4. Familiebedrijven in het niet-financiële bedrijfsleven

In dit hoofdstuk staan de familiebedrijven in het niet-financiële bedrijfsleven (ook wel ‘business economy’ genoemd) centraal. Deze selectie uit alle bedrijfstakken²⁾ wordt veel gebruikt bij het maken van bedrijfsstatistieken. Voor een compleet beeld komen enkele onderwerpen uit de vorige hoofdstukken terug. Hoeveel bedrijven zijn er en hoeveel werknemers hebben zij in dienst? Het grootste deel van het hoofdstuk geeft antwoord op de vraag: hoeveel omzet en toegevoegde waarde realiseerden deze bedrijven?

4.1 Aantal bedrijven

Het niet-financiële bedrijfsleven telde in 2022 ruim 1,3 miljoen bedrijven en instellingen. Daarvan waren er ruim 1,2 miljoen in familie-eigendom en 148 duizend niet in familie-eigendom. Van de bedrijven in familie-eigendom was het merendeel, ruim 987 duizend, een bedrijf van ondernemingengroepen met 1 werkzaam persoon. Bijna 217 duizend bedrijven waren familiebedrijven. De bedrijven en instellingen die niet in familie-eigendom waren, telden ruim 142 duizend niet-familiebedrijven. De resterende 6,5 duizend betrof instellingen die geen bedrijf waren.

4.2 Werknemersbanen

In het niet-financiële bedrijfsleven zorgden familiebedrijven voor ruim 2,3 miljoen werknemersbanen in december 2022³⁾ (tabel 4.2.1). Het aandeel van familiebedrijven in het totaal aan werknemersbanen in het niet-financiële bedrijfsleven komt daarmee op bijna 43 procent.

4.3 Omzet en toegevoegde waarde

Merendeel van de omzet en toegevoegde waarde gerealiseerd door niet-familiebedrijven

De bedrijven in het niet-financiële bedrijfsleven realiseerden 2 305 miljard euro omzet en 542 miljard euro toegevoegde waarde in 2022 (figuur 4.3.1). In brede zin werd ruim 714 miljard euro omzet en bijna 203 miljard euro toegevoegde waarde in familie-eigendom gerealiseerd. Het merendeel van de omzet en toegevoegde waarde, respectievelijk bijna 595 miljard euro en ruim 152 miljard euro, werd gerealiseerd door familiebedrijven. Het grote aantal bedrijven van ondernemingengroepen met 1 werkzaam persoon realiseerde zo ruim 119 miljard euro omzet en ruim 51 miljard euro toegevoegde waarde.

De bedrijven en instellingen in het niet-financiële bedrijfsleven die niet in familie-eigendom waren, realiseerden het merendeel van de omzet in de business economy (ruim 1 590 miljard euro) en toegevoegde waarde (bijna 339 miljard euro). Niet-familiebedrijven realiseerden daarin ruim 1 565 miljard euro omzet en 320 miljard euro toegevoegde waarde.

Aandeel van familiebedrijven in de omzet en toegevoegde waarde van het niet-financiële bedrijfsleven neemt af naarmate de bedrijfsgrootte toeneemt

Het aandeel van familiebedrijven in de omzet en de toegevoegde waarde was het grootst onder bedrijven met minder dan 50 werkzame personen. Binnen deze groep kwam ruim 43 procent van de omzet voor rekening van familiebedrijven. Omdat familiebedrijven vooral microbedrijven zijn (zie paragraaf 2.2) neemt dit aandeel af naarmate de grootte van het bedrijf toeneemt. Een groot deel van de omzet en toegevoegde waarde wordt door grotere niet-familiebedrijven gerealiseerd (tabel 4.3.2).

Familiebedrijven goed voor bijna 69 procent toegevoegde waarde in de bouwnijverheid

In de bouwnijverheid was het aandeel van familiebedrijven – in brede zin - in de toegevoegde waarde het grootst (figuur 4.3.3). Bijna 70 procent van de toegevoegde waarde in deze branche werd gerealiseerd door familiebedrijven in 2022. Ook in de autohandel en reparatie en horeca was het aandeel van familiebedrijven relatief groot. In de bedrijfstak informatie en communicatie was het aandeel toegevoegde waarde van familiebedrijven, met ruim 27 procent, het kleinst.

Familiebedrijven met één eigenaar hebben het grootste aandeel in de omzet en toegevoegde waarde van familiebedrijven

Bijna 61 procent van de omzet en 66 procent van de toegevoegde waarde van familiebedrijven werd in volledig eigendom gerealiseerd. Ruim 6 procent van de omzet en ruim 7 procent van de toegevoegde waarde van familiebedrijven werd gerealiseerd bij bedrijven met één eigenaar. Familiegeleide ondernemingen waren goed voor bijna 55 procent van de omzet en bijna 59 procent van de toegevoegde waarde. De familiegecontroleerde ondernemingen realiseerden bijna 32 procent van de omzet en 27 procent van de toegevoegde waarde (figuur 4.3.4).

Familiebedrijven in omzet en toegevoegde waarde van belang voor Overijssel, Fryslân en Gelderland

In Overijssel leverden vestigingen van familiebedrijven relatief de grootste bijdrage aan de omzet (bijna 44 procent) en toegevoegde waarde (ruim 41 procent) in het niet-financiële bedrijfsleven (figuur 4.3.5 en figuur 4.3.6). Ook voor Fryslân en Gelderland gold dat meer dan 39 procent van de omzet door vestigingen van familiebedrijven gerealiseerd werd. In Noord-Holland was de bijdrage van familiebedrijven aan de omzet en toegevoegde waarde met respectievelijk ruim 16 procent en bijna 18 procent relatief het kleinst.