3. Resultaten

3.1 Generatie geboren rond 1980 het langst

Volgens de schattingen werden mannen die zijn geboren in 1930 gemiddeld 175,6 cm lang, degenen geboren in 1980 bereikten een lengte van 183,9 cm. Mannen zijn dus in 50 jaar tijd gemiddeld 8,3 cm langer geworden. Ook de vrouwen groeiden flink. Zo werd de generatie uit 1930 165,4 cm, degenen geboren in 1980 werden gemiddeld 170,7 cm. Dit komt neer op een groei van bijna 5,3 cm in 50 jaar.

Opvallend is dat de groei na de generatie uit begin jaren 80 is gestopt. Mannen werden iets kleiner en vooral bij vrouwen is een duidelijke neerwaartse trend te zien. Vrouwen die zijn geboren rond 1995 werden gemiddeld ruim een centimeter kleiner dan de generatie van 1980. 

3.2  7 procent van de mannen langer dan 194 cm

Begin jaren vijftig waren lange mannen nog zeer bijzonder. Zo bereikte 3 procent van de generatie uit 1930–1934 een lengte van minimaal 190 cm. In 2020 is ruim een op de vijf jonge mannen minstens 190 cm lang, 7 procent is langer dan 195 cm. Een lengte korter dan 175 cm was in de jaren vijftig heel normaal voor een man: 42 procent van de jonge mannen was kleiner dan 175 cm. Deze lengte zien we minder in het huidige straatbeeld: 12 procent van de jonge mannen heeft de 175 cm niet gehaald.

Bij vrouwen is het beeld vergelijkbaar. Rond 1950 was een vrouw van 180 cm lang nog zeldzaam. Nog geen 2 procent van de vrouwelijke generatie uit de jaren 30 bereikte deze lengte. Tegenwoordig lopen er meer lange vrouwen rond. Bijna een op de 10 meisjes die rond 1980 zijn geboren werd minstens 180 cm lang. Dit aantal loopt wel wat terug bij de jongste generatie.

3.3 Grote Friezen, kleine Limburgers

Er is een opvallend groot lengteverschil tussen de mensen uit het noorden en zuiden van Nederland. Dit verschil in lengte is er al jaren⁸⁾. Het lengteverschil tussen bijvoorbeeld een jonge Fries en een jonge Limburger blijft stabiel tussen 3 en 3,5 cm voor mannen en rond 3 cm voor vrouwen.
De Limburgers zijn de kleinste Nederlanders, gevolgd door de Brabanders en de Zeeuwen. De Groningers, Friezen, Drentenaren en Overijsselaren zijn de langste mensen van Nederland. Dit geldt zeker voor de huidige veertigers, die gemiddeld 185 cm (mannen) en 172 cm (vrouwen) zijn.

3.4 Stagnatie lengtegroei hangt deels samen met migratie

Een van de redenen dat de lengtegroei stagneert kan gezocht worden in de toegenomen migratie, vooral van mensen met een niet-westerse achtergrond omdat die gemiddeld wat kleiner zijn⁹⁾. Lengte hangt deels af van factoren als voeding en gezondheid in de jeugd maar is ook genetisch bepaald. Hierdoor kan de tweede generatie migranten wat kleiner zijn dan degenen met Nederlandse achtergrond.Dit kan ook nog doorwerken bij de kinderen van de tweede generatie.

In figuur 3.4.1 is de ontwikkeling van de lengte weergegeven voor

1. de personen die in Nederland zijn geboren (met Nederlandse of tweede generatie migratieachtergrond),
2. alleen de personen met een Nederlandse achtergrond en
3. alleen de personen met een Nederlandse achtergrond en twee ouders met een Nederlandse achtergrond (Nederlandse achtergrond exclusief kinderen van de tweede generatie).

Hieruit blijkt dat ook bij de bevolking met Nederlandse achtergrond de groei gestopt is. Dit is ook het geval als de kinderen van de tweede generatie niet mee worden genomen. Ook bij deze groepen is een daling in lengte ingezet, al is deze iets minder sterk dan bij de totale bevolking.

3.5 Nederland nog altijd het langste volk ter wereld

Nederlanders zijn niet altijd het langst geweest. Afgaande op gegevens van militaire keuringen vanaf 1818 blijkt dat Nederlandse mannen¹⁰⁾  aan het begin van de 19e eeuw juist klein waren, maar dat de generatie vanaf 1840 sterk begon te groeien (Drukker en Tassenaar, 1997).
Ruim een eeuw geleden bevonden de langste mensen zich nog voornamelijk in Noord-Amerika en Noord-Europa (vooral Zweden en Noorwegen, zie bijlage 2). De eerste generatie Nederlanders die de status van langste ter wereld bereikte werd naar schatting eind jaren 50 geboren (NCD-RisC, 2016; Hatton, Bray, 2010). Dit geldt zowel voor de vrouwen als de mannen. De huidige generatie, geboren in 2000, heeft deze status nog steeds (NCD-RisC, 2020). Ook dit geldt voor beide seksen¹¹⁾.

Ondanks de stagnatie in groei behoren de Nederlanders nog steeds tot de langsten ter wereld. Jonge 19-jarige mannen zijn naar schatting het langst in Nederland, Montenegro, Estland en Bosnië en Herzegovina, 19-jarige vrouwen zijn het langst in Nederland, Montenegro, Denemarken en IJsland. De kleinste mannen bevinden zich in Oost-Timor, Laos, de Salomonseilanden en Papoea-Nieuw-Guinea; de kleinste vrouwen in Guatemala, Bangladesh, Nepal en Oost-Timor. Binnen Europa zijn vooral de Denen en IJslanders ook relatief lang.