Bijlage A Definities

Emigratie

Met emigratie wordt het vertrek van mensen naar het buitenland bedoeld. Hierbij wordt het saldo van de administratieve correcties opgesteld. Het saldo van de administratieve correcties is de som van de administratieve opnemingen en afvoeringen. Een administratieve opneming is de opneming van een persoon in de bevolkingsregisters van een gemeente op verzoek van de betrokkene. Deze opneming is niet het gevolg van geboorte, immigratie of vestiging van die persoon vanuit een andere gemeente in Nederland. Een administratieve opneming is meestal een hervestiging van een persoon die eerder administratief is afgevoerd en verklaart nooit uit Nederland te zijn weggeweest.

Een administratieve afvoering is de verwijdering van een persoon uit de bevolkingsregisters van een gemeente nadat de gemeente heeft vastgesteld dat de verblijfplaats niet bekend is, deze persoon niet bereikbaar is en waarschijnlijk geen inwoner meer is van een Nederlandse gemeente. Een administratieve afvoering is meestal het gevolg van het vertrek van een persoon naar het buitenland zonder dat deze de gemeente hiervan op de hoogte heeft gesteld.

Immigratie

Tot de immigranten worden alleen mensen gerekend die als inwoner in een Nederlandse gemeente staan ingeschreven. Wie korter dan vier maanden in Nederland verblijft, is niet verplicht om zich in te schrijven. Veel tijdelijke buitenlandse werknemers worden daarom niet bij de arbeidsmigranten geteld. Asielzoekers kunnen zich alleen inschrijven bij een gemeente als ze een verblijfstatus hebben, of minimaal een half jaar gebruikmaken van een opvangvoorziening voor asielzoekers. Alleen na inschrijving worden ze gerekend tot de asielmigranten.

Migratieachtergrond

Mensen met een migratieachtergrond, dat wil zeggen inwoners van Nederland van wie minstens één ouder in het buitenland geboren is, worden door het CBS onderscheiden in de eerste en tweede generatie. De eerste generatie is in het buitenland geboren, de tweede generatie in Nederland. Daarnaast worden ze onderscheiden naar geboorteland. De migratieachtergrond wordt bij de eerste generatie bepaald door het geboorteland van de persoon. Bij de tweede generatie wordt de migratieachtergrond bepaald door het land waar hun moeder geboren is of, als dat Nederland is, door het geboorteland van de vader. In de Bevolkingsprognose 2020–2070 werden de geboortelanden onderverdeeld in de volgende gebieden:

• EU (de huidige lidstaten van de Europese Unie, exclusief Nederland)
• Turkije
• Overig Europa (Europese staten die geen EU-lid zijn, exclusief Turkije)
• Marokko
• Afrika (exclusief Marokko)
• Suriname
• Antillen (voormalige Nederlandse Antillen en Aruba, inclusief Bonaire, Sint-Eustatius en Saba, die de status van speciale Nederlandse gemeente hebben)
• Latijns-Amerika (exclusief Suriname en de Antillen)
• Indonesië
• Azië (exclusief Indonesië en Japan)
• Overig buiten Europa (Verenigde Staten, Canada, Japan en Oceanië)

CBS introduceert vanaf 2022 een nieuwe indeling naar herkomst. Vanaf de Bevolkingsprognose 2023-2070 zal hierop worden aangesloten.

Oekraïense migranten

Om te bepalen hoeveel migranten naar Nederland kwamen vanwege de situatie in Oekraïne, is gekeken naar alle immigranten die zich vanaf 24 februari 2022 vanuit Oekraïne bij een Nederlandse gemeente hebben ingeschreven. Op die datum viel Rusland Oekraïne binnen. Ook immigranten die sinds die datum via een ander land zijn gekomen en de Oekraïense nationaliteit hebben, zijn meegeteld.

Niet al deze immigranten vanuit Oekraïne hebben de Oekraïense nationaliteit: ook mensen met een andere nationaliteit die voor 24 februari rechtmatig in Oekraïne verbleven en van wie de identiteit en nationaliteit kan worden vastgesteld, kunnen zich in Nederland inschrijven. Van de immigranten die zich vanaf 24 februari 2022 in Nederland hebben ingeschreven, is nagegaan wie inmiddels weer is geëmigreerd.

Periode-levensverwachting

Dit is de leeftijd die iemand zou bereiken als de sterftekansen naar leeftijd van een gekozen jaar iemands hele leven zouden gelden. Het geeft aan hoe oud een pasgeborene uit dat jaar gemiddeld zal worden als vanaf dat jaar de vooruitgang op het gebied van gezondheid en medische kennis zou stilvallen.

De werkelijke levensduur, het aantal jaren dat een persoon mag verwachten te leven, wordt ook wel de cohort-levensverwachting genoemd. Het nadeel van de cohortlevensverwachting is dat deze pas exact kan worden berekend wanneer alle personen van de groep zijn overleden. Aangevuld met prognoses kan er wel een schatting gemaakt worden van de levensduur van nog niet uitgestorven cohorten.

Voor meer uitleg over en een berekening van de levensverwachting, zie Stoeldraijer en Harmsen (2017).

Totaal vruchtbaarheidscijfer

Het vruchtbaarheidscijfer is het aantal kinderen geboren bij vrouwen van een bepaalde leeftijd gedeeld door het aantal vrouwen in de bevolking met die leeftijd. Het schat de kans dat een vrouw op een gegeven leeftijd een kind krijgt. Het totaal vruchtbaarheidscijfer (TFR, total fertility rate) is de som van de leeftijdsspecifieke vruchtbaarheidscijfers van één jaar. Het valt te interpreteren als het gemiddeld kindertal dat vrouwen zouden hebben als de vruchtbaarheidscijfers van dat jaar tot hun vijftigste zouden gelden. De TFR hangt niet af van de leeftijdsopbouw van de vrouwelijke bevolking, maar wordt wel beïnvloed door de timing van de geboorten.