2. Data en methoden

Dit hoofdstuk beschrijft de databronnen en variabelen die in deze publicatie zijn gebruikt en beschrijft hoe de steekproef en variabelen zijn gemaakt.

2.1 Databronnen

De belangrijkste databronnen voor dit onderzoek zijn de Klimaatinnovatieregelingendatabase van RVO en het Algemeen Bedrijven Register (ABR) en Bedrijfsdemografisch Kader (BDK) van het CBS. Deze paragraaf beschrijft de gebruikte databronnen.

Klimaatinnovatieregelingen (RVO)

RVO voert diverse subsidieregelingen uit die klimaatinnovatie helpen. Het cluster energie-innovatie van RVO verzamelt data over deelnemers aan deze regelingen en hun innovatieprojecten en houdt dit centraal bij. RVO selecteerde de data voor dit onderzoek en stelde die aan het CBS ter beschikking. De gegevens gaan over:

• de agenda’s ‘Topsector Energie’, ‘Klimaatakkoord industrie’, ‘Klimaatakkoord gebouwde omgeving’, ‘Klimaatakkoord elektriciteit’, ‘Klimaatakkoord energiesysteem’, ‘Klimaatakkoord landbouw en landgebruik’, ‘Klimaatakkoord Mobiliteit’, ‘Uitvoeringsprogramma Circulaire economie’, en
• de projectjaren 2019 tot en met 2022, en
• de regelingen¹⁾: EZ innovatiemiddelen, MOOI, DEI(+), HER(+), VEKI en PPS Toeslag (zie ook bijlage 1 klimaatinnovatieregelingen)
• op peildatum 27 november 2023

Bedrijven die klimaatinnovatieactiviteiten uitvoerden met andere regelingen (zoals de Wet Bevordering Speur- en Ontwikkelingswerk (WBSO)) staan niet in deze data. Daarmee beschrijft dit onderzoek niet alle bedrijven die klimaattechnologie ontwikkelen met overheidssteun.

De data over klimaatinnovatieregelingen van RVO bevat informatie over de projecten, activiteiten en deelnemende organisaties. De projectinformatie omvat het dossiernummer, dossiertitel, agenda, maatregel, innovatiethema, start- en einddatum van het project, IEA-categorie, innovatiefase,  technologiegereedheidsniveau (TRL), budgetjaar, regeling en projectsubsidiebedrag. De informatie over activiteiten omvat het dossiernummer, budgetjaar, organisatienaam, KVK-nummer, activiteittype, kosten en subsidie.

Algemeen Bedrijven Register

Het Algemeen Bedrijven Register (ABR) van het CBS bevat informatie over de totale populatie van ondernemingengroepen en bijbehorende bedrijven en vestigingen. Het register is gebaseerd op het Nieuw Handelsregister (NHR) van de Kamer van Koophandel (KVK). In het ABR worden bedrijven en instellingen vastgesteld en geregistreerd in voor statistisch onderzoek geschikte eenheden. Dit worden statistische eenheden genoemd. Met deze eenheden kunnen we de economische werkelijkheid beschrijven (en niet zozeer een juridische, fiscale of administratieve werkelijkheid). De eenheden die we ‘CBS-personen’ noemen, vormen de bouwstenen voor de statistische eenheden in het ABR. CBS-personen zijn in het algemeen juridische of administratieve eenheden zoals die in de buitenwereld bestaan. Bijvoorbeeld een eenmanszaak of BV gekenmerkt door zijn KVK-nummer. In het ABR-systeem worden statistische eenheden afgeleid uit zowel CBS-personen als aanvullende informatie zoals zeggenschapsrelaties. De statistische eenheden noemen we de ‘ondernemingengroep’ (OG) en de ‘bedrijfseenheid’ (BE). De OG is een term van het CBS voor de meest omvattende verzameling van in Nederland gevestigde juridische eenheden waarover overwegende zeggenschap kan worden uitgeoefend. Waar de OG de feitelijke speler is in financiële processen, is de BE de feitelijke speler in het productieproces. In veel gevallen bestaat een OG uit één BE. Bij grotere bedrijven komt het vaker voor dat een OG uit meerdere BE’s bestaat. Het ABR is een ‘live’ register dat continu verandert in de tijd. Eens per maand wordt met het ABR een statistisch kader (SK) afgeleid van de statistische eenheden (CBS-personen, BEs en OGs) die ‘actueel’ zijn.

Het CBS rapporteert veel bedrijfsstatistieken op het niveau van de BE. De BE is daarom belangrijk voor een koppeling met andere databestanden bij het CBS.

Bedrijfsdemografisch kader

Het Bedrijfsdemografisch Kader (BDK) is een bewerkte versie van het ABR. In het BDK is gecorrigeerd voor methodebreuken en alle bedrijven (BE) die in een jaar hebben bestaan, zijn erin terug te vinden. Daarnaast bevat het BDK enkele aanvullende kenmerken over bedrijven zoals de oprichtingsdatum en of een bedrijf een snelle groeier is.

2.2 Bewerking op data en koppeling van databronnen

De databronnen zijn aan elkaar gekoppeld en uit het koppelingsresultaat ontstaat een selectie. Ook zijn enkele data bewerkt.

Koppeling

De databronnen zijn als volgt aan elkaar gekoppeld. Bedrijven zijn bij RVO bekend als juridische eenheden met hun KVK-nummer. Waar KVK-nummers in de dataset ontbraken, zijn deze waar mogelijk door het CBS aangevuld. De bedrijven zijn door het CBS gekoppeld aan het ABR. Daarbij zijn de juridische eenheden van RVO, via de CBS-persoon, zoveel als mogelijk gekoppeld aan een BE.

Het komt voor dat een juridische eenheid niet koppelt aan het ABR of een BE. Daarvoor zijn grofweg drie redenen:

1. Een KVK-nummer ontbreekt, bijvoorbeeld doordat de juridische eenheid een bedrijf is uit het buitenland.
2. De juridische eenheid wordt in het ABR niet gezien als economisch actief. Om in aanmerking te komen als statistisch economisch actieve eenheid moet een ‘bedrijf’ bijvoorbeeld een minimale omzet hebben of werknemers. Sommige bedrijven zijn bijvoorbeeld wel bekend onder een registratienummer bij het CBS en andere instanties, maar hebben te weinig economische activiteit om in de statistiek mee te tellen als bedrijf (OG of BE).
3. Er kan sprake zijn van administratieve ruis, bijvoorbeeld een vertraging in de administratie of een verkeerd geregistreerd KVK-nummer.

Het koppelingsresultaat is goed. Van alle juridische eenheden in de dataset koppelde 88 procent aan een BE. Nog eens 7 procent koppelde niet een BE, maar wel aan een OG of CBS-persoon. De resterende 5 procent koppelde niet aan het ABR, vooral omdat het om buitenlandse bedrijven ging.

Aan de RVO-dataset zijn de volgende bedrijfskenmerken uit het ABR toegevoegd:

• economische activiteit volgens de Standaard Bedrijfsindeling (SBI 2008);
• bedrijfsgrootte.

Bij koppeling aan een BE zijn de bedrijfskenmerken van de BE toegevoegd. Als een eenheid alleen koppelde met een OG of CBS-persoon, dan zijn daarvan de bedrijfskenmerken toegevoegd.

Aan de RVO-dataset zijn de volgende bedrijfskenmerken uit het BDK toegevoegd:

• oprichtingsdatum;
• snelle groeier.

Hier gaat het alleen om een koppeling aan een BE.

Selectie

De dataset bestaat in totaal uit 1635 bedrijven. Omdat de RVO-dataset per project en subsidie-aanvrager(s) is samengesteld (per juridische eenheid) en niet op het niveau van bedrijven, bestaan de jaarlijkse datasets uit meer unieke KVK-nummers per jaar dan bedrijven. Ook kunnen bedrijven met meerdere, verschillende KVK-nummers voorkomen, omdat deze aparte juridische eenheden van een bedrijf apart van elkaar subsidie hebben aangevraagd.

Daarnaast kunnen meerdere juridische eenheden aan dezelfde bedrijfseenheid koppelen. Als een bedrijfseenheid uit meerdere juridische eenheden bestaat, worden er dus minder bedrijven geteld dan juridische eenheden.

Bewerkingen

We bewerkten de brondata als volgt:

• Met de startdatum en einddatum van het project berekenden we de looptijd van het project en maakten daar klassen van.
• We combineerden informatie over de innovatiefase(s) en TRL-niveau(s) van de projecten in een nieuwe variabele.
• We combineerden informatie over de agenda, maatregel, innovatiethema (zie ook bijlage 2) en IEA-thema van de projecten voor een indeling dat het onderwerp van het project aangeeft.
• Economische activiteiten zijn samengesteld uit categorieën van de standaard bedrijfsindeling 2008 (SBI).
• Met de oprichtingsdatum is de bedrijfsleeftijd van het bedrijf berekend en verdeeld in klassen.

2.3 Variabelen

De variabelen in dit onderzoek zijn als volgt gedefinieerd