Over het CBS

Missie en kernwaarden

Het CBS neemt in de eerder geschetste dynamische omgeving een unieke positie in. De missie van het CBS is het samenstellen en publiceren van betrouwbare en samenhangende statistische informatie die inspeelt op de behoefte van de samenleving. De kernwaarden van het CBS zijn daarvan afgeleid: betrouwbaar, objectief en maatschappijgericht. Die positie en missie zijn gestoeld op de wettelijke taak van het CBS: om onafhankelijk en objectief de samenleving met behulp van betrouwbare statistieken in kaart te brengen, daarover te rapporteren en dit efficiënt en betrouwbaar te organiseren.

De statistieken die het CBS maakt zijn een publiek goed; openbaarheid is dus een fundamenteel element van statistiek. Zoals ook de Europese praktijkcode voor de statistiek voorschrijft, maakt het CBS alle resultaten van zijn statistisch onderzoek actief openbaar op de website. Open Data worden via het open data kanaal van het CBS en interactief via Statline beschikbaar gesteld. In lijn met het actieplan Open op Orde investeert het CBS ook in de openbaarheid van zijn bestuurlijke informatie om zo tijdig te kunnen reageren op verzoeken van burgers en bedrijven.

Toegang tot data

Om het CBS in staat te stellen betrouwbare statistieken te maken en tegelijk de administratieve lasten voor burgers en bedrijven te verlagen, heeft het CBS bij wet toegang gekregen tot overheidsdata. Zodoende worden data die al door andere overheidsorganisaties zijn vergaard, door het CBS hergebruikt en gecombineerd voor statistische doeleinden. Daarnaast verzamelt het CBS informatie via enquêtes bij bedrijven, instellingen en personen. Een complicatie is dat de maatschappelijke realiteit verandert en dat nieuwe databronnen die nodig zijn om de veranderingen te beschrijven, niet altijd voor het CBS toegankelijk zijn.

Onderzoek en innovatie

Innoveren is noodzakelijk om de doelen zoals beschreven in dit meerjarenprogramma te bereiken, zowel door middel van (grootschalige) innovaties als incrementele verbeteringen. Deze innovaties en verbeteringen richten zich zowel op de actuele behoefte als de verdere toekomst. Ze hebben als doel waarde toe te voegen aan maatschappelijke dienstverlening van het CBS en daarmee aan de drie strategische doelen zoals deze in dit meerjarenprogramma zijn voorgesteld. Enkele voorbeelden daarvan zijn in kaders in dit meerjarenprogramma opgenomen.

Ze hebben als doel de innovatiecultuur binnen de organisatie, ondermeer door de ontwikkeling van medewerkers, het transparant communiceren over de innovaties waaraan wordt gewerkt en het actief samenwerken met andere partijen, zowel marktpartijen als onderwijsinstellingen. Daarmee kan het CBS zijn medewerkers nu en in de toekomst uitdagend werk blijven bieden.

In de planperiode zullen bijvoorbeeld innovaties en verbeteringen worden gedaan op het gebied van nieuwe methoden en technieken voor dataverzameling, de verwerking en analyse van data binnen onze statistische processen en het breed toegankelijk maken van onze output. Voorbeelden hiervan zijn de inzet van technieken die de privacy blijvend waarborgen terwijl de hoeveelheid data groeit. Op het gebied van dataverzameling kunnen nieuwe waarneemmethoden gebruik maken van informatie uit slimme apparaten, zoals smartphones. Daarnaast vindt statistisch onderzoek plaats samen met onderwijsinstellingen naar ontwikkelingen op het gebied van bijvoorbeeld arbeidsmarkt, onderwijs en demografie. Gezien de langere looptijd van dit soort onderzoek zal niet alle meerwaarde al binnen de looptijd van dit meerjarenprogramma worden gerealiseerd.

Taakuitoefening van het CBS tussen publiek en markt

Sinds 1 juli 2020 zijn de Regeling werkzaamheden derden CBS en de Beleidsregel taakuitoefening CBS van toepassing op het CBS. Het CBS heeft veel werk gemaakt van de implementatie van de Regeling en de Beleidsregel in de organisatie en is ook in de komende planperiode gecommitteerd aan de naleving ervan. De naleving van de Regeling en de Beleidsregel maakt dan ook integraal onderdeel uit van de strategische doelen zoals verwoord in dit meerjarenprogramma. Het CBS focust zich op zijn publieke kerntaak om ten behoeve van praktijk, beleid en wetenschap van overheidswege statistisch onderzoek te verrichten en het resultaat daarvan openbaar te maken. Daarom toetst het CBS alle verzoeken van derden (private partijen) voor het uitvoeren van werkzaamheden kritisch en voert deze niet uit, tenzij de Regeling daarvoor een grondslag biedt. Bij verzoeken van overheidspartijen registreert het CBS de overwegingen om het werk door het CBS uit te laten voeren en wijst overheidspartijen actief op de mogelijkheid de werkzaamheden door een private dienstverlener te laten uitvoeren. Het CBS onthoudt zich van het uit eigen beweging benaderen van partijen om statistische dienstverlening aan te bieden en dingt niet mee naar opdrachten waarvoor een aanbestedingsprocedure in gang is gezet. Wel is het CBS actief datapartner van de overheid en mag het een overheidspartij benaderen indien zwaarwegende publieke belangen dat vereisen. Het CBS past de integrale kostprijs toe.

Een mededingingsspecialist in de organisatie adviseert de directeur-generaal op onafhankelijke wijze over de toepassing van de regels. De Raad van Advies, aangevuld met een extra lid met kennis op het gebied van het mededingingsrecht, neemt de naleving als vast punt in de agenda op. Marktpartijen kunnen zich wenden tot een onafhankelijke, externe klachtencommissie met klachten over de gedragingen van het CBS ten aanzien van deze regels. Naar aanleiding van de resultaten van de evaluatie die het ministerie van Economische Zaken en Klimaat door een externe partij zal laten uitvoeren, bekijkt het CBS in hoeverre de implementatie van de regels herijking behoeft.

Financiële randvoorwaarden

Het ministerie van Economische Zaken en Klimaat verstrekt het basisbudget voor het uitvoeren van de wettelijke taken van het CBS (zie verder hoofdstuk Financiën). Dit meerjarenprogramma beschrijft op hoofdlijnen welke werkzaamheden het CBS zal uitvoeren. Deze werkzaamheden geven invulling aan de wettelijke taken van het CBS en passen binnen de financiële en organisatorische randvoorwaarden.