Hoe is de financiële welvaart verdeeld?

3. Welvaart van bevolkingsgroepen

De financiële welvaart binnen afzonderlijke groepen huishoudens kan anders verdeeld zijn dan de welvaart van de gehele populatie huishoudens in Nederland. Om welvaartsniveaus van verschillende groepen eenvoudig te kunnen vergelijken, is een welvaartsindex ontwikkeld. De index geeft zodoende in één oogopslag een beeld van de onderlinge welvaartsverhoudingen. Voor de gehele populatie huishoudens is de welvaartsindex gelijk aan 50.

De welvaartsindex van huishoudens met vooral werknemersinkomen kwam in 2018 uit op 53,8. Deze groep huishoudens heeft gemiddeld een hoger welvaartsniveau dan gepensioneerden. Hun welvaartsscore bedroeg 49,4 in 2018. Het gemiddeld hogere inkomen van werknemers maakt dus voor het welvaartsniveau meer uit dan het doorgaans grotere vermogen van gepensioneerden. Huishoudens die hun inkomen voornamelijk betrekken uit de eigen onderneming scoren met 66,1 het hoogst op welvaart. Zij hebben zowel het hoogste gemiddelde inkomen als het grootste doorsnee vermogen van de onderscheiden groepen (zie CBS, 2019a). Bijstandsontvangers bevinden zich in de lagere welvaartsregionen (zie figuur 2.4) en dat komt ook tot uitdrukking in hun welvaartsindex van 9,4 in 2018.

3.1 Welvaart van huishoudens naar voornaamste inkomensbron
Categories12012 (welvaartsindex (alle huishoudens = 50))2015 (welvaartsindex (alle huishoudens = 50))2018* (welvaartsindex (alle huishoudens = 50))
Inkomen als werknemer53,554,353,8
Inkomen als zelfstandige65,064,666,1
Pensioen51,251,049,4
Bijstand9,910,19,4
Overig overdrachtsinkomen23,423,023,4


Over een aantal jaren gezien blijkt de welvaartsindex van de diverse bevolkingsgroepenzeer stabiel. De welvaartsniveaus van alleenstaanden en eenoudergezinnen zijn vergelijkbaar en duidelijk lager dan de welvaartsniveaus van paren, met of zonder kinderen. Paren zonder kinderen zijn iets welvarender dan paren met kinderen. Onder paren zonder kinderen bevinden zich meer tweeverdieners die vaak beide voltijds werken,en ook oudere paren die gedurende hun leven vermogen hebben opgebouwd door te sparen en hun huis af te betalen (zie Van den Brakel, Gidding en Huynen, 2018).

3.2 Welvaart van huishoudens naar samenstelling
Categories12012 (welvaartsindex (alle huishoudens = 50))2015 (welvaartsindex (alle huishoudens = 50))2018* (welvaartsindex (alle huishoudens = 50))
Alleenstaande37,638,037,1
Eenoudergezin36,437,037,6
Paar zonder kinderen60,960,960,6
Paar met kinderen58,058,260,1


De welvaart van huishoudens is hoger naarmate de hoofdkostwinner ouder is. Dit is zichtbaar bij zowel alleenstaanden als meerpersoonshuishoudens tot een leeftijd van 65 jaar. Dat komt doordat het inkomen groeit naarmate de arbeidscarrière vordert en er met de jaren steeds meer vermogen wordt opgebouwd. Voor paren lag het welvaartsniveau van 65-plussers in 2018 lager dan voor de groep van 45 tot 65 jaar. Met het bereiken van de AOW-leeftijd gaat het inkomen er immers doorgaans op achteruit. Bij alleenstaanden speelt die inkomensterugval gemiddeld genomen niet (CBS StatLine,2019a). Onder eenoudergezinnen is juist de kleine groep 65-plussers het meest welvarend,vooral dankzij het inkomen van nog thuiswonende kinderen.

3.3 Welvaart van huishoudens naar leeftijd hoofdkostwinner, 2018*
Categories1Tot 25 jaar (welvaartsindex (alle huishoudens = 50))25 tot 45 jaar (welvaartsindex (alle huishoudens = 50))45 tot 65 jaar (welvaartsindex (alle huishoudens = 50))65 jaar en ouder (welvaartsindex (alle huishoudens = 50))
Alleenstaande11,136,840,442,2
Eenoudergezin11,425,844,055,6
Paar zonder kinderen35,162,466,556,8
Paar met kinderen25,952,366,563,7


De welvaartsindex van gemeenten varieert van 36 in de gemeente Groningen tot meer dan 75 in het Gelderse Rozendaal en hangt sterk samen met de bevolkingssamenstelling van gemeenten. Tot de gemeenten met de laagste welvaartsniveaus behoren verder Enschede,Wageningen, Delft en Nijmegen: steden met relatief veel studentenhuishoudens die weinig inkomen hebben en vanwege hun jonge leeftijd doorgaans nog geen vermogen hebben opgebouwd. Naast Rozendaal is het welvaartsniveau ook zeer hoog in Bloemendaal, Laren,Heemstede en Blaricum, gemeenten met een relatief hoog gemiddeld inkomen en vermogen (CBS, 2019a).

3.4 Welvaartsindex, 2018*
GemeentenaamWelvaartsindex
Aa en Hunze56,8
Aalsmeer60,3
Aalten52,1
Achtkarspelen46,2
Alblasserdam50,3
Albrandswaard60,3
Alkmaar49,8
Almelo42,3
Almere48,2
Alphen aan den Rijn54,7
Alphen-Chaam65,4
Altena56,6
Ameland54,8
Amersfoort53,1
Amstelveen55,3
Amsterdam44,2
Apeldoorn50,7
Appingedam41,1
Arnhem40,8
Assen46,6
Asten56,6
Baarle-Nassau58,1
Baarn58,3
Barendrecht59,5
Barneveld57,3
Beek54,3
Beekdaelen54,6
Beemster64,8
Beesel50,8
Berg en Dal51,6
Bergeijk63,1
Bergen (L.)53,1
Bergen (NH.)63,6
Bergen op Zoom49,8
Berkelland54,7
Bernheze59,8
Best58,8
Beuningen55,4
Beverwijk48,0
De Bilt61,2
Bladel60,8
Blaricum67,3
Bloemendaal72,2
Bodegraven-Reeuwijk60,7
Boekel61,4
Borger-Odoorn50,8
Borne54,1
Borsele56,5
Boxmeer57,5
Boxtel53,8
Breda49,8
Brielle58,6
Bronckhorst59,1
Brummen54,5
Brunssum43,1
Bunnik65,8
Bunschoten59,6
Buren60,3
Capelle aan den IJssel48,1
Castricum63,6
Coevorden50,6
Cranendonck58,0
Cuijk51,4
Culemborg53,5
Dalfsen61,5
Dantumadiel46,9
Delft38,7
Delfzijl43,3
Deurne55,6
Deventer46,4
Diemen46,8
Dinkelland61,3
Doesburg45,6
Doetinchem48,6
Dongen55,5
Dordrecht46,4
Drechterland58,3
Drimmelen58,5
Dronten51,1
Druten53,9
Duiven52,8
Echt-Susteren54,2
Edam-Volendam62,9
Ede53,2
Eemnes63,2
Eersel63,9
Eijsden-Margraten61,0
Eindhoven44,7
Elburg53,3
Emmen43,9
Enkhuizen48,8
Enschede38,5
Epe55,1
Ermelo55,9
Etten-Leur53,6
De Fryske Marren52,9
Geertruidenberg52,4
Geldrop-Mierlo53,5
Gemert-Bakel54,6
Gennep53,8
Gilze en Rijen54,8
Goeree-Overflakkee54,8
Goes51,0
Goirle57,6
Gooise Meren61,7
Gorinchem47,7
Gouda48,8
Grave54,3
's-Gravenhage43,8
Groningen36,3
Gulpen-Wittem55,5
Haaksbergen54,6
Haaren64,7
Haarlem52,7
Haarlemmermeer57,7
Halderberge54,6
Hardenberg51,8
Harderwijk50,9
Hardinxveld-Giessendam54,9
Harlingen43,6
Hattem56,4
Heemskerk53,7
Heemstede68,3
Heerde57,7
Heerenveen49,2
Heerhugowaard52,5
Heerlen39,0
Heeze-Leende65,3
Heiloo62,6
Den Helder44,0
Hellendoorn54,2
Hellevoetsluis52,6
Helmond45,8
Hendrik-Ido-Ambacht56,1
Hengelo45,8
's-Hertogenbosch51,1
Heumen60,3
Heusden56,4
Hillegom55,0
Hilvarenbeek64,6
Hilversum52,6
Hoeksche Waard58,0
Hof van Twente56,1
Het Hogeland47,9
Hollands Kroon54,3
Hoogeveen46,1
Hoorn49,1
Horst aan de Maas57,4
Houten61,6
Huizen55,5
Hulst55,0
IJsselstein56,0
Kaag en Braassem59,7
Kampen48,8
Kapelle58,4
Katwijk55,3
Kerkrade40,5
Koggenland60,1
Krimpen aan den IJssel52,9
Krimpenerwaard56,4
Laarbeek57,0
Landerd61,3
Landgraaf46,2
Landsmeer63,7
Langedijk57,8
Lansingerland62,5
Laren70,3
Leeuwarden41,1
Leiden43,5
Leiderdorp57,3
Leidschendam-Voorburg55,4
Lelystad44,7
Leudal58,1
Leusden61,8
Lingewaard55,6
Lisse55,2
Lochem59,5
Loon op Zand55,1
Lopik61,3
Loppersum49,2
Losser52,4
Maasdriel57,9
Maasgouw56,4
Maassluis48,9
Maastricht40,0
Medemblik54,6
Meerssen57,5
Meierijstad56,7
Meppel48,5
Middelburg49,3
Midden-Delfland64,8
Midden-Drenthe53,5
Midden-Groningen44,4
Mill en Sint Hubert58,5
Moerdijk54,5
Molenlanden59,5
Montferland51,9
Montfoort61,9
Mook en Middelaar62,0
Neder-Betuwe53,4
Nederweert58,1
Nieuwegein51,5
Nieuwkoop61,2
Nijkerk57,8
Nijmegen39,3
Nissewaard48,5
Noardeast-Frysl�n46,7
Noord-Beveland54,4
Noordenveld55,0
Noordoostpolder50,2
Noordwijk57,2
Nuenen, Gerwen en Nederwetten63,9
Nunspeet55,5
Oegstgeest65,8
Oirschot64,4
Oisterwijk60,3
Oldambt42,2
Oldebroek54,4
Oldenzaal50,5
Olst-Wijhe55,5
Ommen56,5
Oost Gelre55,5
Oosterhout52,1
Ooststellingwerf49,6
Oostzaan61,1
Opmeer58,2
Opsterland52,7
Oss51,7
Oude IJsselstreek50,2
Ouder-Amstel62,3
Oudewater62,2
Overbetuwe55,6
Papendrecht53,0
Peel en Maas56,9
Pekela40,6
Pijnacker-Nootdorp62,1
Purmerend49,8
Putten59,0
Raalte56,2
Reimerswaal51,0
Renkum56,2
Renswoude61,6
Reusel-De Mierden62,8
Rheden48,3
Rhenen55,3
Ridderkerk49,7
Rijssen-Holten53,6
Rijswijk49,5
Roerdalen55,0
Roermond45,9
De Ronde Venen62,2
Roosendaal50,1
Rotterdam39,2
Rozendaal75,5
Rucphen55,1
Schagen55,8
Scherpenzeel58,7
Schiedam42,8
Schiermonnikoog54,4
Schouwen-Duiveland55,7
Simpelveld50,8
Sint Anthonis62,6
Sint-Michielsgestel62,9
Sittard-Geleen46,6
Sliedrecht49,6
Sluis54,4
Smallingerland45,5
Soest58,2
Someren57,3
Son en Breugel63,1
Stadskanaal42,9
Staphorst61,3
Stede Broec51,6
Steenbergen50,1
Steenwijkerland50,7
Stein52,9
Stichtse Vecht58,9
S�dwest-Frysl�n49,8
Terneuzen50,3
Terschelling53,5
Texel57,7
Teylingen60,2
Tholen51,5
Tiel47,3
Tilburg42,8
Tubbergen60,9
Twenterand50,4
Tynaarlo59,8
Tytsjerksteradiel52,5
Uden53,6
Uitgeest60,5
Uithoorn55,8
Urk52,2
Utrecht45,6
Utrechtse Heuvelrug60,9
Vaals44,3
Valkenburg aan de Geul52,8
Valkenswaard53,6
Veendam43,2
Veenendaal50,2
Veere62,7
Veldhoven58,2
Velsen52,6
Venlo45,7
Venray52,7
Vijfheerenlanden54,5
Vlaardingen44,7
Vlieland45,8
Vlissingen44,0
Voerendaal57,0
Voorschoten62,2
Voorst59,4
Vught59,0
Waadhoeke48,0
Waalre64,3
Waalwijk50,8
Waddinxveen54,2
Wageningen38,6
Wassenaar63,9
Waterland62,9
Weert52,5
Weesp53,9
West Betuwe59,8
West Maas en Waal57,1
Westerkwartier52,8
Westerveld58,1
Westervoort48,0
Westerwolde48,0
Westland56,7
Weststellingwerf49,2
Westvoorne64,3
Wierden58,7
Wijchen54,8
Wijdemeren62,7
Wijk bij Duurstede59,0
Winterswijk49,5
Woensdrecht55,3
Woerden59,1
De Wolden59,2
Wormerland56,1
Woudenberg60,4
Zaanstad47,6
Zaltbommel55,6
Zandvoort52,8
Zeewolde52,5
Zeist54,1
Zevenaar48,6
Zoetermeer50,1
Zoeterwoude63,2
Zuidplas57,8
Zundert60,2
Zutphen46,6
Zwartewaterland53,4
Zwijndrecht48,3
Zwolle47,8
Nederland = 50