4. Discussie en conclusie
Het Amerikaanse Centers for Disease Control and Prevention (CDC, de organisatie die zich van staatswege bezighoudt met het opsporen, behandelen en voorkomen van ziekten) schatte in mei dat het sterfterisico van corona ongeveer 0,26 procent is (0,4 procent bij symptomen; CDC, 22 mei 2020). Wanneer dit jaar tussen de 10 en 20 procent van de Nederlandse bevolking besmet raakt met het coronavirus, zou dat betekenen dat in ons land in 2020 4,5 duizend tot 8,9 duizend mensen overlijden door corona. Dit komt overeen met de situatie waarin de sterfte in de tweede helft van 2020 normaal verloopt. In juli heeft het CDC de schatting van het sterfterisico bijgesteld naar 0,65 procent (CDC, 10 juli 2020). In dat geval zouden er tussen 11,2 duizend en 21,2 duizend mensen overlijden in Nederland. Bij de laatste meting was ongeveer 5,5 procent van de Nederlandse bevolking besmet (Sanquin, 3 juni 2020). Het totaal aantal overledenen als gevolg van corona in 2020 is dus nog erg onzeker, alsmede het effect op de levensverwachting.
Naast het aantal mensen dat mogelijk gaat overlijden aan corona, is ook nog niet duidelijk welke mensen precies overlijden aan corona. Als het gaat om mensen die al kwetsbaar waren en later in het jaar waarschijnlijk zouden overlijden, dan zal er in de tweede helft van 2020 meer compensatie optreden. Uit onderzoek blijkt dat het aantal levensjaren dat verloren is gegaan ook bij mensen met meerdere aandoeningen niet te verwaarlozen is (Hanlon et al., 2020) en dat het leeftijdspatroon van de coronasterfgevallen vergelijkbaar was met die van de totale sterfte (Cairns et al., 2020). Dat voornamelijk ouderen sterven aan het nieuwe corona lijkt dus een misvatting.
Naast de directe gevolgen voor de sterfte vanwege het nieuwe coronavirus zullen er ook nog indirecte gevolgen zijn van de pandemie en de lockdownmaatregelen voor de toekomstige sterfte, bijvoorbeeld omdat bevolkingsonderzoeken hebben stilgelegen waardoor ziektes pas in een later stadium worden ontdekt, minder mensen naar de huisarts zijn geweest en herstelde coronapatiënten mogelijk een minder goede gezondheid hebben. Het is echter nog te vroeg om deze mogelijkheden te kwantificeren, hoewel het voorstelbaar is dat deze indirecte gevolgen een effect zouden kunnen hebben op de levensverwachting in de nabije toekomst.
Voor de komende jaren is de verwachting dat de levensverwachting na corona weer terug zal gaan naar het oude niveau, net zoals na de Spaanse griep en na de Tweede Wereldoorlog. De verwachting is dus dat corona, hoewel het een grote impact heeft gehad op de sterfte in de eerste helft van het jaar, op de langere termijn de stijgende lijn in de levensverwachting niet nadelig zal beïnvloeden.