5. Aantal kindplaatsen en arbeidsmarktkrapte

In dit laatste hoofdstuk worden de ontwikkelingen op de arbeidsmarkt besproken. Er zijn meerdere manieren waarop de arbeidsmarkt relevant zou kunnen zijn voor de kinderopvang in Nederland. Zo kan het in geval van sterke arbeidsmarktkrapte zijn dat het aantal kindplaatsen (op termijn) afneemt aangezien niet voldoende personeel gevonden kan worden. Ook de ontwikkeling in algemene vacatures (in plaats van louter vacatures in de kinderopvang) kunnen relevant zijn om te monitoren. Wanneer er veel werkgelegenheid is, zullen mogelijk meer personen aan het werk gaan en gebruik willen maken van kinderopvang.

In Figuur 5.1.1 staat de ontwikkeling van het totaal aantal openstaande vacatures en het aantal kindplaatsen weergegeven en in Figuur 5.1.2 staat de ontwikkeling van het aantal openstaande vacatures in de kinderopvang en het aantal kindplaatsen. De cijfers over openstaande vacatures zijn per kwartaal en de cijfers over het aantal kindplaatsen zijn per jaar (en dus voor alle kwartalen in een jaar constant). Het betreft het aantal kindplaatsen in alle typen kinderopvang (gastouderopvang, kinderdagverblijven, buitenschoolse opvang).¹²⁾

Zoals duidelijk wordt in bovenstaande figuren is er in de getoonde periode sprake van toenemende krapte op de arbeidsmarkt. Zo is het aantal openstaande vacatures (Figuur 5.1.1) minder dan 200 duizend in het eerste kwartaal van 2017 terwijl er afgerond 389 duizend openstaande vacatures waren in het laatste kwartaal van 2023. Ook in de kinderopvang is er een duidelijke stijging te zien van het aantal openstaande vacatures (zie Figuur 5.1.2). In het eerste kwartaal van 2019 waren er bijvoorbeeld minder 3 duizend vacatures in de kinderopvang, terwijl er in het laatste kwartaal van 2023 ongeveer 5,5 duizend vacatures in de kinderopvang waren.

Zoals te zien is in bovenstaande figuren (en ook beschreven is in paragraaf 2.1) is het aantal kindplaatsen in de kinderopvang toegenomen: in 2017 waren er meer dan 700 duizend kindplaatsen in de kinderopvang en in 2023 meer dan 750 duizend. Deels kan dit komen doordat krapte op de arbeidsmarkt kan zorgen voor meer baankansen en als gevolg daarvan meer vraag naar kinderopvang. Aanhoudende krapte op de arbeidsmarkt kan op termijn echter ook zorgen voor minder kindplaatsen in de kinderopvang indien niet voldoende personeel gevonden kan worden. De stijging in het aantal kindplaatsen is de laatste jaren afgezwakt. Toekomstige cijfers moeten tonen hoe het aantal kindplaatsen zich de komende tijd ontwikkelt.