ is verdeeld over verschillende bevolkingsgroepen in de Nederlandse samenleving. Daarbij komen alle bovenstaande thema’s uit het ‘hier en nu’-dashboard in hoofdstuk 2 (Brede welvaarttrends) aan de orde.
Naast een vaste set indicatoren die op conceptuele gronden wordt gekozen, biedt het CES-meetsysteem ook een thematische set met beleidsrelevante thema’s en indicatoren die kan worden aangepast aan het heersende beleid. In de Monitor is nadrukkelijk aansluiting gezocht bij de SDG’s. Hoofdstuk 4 (Duurzame ontwikkelingsdoelen (SDG’s) in de Nederlandse context) van de Monitor beschrijft 23 beleidsthema’s in 17 SDG’s (zie tabel 4.3). De uitwerking van de thema’s bevat zoveel mogelijk de internationaal vastgestelde SDG-indicatoren. Deze zijn aangevuld met de voor het thema relevante indicatoren uit het CES-raamwerk; dit resulteert in de ‘SDG-plus-dataset’. Tabel 4.3 laat ook zien hoe de SDG’s en subthema’s aansluiten bij de thematische indeling van de CES-Recommendations.
Sustainable Development Goal (SDG) | CES-thema’s (TH) a) | |||
---|---|---|---|---|
1. Geen armoede | TH2 Consumptie en inkomen | |||
2. Geen honger | TH3 Voedsel en voeding | TH4 Gezondheid | TH10 Land en ecosystemen | |
3. Goede gezondheid en welzijn | TH4 Gezondheid | |||
4. Kwaliteitsonderwijs | TH6 Onderwijs | |||
6. Schoon water en sanitair | TH11 Water en sanitatie | |||
7. Betaalbare en duurzame energie | TH14 Energiebronnen | |||
8. Waardig werk en economische groei | economie en productiefactoren | TH2 Consumptie en inkomen | ||
arbeid en vrije tijd | TH2 Consumptie en inkomen | TH5 Arbeid, TH8 Vrije tijd | ||
9. Industrie, innovatie en infrastructuur | infrastructuur en mobiliteit | TH10 Land en ecosystemen, TH18 Fysiek kapitaal | ||
duurzame bedrijvigheid | TH15 Grondstoffen | TH10 Land en ecosystemen, TH18 Fysiek kapitaal | ||
kennis en innovatie | TH19 Kenniskapitaal, TH18 Fysiek kapitaal | |||
10. Ongelijkheid verminderen | sociale samenhang en ongelijkheid | TH16 Vertrouwen | ||
financiële houdbaarheid | TH20 Financieel kapitaal | |||
11. Duurzame steden en gemeenschappen | wonen | TH7 Wonen | ||
leefomgeving | TH15 Grondstoffen | TH10 Land en ecosystemen | TH12 Luchtkwaliteit | |
12. Verantwoorde consumptie en productie | TH15 Grondstoffen | TH3 Voedsel en voeding | TH10 Land en ecosystemen | |
13. Klimaatactie | TH13 Klimaat, TH14 Energiebronnen | |||
14. Leven in het water | TH10 Land en ecosystemen | |||
15. Leven op het land | TH10 Land en ecosystemen | |||
16. Vrede, justitie en sterke publieke diensten | veiligheid en vrede | TH9 Veiligheid | ||
instituties | TH17 Instituties | |||
1) Thema TH1 (subjectief welzijn) is niet als zodanig opgenomen in hoofdstuk 4 (Duurzame ontwikkelingsdoelen (SDG’s) in de Nederlandse context) van de Monitor. Wel is een aantal subjectieve indicatoren meegenomen in de verschillende beleidsthema’s (zie verder paragraaf 5.3). |