Auteur: Edwin Horlings
Monitor Brede Welvaart & de Sustainable Development Goals 2021

4 Thema's

De eerste drie hoofdstukken van de Monitor beschrijven de brede welvaart vanuit de thema’s in het CES-meetsysteem. Deze thema’s spelen een rol in de vorming van de brede welvaart. Tabel 4.1 geeft een overzicht van de thema’s die samen in hoofdstuk 2 (Brede-welvaarttrends) van de Monitor een beeld geven van de staat van de brede welvaart.

4.1 De conceptuele thema’s van het CES-meetsysteem
DimensieSubdimensieCES-codeVariabele
Kwaliteit van leven (‘hier en nu’)HWB1subjectief welzijn
HWB2consumptie en inkomen
HWB3voeding
HWB4gezondheid
HWB5arbeid
HWB6onderwijs
HWB7wonen
HWB8vrije tijd
HWB9fysieke veiligheid
HWB10land en ecosystemen
HWB11water
HWB12luchtkwaliteit
HWB13vertrouwen
HWB14instituties
HWB151)mobiliteit
Kapitaal (‘later’)Economisch kapitaalEC1fysiek kapitaal
EC2kenniskapitaal
EC3financieel kapitaal
EC-Mgemonetariseerd economisch kapitaal
Natuurlijk kapitaalNC1energievoorraden
NC2minerale voorraden (exclusief kolen en turf)
NC3land en ecosystemen
NC4water
NC5luchtkwaliteit
NC6klimaat
NC-Mgemonetariseerd natuurlijk kapitaal
Menselijk kapitaalHC1arbeid
HC2onderwijs
HC3gezondheid
HC-Mgemonetariseerd menselijk kapitaal
Sociaal kapitaalSC1vertrouwen
SC2instituties
SC-Mgemonetariseerd sociaal kapitaal
Grensoverschrijdende impacts (‘elders’)Consumptie en inkomenTI1consumptie en inkomen
Economisch kapitaalTI2fysiek kapitaal
TI3kenniskapitaal
TI4financieel kapitaal
Natuurlijk kapitaalTI5energievoorraden
TI6minerale voorraden (exclusief kolen en turf)
TI7land en ecosystemen
TI8water
TI9klimaat
Menselijk kapitaalTI10arbeid
Sociaal kapitaalTI11instituties
Bron: CES (2014). 
1) Het thema ‘mobiliteit’ ontbreekt in het CES-meetsysteem.

Het thema ‘mobiliteit’ ontbreekt in het CES-meetsysteem. Mobiliteit is echter een thema met groot maatschappelijke belang. Onderwerpen als files, parkeren, de benzineprijs en storingen in het openbaar vervoer halen bijna dagelijks het nieuws. Daarom is besloten dit thema in deze Monitor wel op te nemen.

Tabel 4.2 laat zien hoe de CES-thema’s in iedere dimensie in de publicatie zijn samengevoegd in grote, herkenbare thema’s. Deze grote thema’s worden gebruikt om de resultaten begrijpelijk samen te vatten, zowel in de samenvatting als in hoofdstuk 2 (Brede-welvaarttrends) van de Monitor.

4.2 Thema’s in de Monitor en thema’s in het CES-meetsysteem
DimensieThema in de monitorCES-thema’s
Brede welvaart ‘hier en nu’Subjectief welzijnsubjectief welzijn (HWB1)
Materiële welvaartconsumptie en inkomen (HWB2)
Gezondheidvoeding (HWB3)
gezondheid (HWB4)
Arbeid en vrije tijdarbeid (HWB5)
onderwijs (HWB6)
vrije tijd (HWB8)
mobiliteit (HWB15)1)
Wonenwonen (HWB7)
Samenlevingvertrouwen (HWB13)
instituties (HWB14)
Veiligheidfysieke veiligheid (HWB9)
Milieuland en ecosystemen (HWB10)
water (HWB11)
luchtkwaliteit (HWB12)
Brede welvaart ‘later’Economisch kapitaalfysiek kapitaal (EC1)
kenniskapitaal (EC2)
financieel kapitaal (EC3)
Natuurlijk kapitaalenergievoorraden (NC1)
minerale voorraden (exclusief kolen en turf) (NC2)
land en ecosystemen (NC3)
water (NC4)
luchtkwaliteit (NC5)
klimaat (NC6)
Menselijk kapitaalarbeid (HC1)
onderwijs (HC2)
gezondheid (HC3)
Sociaal kapitaalvertrouwen (SC1)
instituties (SC2)
Brede welvaart ‘elders’2)Handel en hulpconsumptie en inkomen (TI1)
Milieu en grondstoffenenergievoorraden (TI5)
minerale voorraden (exclusief kolen en turf) (TI6)
klimaat (TI9)
1) Het thema ‘mobiliteit’ ontbreekt in het CES-meetsysteem. 
2) Voor de thema’s fysiek kapitaal (TI2), kenniskapitaal (TI3), financieel kapitaal (TI4), land en ecosystemen (TI7), water (TI8), arbeid (TI10) en instituties (TI11) in de dimensie ‘elders’ zijn nog geen indicatoren ontwikkeld. Gemonetariseerde cijfers voor economisch, menselijk, natuurlijk en sociaal kapitaal zijn nog niet beschikbaar maar worden ontwikkeld.

Hoofdstuk 3 van de Monitor (Verdeling van brede welvaart) laat zien hoe de brede welvaart ‘hier en nu’ is verdeeld over verschillende bevolkingsgroepen in de Nederlandse samenleving. Daarbij komen alle bovenstaande thema’s uit het ‘hier en nu’-dashboard in hoofdstuk 2 (Brede welvaarttrends) aan de orde.

Naast een vaste set indicatoren die op conceptuele gronden wordt gekozen, biedt het CES-meetsysteem ook een thematische set met beleidsrelevante thema’s en indicatoren die kan worden aangepast aan het heersende beleid. In de Monitor is nadrukkelijk aansluiting gezocht bij de SDG’s. Hoofdstuk 4 (Duurzame ontwikkelingsdoelen (SDG’s) in de Nederlandse context) van de Monitor beschrijft 23 beleidsthema’s in 17 SDG’s (zie tabel 4.3). De uitwerking van de thema’s bevat zoveel mogelijk de internationaal vastgestelde SDG-indicatoren. Deze zijn aangevuld met de voor het thema relevante indicatoren uit het CES-raamwerk; dit resulteert in de ‘SDG-plus-dataset’. Tabel 4.3 laat ook zien hoe de SDG’s en subthema’s aansluiten bij de thematische indeling van de CES-Recommendations.

4.3 Beleidsthema’s in hoofdstuk 4 (Duurzame ontwikkelingsdoelen (SDG’s) in de Nederlandse context )
Sustainable Development Goal (SDG)CES-thema’s (TH) a)
1. Geen armoedeTH2 Consumptie en inkomen
2. Geen hongerTH3 Voedsel en voeding TH4 Gezondheid TH10 Land en ecosystemen
3. Goede gezondheid en welzijnTH4 Gezondheid
4. KwaliteitsonderwijsTH6 Onderwijs
6. Schoon water en sanitairTH11 Water en sanitatie
7. Betaalbare en duurzame energieTH14 Energiebronnen
8. Waardig werk en economische groeieconomie en productiefactorenTH2 Consumptie en inkomen
arbeid en vrije tijdTH2 Consumptie en inkomen TH5 Arbeid, TH8 Vrije tijd
9. Industrie, innovatie en infrastructuurinfrastructuur en mobiliteitTH10 Land en ecosystemen, TH18 Fysiek kapitaal
duurzame bedrijvigheidTH15 Grondstoffen TH10 Land en ecosystemen, TH18 Fysiek kapitaal
kennis en innovatieTH19 Kenniskapitaal, TH18 Fysiek kapitaal
10. Ongelijkheid verminderensociale samenhang en ongelijkheidTH16 Vertrouwen
financiële houdbaarheidTH20 Financieel kapitaal
11. Duurzame steden en gemeenschappenwonenTH7 Wonen
leefomgevingTH15 Grondstoffen TH10 Land en ecosystemen TH12 Luchtkwaliteit
12. Verantwoorde consumptie en productieTH15 Grondstoffen TH3 Voedsel en voeding TH10 Land en ecosystemen
13. KlimaatactieTH13 Klimaat, TH14 Energiebronnen
14. Leven in het waterTH10 Land en ecosystemen
15. Leven op het landTH10 Land en ecosystemen
16. Vrede, justitie en sterke publieke dienstenveiligheid en vredeTH9 Veiligheid
institutiesTH17 Instituties
1) Thema TH1 (subjectief welzijn) is niet als zodanig opgenomen in hoofdstuk 4 (Duurzame ontwikkelingsdoelen (SDG’s) in de Nederlandse context) van de Monitor. Wel is een aantal subjectieve indicatoren meegenomen in de verschillende beleidsthema’s (zie verder paragraaf 5.3).