Lonen en winsten in tijden van pandemie en prijsstijgingen, 2019-2023

5. Conclusie

De uitkomsten van de nationale rekeningen laten zien dat bedrijven het in de jaren na corona beter hebben gedaan dan werknemers. Door de sterke economische groei in 2021 en 2022 bereikten de bedrijfswinsten een recordhoogte. Voor sommige bedrijfstakken gaven de hoge energieprijzen een extra boost aan de winst. Maar hoewel de beloning van werknemers minder hard steeg, nam die in deze periode ook toe door de krappe arbeidsmarkt. Niet alleen de winsten van bedrijven bereikten een recordhoogte, ook het inkomen uit werk van huishoudens deed dat. Ondanks de hoge inflatie nam het totale looninkomen van Nederlanders zelfs harder toe dan de prijzen. Rekening houdend met inflatie steeg het beschikbaar inkomen van alle Nederlanders samen in alle jaren na 2019. Dit kwam mede door arbeidsmigratie; in 2022 steeg het beschikbaar inkomen bijvoorbeeld wel, maar daalde de mediane koopkracht.

Door de groei van de werkgelegenheid en de uurlonen profiteerden werknemers duidelijk van de sterke economische groei van 2021 en 2022. Hetzelfde geldt voor bedrijven. Hun winstgevendheid was in 2021 en 2022 inderdaad uitzonderlijk hoog, net als de economische groei. In 2020, toen de economie sterk kromp, daalde de winstgevendheid juist. Ook in 2023, toen de economische groei bescheiden was, nam deze opnieuw af. Deze samenhang past in een historisch patroon.

Dat de bedrijfswinsten harder stegen dan de totale loonsom heeft mogelijk te maken met de doorwerking van de economische conjunctuur. Bij winsten is die doorwerking vaak sneller zichtbaar in de winsten dan in de lonen. De sterke economische groei in 2021 en 2022 zorgde diezelfde jaren nog voor een snelle groei van de winsten, terwijl de loonsom vooral in 2022 en 2023 hard steeg. De cijfers van 2024 zullen uitwijzen of werknemers de achterstand alsnog inhalen. Maar ondanks de hoge inflatie hebben zowel bedrijven als huishoudens uiteindelijk duidelijk geprofiteerd van de hoge economische groei in de afgelopen jaren.