1. Inleiding
In deze rapportage wordt verslag gedaan van de resultaten van de Monitor Arbeid, Zorg en Kinderopvang 2023. De Monitor Arbeid, Zorg en Kinderopvang wordt eens in de twee jaar uitgevoerd op verzoek van het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW). De informatie wordt verzameld middels een aantal vragenlijstblokken in één peiling van de Enquête beroepsbevolking (EBB).
De vragenlijstemodule werd tot en met 2009 in de eerste peiling van de EBB face-to-face uitgevraagd, vanaf 2011 telefonisch in de derde peiling, en in 2021 telefonisch in de vijfde peiling. Bij de ontwikkelingen tussen 2009 en 2011 en tussen 2019 en 2021 kunnen dus ook effecten van wijziging in de waarneming meespelen. In 2021 is een volledig nieuw ontworpen EBB geïmplementeerd, terwijl de oude EBB werd uitgefaseerd. De vijfde peiling was in 2021 nog volledig beschikbaar volgens de oude methode en de monitor Arbeid, zorg en kinderopvang 2021 is in die peiling opgenomen om de oude reeks te kunnen voortzetten. In 2023 was de EBB volledig over op het nieuwe ontwerp en de nieuwe vragenlijst, en moest ook de monitor Arbeid, zorg en kinderopvang opgenomen worden in de herontworpen EBB. In de onderzoeksbeschrijving van de EBB staat beschreven welke wijzigingen er zijn doorgevoerd.
De belangrijkste methodewijzigingen voor deze monitor zijn dat de vragenlijst nu ook via internet kan worden ingevuld en dat deze alleen door de persoon zelf wordt ingevuld. Voorheen was het een volledig telefonische vragenlijst en moesten de vragen ook voor een eventuele partner beantwoord worden. Ook zijn de teksten en volgorde van vragen in het reguliere deel van de vragenlijst gewijzigd waardoor de vragen over zorg en kinderopvang anders ingepast moesten worden. Omdat er door deze wijzigingen veranderingen in de uitkomsten te verwachten zijn, is ervoor gekozen om tegelijkertijd de door SZW gewenste wijzigingen in de vragenlijst door te voeren. De formulering van de vragen is aangepast, sommige onderdelen zijn verwijderd, zoals vragen naar behoefte aan verlof, en nieuwe onderdelen zijn toegevoegd, zoals vragen naar aanpassingen in het werk en meer uitgebreide vraagstelling naar redenen om geen gebruik te maken van verlofregelingen. Dat betekent dat de uitkomsten van 2023 niet vergelijkbaar zijn met eerdere jaargangen. In deze rapportage worden de uitkomsten daarom ook niet vergeleken met voorgaande jaren. Voor beschrijving van de eerdere jaren wordt verwezen naar de monitor Arbeid, zorg en kinderopvang 2021.
De uitkomsten in deze rapportage hebben grotendeels betrekking op werknemers (van 15 tot 75 jaar) omdat veel tabellen gaan over het gebruik van verlofregelingen die alleen van toepassing zijn op werknemers. Cijfers over kinderopvang gaan over alle werkenden van 15 tot 75 jaar.
Zie voor een gedetailleerd overzicht van de resultaten de tabellenset van de Module Arbeid, Zorg en Kinderopvang.