Auteur: Hans Schmeets, Jeanet Exel, Anton ten Westenend, Dennis Martens Publicatiedatum: 1-3-2022 00:00

De Heitjes en het politieke vertrouwen in Heerlen

3. Veel politiek wantrouwen in Heerlen

We hebben gezien dat in Nederland meer vertrouwen bestaat in politieke instituties dan in de meeste andere Europese landen. Er zijn daarnaast ook geen indicaties dat het politieke vertrouwen over een langere termijn is gedaald. Daar staat tegenover dat een meerderheid van de bevolking politieke instituties wantrouwt. Daarnaast zijn er grote verschillen tussen bevolkingsgroepen: vooral lager opgeleiden, mensen met minder inkomen, mannen en ouderen hebben minder vertrouwen in de politiek. En ook zijn er regionale verschillen die maar zeer beperkt zijn toe te schrijven aan de demografische en sociaaleconomische samenstelling van de bevolking (Schmeets, 2018). Zo zijn er forse verschillen tussen gemeenten in de mate waarin de burgers vertrouwen hebben in de politiek. In Heerlen heeft gemiddeld genomen in de periode 2012-2019 minder dan een kwart van de inwoners vertrouwen in de Tweede Kamer. Heerlen staat daarmee onderaan op de trede van deze vertrouwensladder ten opzichte van 50 andere grote gemeenten. In Utrecht en Amstelveen heeft een meerderheid vertrouwen in de Tweede Kamer. Een daarmee vergelijkbaar patroon is te zien bij het vertrouwen in de Europese Unie: Heerlen bungelt met 29 procent onderaan, en de inwoners van Leiden hebben met 54 procent het meeste vertrouwen in de EU. Dergelijke regionale vertrouwenscijfers zijn voor deze periode niet beschikbaar voor het vertrouwen in politici en de gemeenteraad.

Hiermee is een duidelijke parallel te trekken met het vrijwilligerswerk: in Heerlen is het animo om zich als vrijwilliger te melden het laagst, in Zwolle het hoogst (zie Essay 1). En Heerlen staat, samen met Roosendaal en Nissewaard, in de top-drie van gemeenten met het grootste onderlinge wantrouwen (essay 2). Dit duidt er op dat er weinig sociale cohesie is in Heerlen en roept de vraag op of het Heerlens-Heitje kan zorgen voor een impuls aan het vrijwilligerswerk, alsook aan het onderlinge en politieke vertrouwen, en daarmee aan een verbetering van de sociale cohesie.