Financiën & risicomanagement

Meerjarenbijdrage

Het ministerie van Economische Zaken en Klimaat verstrekt het basisbudget voor het uitvoeren van de wettelijke taken van het CBS. Eens in de vijf jaren stelt de directeur-generaal van de statistiek een meerjarenprogramma vast waarin op hoofdlijnen wordt vastgelegd welke werkzaamheden het CBS zal uitvoeren. Deze werkzaamheden geven invulling aan de wettelijke taken van het CBS en passen binnen de financiële en organisatorische randvoorwaarden.

De meerjarenbijdrage van het ministerie van Economische Zaken en Klimaat is bestemd voor het uitvoeren van het basisprogramma van het CBS in de periode 2024–2028. In deze meerjarenbijdrage is nog geen rekening gehouden met loon- en prijscompensatie die gedurende het betreffende jaar ontvangen worden voor gestegen loonkosten en gestegen materiële kosten. Ook is nog geen rekening gehouden met additionele bijdragen voor nieuwe Europese statistische verplichtingen. De bedragen zijn inclusief de in 2022 ontvangen eenmalige bijdrage voor de structurele versterking van de ICT waarvan een bedrag van € 3,25 miljoen jaarlijks kan worden toegerekend aan de jaren 2024 tot en met 2028. De meerjarenbijdrage voor de planperiode bedraagt gemiddeld circa € 172 miljoen per jaar (in 2024 € 172,2 miljoen, in 2025 € 170,6 miljoen, in 2026 € 170,7 miljoen, in 2027 € 172,8 miljoen en in 2028 € 172,8 miljoen).

De uitgangssituatie in 2024 is dat het overgrote deel van het basisbudget nodig is voor het maken van de Europese statistieken. Het resterende deel van het basisbudget kan worden ingezet voor aanvullende statistiekbehoeften. Het uitgangspunt voor het meerjaren­programma 2024–2028 is om de statistieken die in 2023 gefinancierd worden vanuit het basisbudget van het ministerie van Economische Zaken en Klimaat voort te zetten. 

Financiële risico’s

Voor dit meerjarenprogramma wordt verondersteld dat cao-loonstijgingen en pensioen­premiestijgingen in 2024 en verder volledig worden gecompenseerd door het ministerie van Economische Zaken en Klimaat. Onvolledige compensatie van cao-loonstijgingen, pensioenkosten, prijsstijgingen of nieuwe taakstellingen kunnen niet zonder gevolgen voor het statistiekprogramma worden opgevangen. Wanneer dit risico zich voordoet, zal het CBS in overleg treden met het ministerie van Economische Zaken en Klimaat om te komen tot passende oplossingen.

Naast financiering van het ministerie van Economische Zaken en Klimaat verwacht het CBS in de nieuwe meerjarenperiode ruim € 50 miljoen per jaar aan opbrengsten uit verzoeken van met name overheden voor statistische informatie. Indien deze opbrengsten teruglopen, blijven de vaste personele lasten doorlopen, hetgeen financiële consequenties kan hebben. In de werkafspraken tussen het CBS en het ministerie van Economische Zaken en Klimaat is afgesproken dat bij een substantiële vermindering van aanvullende statistische diensten het ministerie mede­verantwoordelijk is voor het opvangen van de verliezen. Hierbij geldt als voorwaarde dat er sprake is van een substantieel probleem dat veroorzaakt wordt door exogene omstandig­­heden en niet door beleidsbeslissingen die het CBS geïnitieerd heeft. Bovendien moet het CBS de gevolgen redelijkerwijs niet zelf kunnen dragen.

In de jaarrekening moet het CBS een verplichting opnemen voor openstaande vakantiedagen. Het grootste deel van het verlofsaldo bestaat uit spaarverlofuren, die meestal worden opgenomen of worden uitbetaald aan het einde van het dienstverband. Vanwege de verruimde verlofmogelijkheden die de nieuwe cao Rijk 2022-2024 daarvoor biedt, is de verwachting dat het verlofsaldo in de jaren 2024 tot en met 2028 fors zal toenemen. Dit geeft een extra druk op het financiële resultaat en het eigen vermogen van naar schatting € 2 – 3 miljoen per jaar. Het CBS zal in overleg treden met het ministerie van Economische Zaken en Klimaat om te komen tot passende oplossingen.