4. Werkgelegenheid
Dit hoofdstuk geeft inzicht in de ontwikkeling van het aantal personen dat werkzaam is bij bedrijven met een online platform. Het is hierbij van belang te vermelden dat het bedrijf achter het platform ook andere activiteiten kan hebben buiten het platform. De werkzame personen van het bedrijf werken dus niet noodzakelijkerwijs allemaal aan het online platform.
Aantal werkzame personen met 3 procent afgenomen
In de periode 2015-2019 nam het aantal personen dat werkzaam is bij bedrijven met een online platform toe met 65 procent (zie hier). In 2020, het eerste coronajaar, bleef het aantal personen gelijk. In de daaropvolgende jaren steeg het aantal werkzame personen echter weer met respectievelijk 6 en 7 procent in 2021 en 2022.
In 2023 daalde het aantal werkzame personen voor het eerst licht. Het aantal werkzame personen bij bedrijven met een online platform was nog wel 11 procent hoger dan in 2020.
Een belangrijke kanttekening bij deze resultaten is dat een groot gedeelte van het totale aantal werkzame personen afkomstig is van bedrijven die actief zijn in de arbeidsbemiddeling. In sommige gevallen gaat het hierbij om grote uitzendbureaus die tegelijkertijd een klein(er) platform hebben. Deze bedrijven hebben naast werknemers die betrokken zijn bij het platformgedeelte van het bedrijf, ook werknemers die andere activiteiten uitvoeren. Omdat het echter niet mogelijk is om een onderscheid te maken tussen deze twee typen werknemers, zijn beide typen meegenomen in de analyse. De ontwikkeling in het aantal werkzame personen is hierdoor ook gevoelig voor andersoortige ontwikkelingen bij deze bedrijven.
| jaar | indexcijfer (indexcijfer (2020=100)) |
|---|---|
| 2020 | 100 |
| 2021 | 106,2 |
| 2022 | 113,5 |
| 2023* | 110,7 |
| *voorlopig cijfer | |
Bij de meeste bedrijven met een online platform steeg of daalde het aantal werkzame personen niet meer dan 10 procent.
| jaar | Geen werkzame personen vorig jaar (% bedrijven met een online platform) | Minder dan -20% (% bedrijven met een online platform) | -20% tot -10% (% bedrijven met een online platform) | -10% tot 10% (% bedrijven met een online platform) | 10% tot 20% (% bedrijven met een online platform) | 20% of meer (% bedrijven met een online platform) |
|---|---|---|---|---|---|---|
| 2021 | 15,3 | 10,5 | 4,6 | 53,3 | 3,9 | 12,5 |
| 2022 | 16,5 | 6,5 | 3,2 | 55,8 | 3,5 | 14,4 |
| 2023* | 16,7 | 7,9 | 4,1 | 55,7 | 4,2 | 11,3 |
| *voorlopige cijfers | ||||||
De helft werkzaam in de bedrijfstak Verhuur van roerende goederen en overige zakelijke dienstverlening
De helft van alle werkzame personen (48 procent) was in het afgelopen jaar werkzaam in de bedrijfstak Verhuur van roerende goederen en overige zakelijke dienstverlening. Dit is ook de bedrijfstak waartoe de eerdergenoemde uitzendbureaus behoorden. Een kleiner deel werkte in de bedrijfstakken Informatie en communicatie (13 procent) of Gezondheids- en welzijnszorg (12 procent).
| Werkzame personen (%) | ||
|---|---|---|
| G | Groot- en detailhandel, reparatie van auto's | 6,7 |
| J | Informatie en communicatie | 12,2 |
| K | Financiele instellingen | 2,3 |
| L | Verhuur van en handel in onroerend goed | 0,8 |
| M | Advisering, onderzoek en overige specialistische zakelijke dienstverlening | 1,6 |
| N | Verhuur van roerende goederen en overige zakelijke dienstverlening | 48,4 |
| Q | Gezondheids- en welzijnszorg | 13,2 |
| R | Cultuur, sport en recreatie | 0,5 |
| S | Overige dienstverlening | 4,1 |
| Overige SBI-groepen | 10,1 | |
Naast bedrijfstak kan het aantal werkzame personen ook worden verdeeld naar andere kenmerken van online platformen (zie hoofdstuk 1). Zo laat de verdeling naar het type product zien dat een aanzienlijk deel van alle werkzame personen (65 procent) werkzaam was bij bedrijven die bemiddelen in diensten. 29 procent werkte bij bedrijven die bemiddelen in goederen. Slechts een klein deel werkte bij bedrijven die bemiddelen in informatie (4 procent) of communicatie (2 procent).
| Werkzame personen (%) | |
|---|---|
| Communicatie | 1,7 |
| Diensten | 64,9 |
| Goederen | 29,1 |
| Informatie | 4,3 |
Meer dan de helft van alle werkzame personen (57 procent) werkte daarnaast bij bedrijven die zich richten op andere bedrijven én huishoudens/zzp’ers. Een kleiner deel werkte bij bedrijven die zich alleen richten op huishoudens/zzp’ers (23 procent). Het overige deel werkte bij bedrijven die zich alleen richten op bedrijven (11 procent) of op (een combinatie van) andere typen gebruikers, zoals non-profitorganisaties (9 procent).
| Werkzame personen (%) | |
|---|---|
| Alleen bedrijven | 9,1 |
| Alleen huishoudens/zzp'ers | 23,2 |
| Andere (combinatie van) typen gebruikers | 10,9 |
| Bedrijven en huishoudens/zzp'ers | 56,9 |
Ruim drie kwart van alle werkzame personen (77 procent) werkte tot slot bij bedrijven met een platform waar op enige wijze betaald moet worden. Bijna een kwart (23 procent) werkte bij bedrijven met een ‘free service’-platform.
| Werkzame personen (%) | |
|---|---|
| Betaald | 76,7 |
| Free service | 23,3 |
Toelichting op methode
Voor het in kaart brengen van de ontwikkeling van het aantal werkzame personen bij online platformen is een soortgelijke methode gebruikt als voor het in kaart brengen van de omzetontwikkeling (zie hoofdstuk 3). Er is gebruikgemaakt van gegevens over het aantal bij een bedrijf werkzame personen waarover het CBS reeds beschikte. Ook is er voor iedere jaar-op-jaar ontwikkeling een selectie van platformbedrijven gekozen waarvoor er voor beide jaren gegevens over het aantal werkzame personen beschikbaar waren. De analysesamples omvatten 1 473 bedrijven voor 2020-2021, 1 698 bedrijven voor 2021-2022, en 1 525 bedrijven voor 2022-2023.
De uitgevoerde analyse geeft de ontwikkeling weer van het aantal werkzame personen van bedrijven mét een platform. Een deel van de werkzame personen van de geïncludeerde bedrijven zal hierbij activiteiten voor het platform verrichten, maar een deel ook niet. Omdat de gegevens over werkzame personen betrekking hebben op het gehele bedrijf, was het niet mogelijk de ontwikkeling in kaart te brengen voor uitsluitend de personen die betrokken zijn bij platformgerelateerde activiteiten. Om een indruk te krijgen van of het meenemen van de personen werkzaam bij het niet-platformdeel van de bedrijven invloed heeft gehad op de berekende trend, is in de Monitor 2021 een analyse uitgevoerd op een beperktere set bedrijven waarvoor uit een eerdere analyse bekend was dat het zwaartepunt bij platformactiviteiten ligt (zie hier). Deze analyse suggereerde dat de berekende ontwikkeling voor het aantal werkzame personen wat minder robuust is dan de trend voor de omzetontwikkeling (hoofdstuk 3) en wordt beïnvloed door niet-platformgerelateerde activiteiten van bedrijven.