6. Verkoop via online platformen
Dit hoofdstuk gaat in op Nederlandse bedrijven die goederen of diensten verkopen via een online platform. Het gaat hier specifiek over platformen die aan verkoopbemiddeling doen, en dus niet over de bredere groep online platformen die in eerdere hoofdstukken is besproken.
Aandeel bedrijven dat verkoopt via online platformen gedaald
In 2022 verkocht 8,7 procent van de bedrijven (mede)4) via een online platform. Ten opzichte van 2021 is dit een afname van 0,9 procent. Het aandeel bedrijven dat uitsluitend verkocht via online platformen (en dus niet via een eigen website of app) is eveneens gedaald van 2,2 procent in 2021 naar 1,5 procent in 2022.
Het aandeel bedrijven dat producten via een eigen website of app verkoopt, is gedaald van 20,5 procent in 2021 naar 18,4 procent in 2022. Het aandeel bedrijven dat verkoopt via een eigen website of app is nog steeds wel ruim twee keer zo groot als het aandeel bedrijven dat verkoopt via een online platform.
| jaar | (Mede) via eigen website of app | (Mede) via online platform | Uitsluitend via online platform |
|---|---|---|---|
| 2016 | 12,6 | 4,6 | 1,3 |
| 2017 | 16,3 | 6,9 | 1,9 |
| 2018 | 17 | 7,9 | 1,7 |
| 2019 | 16,6 | 7,8 | 1,9 |
| 2020 | 19,4 | 8 | 1,7 |
| 2021 | 20,5 | 9,6 | 2,2 |
| 2022 | 18,4 | 8,7 | 1,5 |
Omzet uit online platformverkoop gelijk gebleven
Het deel van de omzet dat door bedrijven uit de verkoop via online platformen werd behaald is in 2022 ongeveer gelijk gebleven aan dat in 2021 (0,9 versus 0,8 procent).5) Het omzetdeel uit verkoop via een eigen website of app is wel licht gedaald van 7,9 in 2021 naar 7,7 procent in 2022.
| "jaar" | Via eigen website of app | Via online platform |
|---|---|---|
| 2016 | 4,6 | 0,5 |
| 2017 | 5,2 | 0,6 |
| 2018 | 5,3 | 0,6 |
| 2019 | 7,1 | 0,7 |
| 2020 | 7,9 | 0,7 |
| 2021 | 7,9 | 0,8 |
| 2022 | 7,7 | 0,9 |
Handel en horeca verkochten vaakst via online platform
Bedrijven in de horeca en de handel verkochten vaker via online platformen dan bedrijven in andere bedrijfstakken. In 2022 verkocht 18,6 procent van de horecabedrijven via een online platform, tegen 14,4 procent van de bedrijven in de handel.
In de horeca leidde de verkoop via online platformen tot een aanzienlijk deel van de omzet (6,8 procent) in de hele bedrijfstak. In de handel was het omzetdeel dat uit platformverkopen behaald werd kleiner (1,3 procent).
| Deel bedrijven met verkopen via online platform (%) | Omzetdeel bedrijven uit verkopen via online platform (%) | ||
|---|---|---|---|
| C | Industrie | 4,9 | 0,5 |
| D-E | Energievoorziening en afvalbeheer | 5,9 | 0,2 |
| F | Bouwnijverheid | 4,4 | 0,2 |
| G | Groot- en detailhandel, reparatie van auto's | 14,4 | 1,3 |
| H | Vervoer en opslag | 4,6 | 0,8 |
| I | Logies-, maaltijd- en drankverstrekking | 18,6 | 6,8 |
| J | Informatie en communicatie | 8,1 | 1,3 |
| K | Financiële instellingen* | 5,2 | 0,5 |
| L | Verhuur van en handel in onroerend goed | 5,6 | 0,5 |
| M | Advisering, onderzoek en overige specialistische zakelijke dienstverlening | 2,9 | 0,5 |
| N | Verhuur van roerende goederen en overige zakelijke dienstverlening | 5,0 | 0,8 |
| Q | Gezondheids- en welzijnszorg | 2,2 | 0,2 |
| * Het gaat hier om een beperkte selectie van bedrijven in de bedrijfstak K Financiële instellingen. Deze selectie bestaat uit de volgende SBI-groepen: 6419-6492 Banken, 6612-6619 Financiële advisering en 80-82 Overige zakelijke dienstverlening. ** Er is een bepaalde mate van onzekerheid rond de resultaten, waardoor vergelijken met voorgaande jaren niet altijd goed mogelijk is. | |||
De bedrijfstak handel was goed voor de helft van de totale omzet uit verkopen via online platformen. De bedrijfstakken horeca en industrie kwamen met 12,7 procent en 8,6 procent respectievelijk op de tweede en derde plaats. Vanwege het grote belang van online platformen voor de handel en horeca worden deze twee bedrijfstakken in het volgende gedeelte in meer detail uitgelicht.
| Verdeling bedrijven (%) | Verdeling bedrijven met verkoop via online platform (%) | Verdeling omzet bedrijven (%) | Verdeling omzet bedrijven uit verkopen via online platform (%) | ||
|---|---|---|---|---|---|
| C | Industrie | 7,4 | 4,1 | 16,7 | 8,6 |
| D-E | Energievoorziening en afvalbeheer | 0,3 | 0,2 | 2,7 | 0,6 |
| F | Bouwnijverheid | 10,0 | 5,0 | 6,2 | 1,3 |
| G | Groot- en detailhandel, reparatie van auto's | 28,5 | 47,2 | 35,6 | 50,0 |
| H | Vervoer en opslag | 4,7 | 2,5 | 7,7 | 6,6 |
| I | Logies-, maaltijd- en drankverstrekking | 10,7 | 22,8 | 1,7 | 12,7 |
| J | Informatie en communicatie | 5,4 | 5,0 | 4,4 | 6,2 |
| K | Financiële instellingen* | 0,7 | 0,4 | 4,9 | 2,5 |
| L | Verhuur van en handel in onroerend goed | 2,6 | 1,6 | 0,8 | 0,4 |
| M | Advisering, onderzoek en overige specialistische zakelijke dienstverlening | 14,2 | 4,8 | 9,5 | 5,4 |
| N | Verhuur van roerende goederen en overige zakelijke dienstverlening | 6,6 | 3,8 | 5,7 | 4,7 |
| Q | Gezondheids- en welzijnszorg | 8,8 | 2,3 | 4,1 | 0,9 |
| * Het gaat hier om een beperkte selectie van bedrijven in de bedrijfstak K Financiële instellingen. Deze selectie bestaat uit de volgende SBI-groepen: 6419-6492 Banken, 6612-6619 Financiële advisering en 80-82 Overige zakelijke dienstverlening. ** Er is een bepaalde mate van onzekerheid rond de resultaten, waardoor vergelijken met voorgaande jaren niet altijd goed mogelijk is. | |||||
Aandeel handelsbedrijven met platformverkopen licht gedaald
Tussen 2016 en 2022 verdubbelde het aandeel bedrijven dat producten verkoopt via een online platform in de bedrijfstak handel (van 6,7 procent naar 14,4 procent). Wel daalde dit aandeel in 2022 met 1,1 procent ten opzichte van het jaar daarvoor. Van alle bedrijven in de bedrijfstak handel was 60 procent in 2022 actief in de detailhandel. In de detailhandel verkocht 17,4 procent van de bedrijven producten via een online platform.
| jaar | Handel | Detailhandel |
|---|---|---|
| 2016 | 6,7 | 9 |
| 2017 | 10,4 | 11,8 |
| 2018 | 12 | 15,5 |
| 2019 | 11,9 | 16,3 |
| 2020 | 12,6 | 15,2 |
| 2021 | 15,5 | 19,7 |
| 2022 | 14,4 | 17,4 |
Het deel van de omzet dat uit de verkoop via een online platform werd behaald, steeg eveneens tussen 2016 en 2022 in de bedrijfstak handel (van 0,4 procent in 2016 naar 1,3 procent in 2022). Wel bleef het omzetdeel in 2022 relatief onveranderd ten opzichte van 2021. In absolute zin was het omzetdeel met 1,3 procent daarnaast vrij beperkt. Ter vergelijking, het omzetdeel behaald uit verkoop via een eigen website of app in dezelfde bedrijfstak was 11 procent.
| "jaar" | Handel |
|---|---|
| 2016 | 0,4 |
| 2017 | 0,6 |
| 2018 | 0,7 |
| 2019 | 0,7 |
| 2020 | 1,0 |
| 2021 | 1,4 |
| 2022 | 1,3 |
Aandeel horecabedrijven met platformverkopen gedaald, maar omzetdeel gestegen
In 2022 maakte 18,6 procent van de bedrijven in de horeca gebruik van een online platform voor de verkoop van producten. Ter vergelijking, in 2016 was dit nog maar 9,4 procent van de bedrijven. In 2022 daalde dit aandeel wel met 2,9 procent ten opzichte van 2021. Van alle horecabedrijven die producten verkochten via een online platform was 88 procent in 2022 een eet- en drinkgelegenheid. Deze eet- en drinkgelegenheden maakten met 16,4 procent wel weer iets minder vaak gebruik van een platform dan bedrijven in de hele horecasector (18,6 procent).
| "jaar" | Horeca | Eet- en drinkgelegenheden |
|---|---|---|
| 2016 | 9,4 | 5,9 |
| 2017 | 15,4 | 11,8 |
| 2018 | 16,4 | 14,4 |
| 2019 | 16,2 | 13,7 |
| 2020 | 20,8 | 18 |
| 2021 | 21,5 | 18,5 |
| 2022 | 18,6 | 16,4 |
Het omzetdeel dat horecabedrijven behalen uit de verkoop via een online platform verdubbelde tussen 2016 en 2022 bijna (van 3,6 procent in 2016 naar 6,8 procent in 2022). In 2022 steeg het omzetdeel met 1,4 procent ten opzichte van 2021.
| "jaar" | Horeca |
|---|---|
| 2016 | 3,6 |
| 2017 | 4,5 |
| 2018 | 5,2 |
| 2019 | 5,6 |
| 2020 | 5,2 |
| 2021 | 5,4 |
| 2022 | 6,8 |
Veel bedrijven verkopen via één platform
In 2022 gebruikte 41,7 procent van de bedrijven die verkochten via online platformen slechts één platform. In 2019 lag dit percentage met 49,5 procent nog een stuk hoger.
| jaar | Verkoop via één platform (%) | Verkoop via twee platformen (%) | Verkoop via drie of meer platformen (%) |
|---|---|---|---|
| 2019 | 49,5 | 24,1 | 26,4 |
| 2020 | 42,4 | 32,3 | 25,3 |
| 2021 | 43,8 | 30,6 | 25,6 |
| 2022 | 41,7 | 29,2 | 29 |
Van de bedrijven die in 2022 verkochten via een online platform behaalde een meerderheid (69,2 procent) meer dan driekwart van de omzet via hetzelfde platform. Voor de bedrijfstak horeca was dit aandeel lager (53,9 procent) dan voor andere bedrijfstakken. In de horeca worden de verkopen dus meer gespreid over verschillende platformen.
| Bedrijven met meer dan driekwart van de platformomzet uit verkoop via één platform (%) | ||
|---|---|---|
| Totaal | 69,2 | |
| C | Industrie | 70,6 |
| G | Groot- en detailhandel, reparatie van auto's | 74,8 |
| H | Vervoer en opslag | 69,9 |
| I | Logies-, maaltijd- en drankverstrekking | 53,9 |
| J | Informatie en communicatie | 70,7 |
| M | Advisering, onderzoek en overige specialistische zakelijke dienstverlening | 66,6 |
| N | Verhuur van roerende goederen en overige zakelijke dienstverlening | 76,0 |
| * Er is een bepaalde mate van onzekerheid rond de resultaten, waardoor vergelijken met voorgaande jaren niet altijd goed mogelijk is. | ||
Veel bedrijven betalen om gebruik te maken van een online platform
Van de bedrijven die (mede) via een online platform verkochten, is in 2022 door 40,4 procent betaald om gebruik te maken van een online platform. In de horeca werd het vaakst betaald: maar liefst bijna drie kwart van de horecabedrijven (73,8 procent) betaalde om gebruik te maken van een online platform. In de bedrijfstak bouwnijverheid werd verreweg het minst vaak betaald, namelijk door maar 3,3 procent van de bedrijven.
| Bedrijven met platformverkopen die betalen voor gebruik online platform (%) | ||
|---|---|---|
| C | Industrie | 23,9 |
| D-E | Energievoorziening en afvalbeheer | 20,6 |
| F | Bouwnijverheid | 3,3 |
| G | Groot- en detailhandel, reparatie van auto's | 34,9 |
| H | Vervoer en opslag | 17,1 |
| I | Logies-, maaltijd- en drankverstrekking | 73,8 |
| J | Informatie en communicatie | 36,0 |
| K | Financiële instellingen | 16,4 |
| L | Verhuur van en handel in onroerend goed | 22,5 |
| M | Advisering, onderzoek en overige specialistische zakelijke dienstverlening | 21,1 |
| N | Verhuur van roerende goederen en overige zakelijke dienstverlening | 45,7 |
| Q | Gezondheids- en welzijnszorg | 18,0 |
| * Het gaat hier om een beperkte selectie van bedrijven in de bedrijfstak K Financiële instellingen. Deze selectie bestaat uit de volgende SBI-groepen: 6419-6492 Banken, 6612-6619 Financiële advisering en 80-82 Overige zakelijke dienstverlening. ** Er is een bepaalde mate van onzekerheid rond de resultaten, waardoor vergelijken met voorgaande jaren niet altijd goed mogelijk is. | ||
Het bedrag dat aan online platformen werd betaald, was niet hoog vergeleken met de omzet die uit platformverkopen werd behaald. Van de bedrijven die in 2022 aan een online platform betaalden, was het bedrag dat betaald werd maar 0,1 procent van de totale omzet uit platformverkopen. Het bedrag dat bedrijven aan online platformen betaalden was gemiddeld 780 euro. Bedrijven in de bedrijfstak Financiële instellingen betaalden het meest (gemiddeld 890 euro). Het minst werd betaald door bedrijven in de bedrijfstak Verhuur van en handel in onroerend goed (gemiddeld 40 euro).
| Percentage betaald bedrag van totale omzet uit platformverkopen (%) | Verdeling betaald bedrag (%) | Verdeling waarde betaalde bedragen (euro) | ||
|---|---|---|---|---|
| C | Industrie | 0,0 | 4,2 | 610 |
| D-E | Energievoorziening en afvalbeheer | 0,0 | 0,2 | 570 |
| F | Bouwnijverheid | 0,0 | 0,6 | 80 |
| G | Groot- en detailhandel, reparatie van auto's | 0,1 | 65,3 | 840 |
| H | Vervoer en opslag | 0,0 | 0,8 | 200 |
| I | Logies-, maaltijd- en drankverstrekking | 0,2 | 21,7 | 580 |
| J | Informatie en communicatie | 0,0 | 1 | 130 |
| K | Financiële instellingen | 0,0 | 0,6 | 890 |
| L | Verhuur van en handel in onroerend goed | 0,0 | 0,1 | 40 |
| M | Advisering, onderzoek en overige specialistische zakelijke dienstverlening | 0,0 | 2,6 | 330 |
| N | Verhuur van roerende goederen en overige zakelijke dienstverlening | 0,0 | 1,7 | 270 |
| Q | Gezondheids- en welzijnszorg | 0,1 | 1,3 | 350 |
| * Het gaat hier om een beperkte selectie van bedrijven in de bedrijfstak K Financiële instellingen. Deze selectie bestaat uit de volgende SBI-groepen: 6419-6492 Banken, 6612-6619 Financiële advisering en 80-82 Overige zakelijke dienstverlening. ** Er is een bepaalde mate van onzekerheid rond de resultaten, waardoor vergelijken met voorgaande jaren niet altijd goed mogelijk is. | ||||
Toelichting op methode
De gegevens die gebruikt zijn voor de analyse in dit hoofdstuk zijn afkomstig uit de enquête ICT-gebruik bij bedrijven van het CBS (zie bijvoorbeeld deze Statlinetabel). Deze enquête beschrijft het ICT-gebruik bij bedrijven met ten minste 2 werkzame personen, in de SBI-bedrijfstakken C t/m N en Q. In de enquête is aan bedrijven gevraagd of zij (1) producten verkopen via een eigen website of app, en (2) of zij producten verkopen via de website of app van een ander bedrijf. In het tweede geval is dit beschouwd als verkoop via een online platform. De verkopen via een online platform in dit hoofdstuk zijn dus geoperationaliseerd als verkopen via een website of app van een ander bedrijf. In 2023 is daarnaast ook uitgevraagd: (3) of bedrijven betalen om gebruik te maken van een online platform, en zo ja (4) welk bedrag zij betalen om gebruik te maken van een online platform.
De gegevens in dit hoofdstuk zijn beschikbaar tot en met 2022. Dit betekent dat deze onder andere zicht geven op de ontwikkelingen ten tijde van de coronajaren 2020 en 2021. Omdat de cijfers gebaseerd zijn op steekproefonderzoek, zit er enige onzekerheid rond de gepresenteerde cijfers. Cijfers voor meerdere jaren zijn daarom alleen gepresenteerd voor relatief grote groepen. Hoewel sommige cijfers ook zijn gepubliceerd in eerdere monitors, moet terughoudendheid betracht worden bij het naast elkaar leggen van de cijfers, zeker als het gaat om kleinere groepen.
5) De omzetcijfers zijn afkomstig uit de CBS-enquête ‘ICT-gebruik bij bedrijven’. In het afgelopen jaar heeft hierbij voor het berekenen van de omzet een methodeverandering plaatsgevonden die met terugwerkende kracht is doorgevoerd. De omzetcijfers kunnen hierdoor licht verschillen ten opzichte van de cijfers die in eerdere jaren gepubliceerd zijn.