5. Internationale consumentenvertrouwen

De Europese commissie publiceert elke maand het consumentenvertrouwen van de afzonderlijke lidstaten. De Europese manier om het consumentenvertrouwen voor de verschillende landen samen te stellen is echter anders dan de methode die het CBS hanteert voor het samenstellen van het Nederlandse consumentenvertrouwen.

Net als bij de Nederlandse methode maakt de Europese methode gebruik van de antwoorden uit het CCO. De indicatoren worden echter anders berekend. Waar elke indicator in Nederland gelijk is aan het saldo van de positieve en negatieve antwoorden, wordt in Europa een andere weging gegeven aan de verschillende antwoordmogelijkheden. Alle ‘veel slechter’ en ‘veel beter’ antwoorden tellen twee keer zo zwaar mee als de ‘beetje slechter’ en ‘beetje beter’ antwoorden. Om elke indicator wel op een getal tussen -100 en 100 uit te laten komen, wordt het resultaat gehalveerd:

indicator = 0,5 × (2(veel beter – veel slechter) + (beetje beter – beetje slechter))

Verder is het Europese consumentenvertrouwen op andere vragen gebaseerd uit het CCO dan het CBS-consumentenvertrouwen. Het Europese vertrouwen wordt samengesteld uit het ongewogen gemiddelde van de volgende vier indicatoren:

• de verwachting voor de economische situatie in komende 12 maanden;
• de verwachting voor de eigen financiële situatie voor de komende 12 maanden;
• het oordeel over de eigen financiële situatie van de afgelopen 12 maanden;
• het oordeel over of de komende 12 maanden een gunstige periode is voor het doen van grote aankopen.

Het verleden speelt een minder grote rol in het Europese cijfer door het ontbreken van het oordeel over de economische situatie van de afgelopen 12 maanden. Daarnaast gaat de Europese indicator over grote aankopen over de komende 12 maanden in plaats van het heden. De indicator voor grote aankopen die in Nederland wordt gebruikt is volatieler dan die van het Europese consumentenvertrouwen.

Door het ontbreken van de meest bepalende vraag in het Nederlandse consumentenvertrouwen, een minder volatiele indicator voor grote aankopen en de hogere weging aan de antwoorden ‘veel beter/slechter’ slaat het Nederlandse consumentenvertrouwen volgens de Europese definitie minder extreem uit dan de CBS-indicator. Desondanks is het ook volgens de Europese definitie in Nederland het laagste vertrouwen sinds het begin van de metingen.

Het consumentenvertrouwen in Nederland is over het algemeen wat volatieler dan het gemiddelde van alle EU-landen en ligt meestal ook wat hoger. In tijden van optimisme worden de verschillen groter, maar in tijden van pessimisme liggen de cijfers dicht bij elkaar. De voornaamste oorzaak is het oordeel over de economische situatie, die in tijden van optimisme in Nederland aanzienlijker positiever is dan het EU gemiddelde (CBS, 2017).