3. Omzetontwikkeling

Dit hoofdstuk presenteert de omzetontwikkeling voor de periode 2020-2023³⁾. De resultaten geven inzicht in de omzetontwikkeling van de bedrijven achter de online platformen. Het is hierbij van belang te vermelden dat een bedrijf met een platform ook andere activiteiten kan hebben. De omzet van een bedrijf is dus niet noodzakelijkerwijs afkomstig van het online platform zelf. Voor de berekening is een panelbenadering gebruikt op basis van ‘blijvers’, oftewel bedrijven die in twee opeenvolgende jaren hebben bestaan.

Omzet Nederlandse platformen gestegen in 2023

In de periode 2015-2019 steeg de omzet van bedrijven met een online platform sterk. In 2019 was de omzet meer dan twee keer zo hoog als in 2015. In 2020, het eerste coronajaar, vond er een omslag plaats. In dat jaar viel de omzet terug naar een niveau van voor 2018 (zie hier).

Vanaf 2021 steeg de omzet weer sterk, met respectievelijk 26, 20 en 14 procent in 2021, 2022 en 2023, ten opzichte van het vorige jaar. De totale toename van de omzet voor 2020-2023 kwam daarmee op 73 procent.

Grote verschillen in omzetontwikkeling

Net als in de voorgaande jaren zijn er grote verschillen tussen platformen te zien. Zo waren er platformen waarbij de omzet met meer dan 20 procent steeg, maar ook waarbij de omzet met meer dan 20 procent daalde.

Het aandeel platformen waarbij de omzet met meer dan 20 procent steeg, nam tussen 2015 en 2020 iets af (zie hier), maar steeg vervolgens weer in 2021 en 2022. In 2023 was deze groep wel weer iets kleiner dan in het jaar daarvoor. 

Het aandeel platformen waarbij de omzet met meer dan 20 procent daalde, maakte een tegengestelde ontwikkeling door. Het aandeel platformen in deze groep nam namelijk toe tussen 2015 en 2020, daalde in 2021 en 2022, maar steeg vervolgens weer in 2023.

Meer dan de helft van de omzet behaald in de bedrijfstak Verhuur van roerende goederen en overige zakelijke dienstverlening

Meer dan de helft van de omzet (62 procent) werd in het afgelopen jaar behaald in de bedrijfstak Verhuur van roerende goederen en overige zakelijke dienstverlening. Op de tweede en derde plaats kwamen de bedrijfstakken Informatie en communicatie en Groot- en detailhandel; reparatie van auto’s, met respectievelijk 17 en 14 procent van de omzet.

Naast bedrijfstak kan de omzet ook worden verdeeld naar andere kenmerken van online platformen (zie hoofdstuk 1). Zo laat de verdeling naar het type product zien dat het grootste deel van de omzet werd behaald door bedrijven die bemiddelen in goederen (74 procent) en diensten (23 procent). Slechts een klein aandeel werd behaald door bedrijven die bemiddelen in informatie (3 procent) en communicatie (1 procent).

De verdeling naar het type gebruiker laat daarnaast zien dat het grootste deel van de omzet (91 procent) werd behaald door bedrijven die zich richten op bedrijven én huishoudens/zzp’ers. Het overige deel (9 procent) werd behaald door bedrijven die zich richten op (combinaties van) andere typen gebruikers.

De verdeling naar het kenmerk ‘free service’ laat tot slot zien dat bedrijven met een platform waar op enige wijze betaald moet worden, voor 95 procent bijdroegen aan de omzet. Het overige deel (5 procent) was afkomstig van bedrijven met een ‘free service’-platform. 

Toelichting op methode

Beschrijving gebruikte methode
De populatie die is gebruikt voor het in kaart brengen van de omzetontwikkeling omvat alle online platformen die het CBS tot nu toe heeft geïdentificeerd (2019-2023). Voor deze platformen is de bedrijfsomzet voor de te analyseren jaren, beschikbaar uit andere onderzoeken van het CBS, opgezocht. Op basis van deze gegevens zijn jaar-op-jaar-mutaties in de omzet berekend. Per jaar-op-jaar-mutatie zijn alleen de bedrijven meegenomen waarvoor in beide jaren omzetgegevens beschikbaar waren. De analysesamples omvatten 1 218 bedrijven voor 2020-2021, 1 418 bedrijven voor 2021-2022, en 1 270 bedrijven voor 2022-2023.

Voor de meeste bedrijfstakken waren omzetgegevens beschikbaar. Voor de volgende bedrijfstakken waren er geen gegevens beschikbaar: Onderwijs, Gezondheids- en welzijnszorg, Cultuur, sport en recreatie, Financiële instellingen en Overige dienstverlening. De omzetontwikkeling van platformen in deze bedrijfstakken is daarom niet meegenomen in de analyses in dit hoofdstuk.

Evaluatie gebruikte methode
Eén van de methodische uitdagingen in het onderzoek naar online platformen is dat er geen volledig zicht is op de ‘randpopulatie’, dus op het totaal aan online platformen in Nederland. De trend in de omzet en het aantal werkzame personen is daarom in kaart gebracht op basis van een selectie van platformen. Het is echter niet waarschijnlijk dat het niet meenemen van een deel van de platformen heeft geleid tot een (aanzienlijke) vertekening van de resultaten. De omzetontwikkeling wordt namelijk gedomineerd door een aantal (zeer) grote platformen die goed zijn voor een groot deel van de omzet. Deze grote platformen zijn onderdeel van de populatie.

De uitgevoerde analyse geeft de omzetontwikkeling van bedrijven mét een platform. Een deel van de omzet van de geïncludeerde bedrijven is platformgerelateerd, maar een deel ook niet. Omdat de omzetgegevens betrekking hebben op het gehele bedrijf, was het niet mogelijk de omzetontwikkeling in kaart te brengen voor uitsluitend de platformgerelateerde activiteiten van de bedrijven. Om een indruk te krijgen van of het meenemen van de niet-platformgerelateerde omzet van bedrijven invloed heeft gehad op de berekende trend, is in de monitor 2021 een analyse uitgevoerd op een beperktere set van 223 bedrijven waarvoor uit een eerdere analyse bekend was dat het zwaartepunt bij platformactiviteiten ligt (zie hier). Deze analyse liet zien dat de omzetontwikkeling voor deze beperktere set bedrijven sterk lijkt op de ontwikkeling berekend voor het totale panel online platformen. Dit suggereert dat het niet-platformgerelateerde omzetdeel in de analyse niet leidt tot een grote vertekening van de ontwikkeling van de platformgerelateerde omzet.