Uitgaven steunmaatregelen toegenomen in vierde kwartaal
In het vierde kwartaal van 2021 bedroegen de overheidsuitgaven aan coronagerelateerde steunmaatregelen bijna 7 miljard euro1). Dit is meer dan in het kwartaal daarvoor. De uitgaven bedroegen toen 5 miljard euro2). In totaal hebben de steunmaatregelen inmiddels voor ruim 49 miljard euro bijgedragen aan de overheidsuitgaven. De totale uitgaven waren in 2021 ruim 3 miljard euro hoger dan in 2020.
| NOW (mld euro) | TOZO (mld euro) | TOGS/TVL (mld euro) | Overig (mld euro) | |
|---|---|---|---|---|
| Eerste kwartaal 2020 | 0,4 | 0,0 | 0,1 | 0,2 |
| Tweede kwartaal 2020 | 5,2 | 1,2 | 1,1 | 1,2 |
| Derde kwartaal 2020 | 2,0 | 0,5 | 0,1 | 1,2 |
| Vierde kwartaal 2020 | 2,6 | 0,3 | 1,1 | 5,8 |
| Eerste kwartaal 2021 | 2,7 | 0,3 | 2,2 | 2,6 |
| Tweede kwartaal 2021 | 1,8 | 0,2 | 1,7 | 3,1 |
| Derde kwartaal 2021 | 1,0 | 0,1 | 0,9 | 3,3 |
| Vierde kwartaal 2021 | 0,9 | 0,0 | 1,0 | 4,7 |
Er is in het vierde kwartaal 0,9 miljard euro aan NOW (Tijdelijke Noodmaatregel voor Overbrugging Werkgelegenheid) verstrekt. Dit bedrag is in lijn met het voorgaande kwartaal. De NOW compenseert ondernemers voor een deel van de loonkosten bij een omzetdaling. Het UWV (Uitvoeringsinstituut Werknemersverzekeringen) voert deze regeling uit. In heel 2021 is met deze regeling een bedrag van ruim 6 miljard euro gemoeid, dit is 4 miljard euro minder dan in 2020. Ondanks de daling is de NOW-subsidie ook in 2021 de grootste steunregeling.
De Tozo is per 1 oktober 2021 beëindigd. In 2021 verstrekten de gemeenten 0,7 miljard euro aan zelfstandig ondernemers via de Tozo. Dit is 1,3 miljard euro minder dan in 2020. De Tozo (Tijdelijke overbruggingsregeling zelfstandig ondernemers) ondersteunde zelfstandig ondernemers die door de coronacrisis in financiële moeilijkheden kwamen.
De TVL (Tegemoetkoming Vaste Lasten) is de grootste kostenpost in het vierde kwartaal. De overheid gaf 1 miljard euro uit aan deze steunmaatregel. De TVL is de opvolger van de TOGS (Tegemoetkoming Ondernemers Getroffen Sectoren COVID-19). De TOGS en TVL zijn beide tegemoetkomingen voor ondernemers die direct schade ondervinden van de diverse kabinetsmaatregelen om het coronavirus in te dammen, zoals het sluiten van de horeca. De TOGS omvatte een vast bedrag van 4000 euro per onderneming, terwijl bij de TVL de tegemoetkoming afhankelijk is van het omzetverlies. De totaal uitgekeerde TOGS en TVL tegemoetkomingen komen uit op 5,8 miljard euro in 2021, dat is 3,4 miljard euro meer dan in 2020.
Naast de NOW en TVL-subsidies was de overheid in het vierde kwartaal zo’n 4,7 miljard euro kwijt aan diverse andere steunmaatregelen van kleinere omvang. Ruim de helft hiervan hangt samen met de kosten die worden gemaakt door bijvoorbeeld de gemeentelijke gezondheidsdiensten, veiligheidsregio’s en het RIVM. Daarnaast werd er in het vierde kwartaal 0,7 miljard euro aan zorgmedewerkers uitgekeerd als coronabonus. Het onderwijs ontving 0,7 miljard euro voor nieuwkomers in het onderwijs om onverhoopte achterstanden te verhelpen door extra programma’s aan te bieden. Ten slotte is er in het vierde kwartaal 0,4 miljard euro uitgegeven aan ondersteuning van het openbaar vervoer. Over heel 2021 kostte de overheid dit 1,5 miljard euro.
1) Dit bedrag betreft de niet-financiële transacties van de overheid, exclusief overdrachten binnen de overheid.
2) De cijfers over de voorgaande kwartalen zijn bijgesteld en kunnen daardoor afwijken van cijfers uit de voorgaande kwartaalmonitor.