Internationale goederenstromen in 2019

3. Havenregio’s en goederengroepen

Voor het beschrijven van de goederenstromen per havenregio2)  worden vier havenregio’s onderscheiden:
• Rotterdam, Rijnmond en Maasmond: dit gebied omvat de havens van Rotterdam, Vlaardingen, Dordrecht, Den Haag en Moerdijk.
• Amsterdam en Noordzeekanaalgebied: de havens van Amsterdam, IJmuiden en Velsen.
• North Sea port (excl. Gent): de havens van Vlissingen en Terneuzen.
• Noordelijke Zeehavens: Eemshaven en de havens van Delfzijl en Harlingen.
Deze gebieden worden in de rest van het artikel aangeduid als de havenregio’s Rotterdam, Amsterdam, Zeeland en Groningen. De rest van het land wordt ‘Overige gebieden’ genoemd.

3.1 Goederenstromen per havenregio

Van de totale internationale goederenstromen kwam in 2018 bijna 60 procent van het brutogewicht via de havenregio Rotterdam het land binnen of ging via deze regio het land uit. Ruim 10 procent van deze stromen liep via de havenregio Amsterdam, 5 procent via de havenregio Zeeland, 1 procent via de havenregio Groningen. De rest van het goederengewicht (een kwart) bereikte Nederland via de overige gebieden. In de waarde van de internationale goederen had de havenregio Rotterdam een kleiner aandeel: minder dan de helft in plaats van 60 procent. De overige gebieden hadden juist een groter aandeel in de waarde dan in het gewicht: bijna 40 procent.

De havenregio Rotterdam heeft een relatief groot aandeel in de doorvoer van goederen. Ongeveer twee derde van het gewicht en ruim de helft van de waarde van de doorvoer gaat via deze regio. Dat aandeel is duidelijk hoger dan het aandeel van Rotterdam in het totale transport. De regio Rotterdam verwerkt dus relatief veel doorvoergoederen. Voor de havenregio Rotterdam is het geschatte aandeel van de doorvoer dan ook relatief hoog: 54 procent, duidelijk hoger dan de aandelen voor de andere havenregio’s en de rest van Nederland (rond 40 procent). Dit resultaat past bij de kennis dat Rotterdam een echte doorvoerhaven is, ook voor wat betreft zee-zeedoorvoer en de overslag van containers voor vervoer naar het achterland. Het geschatte aandeel doorvoer voor containervervoer bedraagt 51 procent tegenover 41 procent voor het niet-gecontaineriseerde vervoer.

3.1.1 Aandelen van de havenregio’s in de goederenstromen, 2018
   Rotterdam (%)Amsterdam (%)Zeeland (%)Groningen (%)Overige gebieden (%)
Invoer voor binnenlands
gebruik
Waarde46104139
Invoer voor binnenlands
gebruik
Brutogewicht52125130
Uitvoer van Nederlands
product
Waarde41144141
Uitvoer van Nederlands
product
Brutogewicht47156130
WederuitvoerWaarde36153046
WederuitvoerBrutogewicht51126130
DoorvoerWaarde53113032
DoorvoerBrutogewicht6695120
Totaal transportWaarde46123138
Totaal transportBrutogewicht57115125

3.1.2 Aandeel doorvoer in het brutogewicht van het totale transport per havengebied, 2018
HavenregioAandeel doorvoer (%)
Rotterdam54
Amsterdam38
Zeeland43
Groningen37
Overige gebieden37


Het aandeel van de havenregio Rotterdam in de wederuitvoer is kleiner dan het aandeel in de doorvoer: ruim de helft van het gewicht en ruim een derde van de waarde. Met 47 procent is het gewichtsaandeel van Rotterdam in de uitvoer van Nederlands product nog kleiner. In de invoer voor Nederlands gebruik heeft de havenregio Rotterdam een aandeel van 52 procent in het gewicht.

De overige gebieden tonen een ander beeld. De aandelen van deze regio in de invoer voor binnenlands gebruik, de uitvoer van Nederlands product en de wederuitvoer (alle drie 30 procent) zijn groter dan het aandeel in de doorvoer (20 procent). Voor de havenregio Amsterdam is het aandeel in de uitvoer van Nederlands product relatief groot: 15 procent aandeel in het uitvoergewicht tegenover 11 procent aandeel in het totale transportgewicht.

3.2 Goederengroepen per havenregio

Van het goederengewicht dat via de havenregio Rotterdam het land binnenkomt of uitgaat was in 2018 ruim een vijfde ruwe aardolie en bijna een vijfde aardolieproducten. Ruim een tiende was chemische basisproducten en kunstmeststoffen en bijna een tiende bestond uit voedings- en genotmiddelen. Deze vier productgroepen zorgden samen voor 60 procent van het via Rotterdam verlopende internationale goederentransport.

De internationale transportstromen via de havenregio Amsterdam bestonden in 2018 voor bijna 40 procent van het gewicht uit aardolieproducten en voor ruim een vijfde deel uit kolen. Bij de havenregio Zeeland waren het de aardolieproducten (bijna een kwart), chemische basisproducten en kunstmeststoffen (ruim een vijfde), hout, pulp, papier, hout- en papierwaren (12 procent) en kolen (9 procent) die de boventoon voerden. Voor de havenregio Groningen waren dat zout, zand, grind en klei (29 procent), kolen (bijna een kwart) en chemische basisproducten en kunstmeststoffen (9 procent). In de overige gebieden vond voor ruim een vijfde van het gewicht grensoverschrijdend transport plaats van aardgas, terwijl een zesde deel bestond uit voedings- en genotmiddelen, 11 procent uit zout, zand, grind en klei en 11 procent uit landbouw-, bosbouw- en visserijproducten.

Tabel 5 Aandelen van de goederengroepen in het brutogewicht van het totale grensoverschrijdende transport per havenregio in Nederland (%), 2018
GoederengroepRotterdamAmsterdamZeelandGroningenOverige gebiedenTotaal
Landbouw-, bosbouw- en visserijproducten4,44,75,35,411,16,2
Voedings- en genotmiddelen8,66,03,75,315,89,8
Steenkool en bruinkool6,821,19,223,00,37,1
Cokes0,21,01,70,50,10,4
Aardgas0,10,00,02,222,75,8
Ruwe aardolie21,60,10,60,12,813,2
Aardolieproducten18,539,324,46,60,916,6
Ertsen8,54,73,90,90,15,7
Zout, zand, grind, klei2,36,64,428,711,35,4
Overige minerale producten1,21,00,95,85,52,3
Chemische basisproducten en kunstmeststoffen10,95,921,08,58,710,3
Farmaceutica en chemische specialiteiten1,10,70,42,20,91,0
Kunststoffen, rubber1,70,12,81,31,81,6
Basismetalen en metaalproducten4,84,25,92,76,05,1
Machines en elektronica2,10,80,91,32,52,0
Transportmiddelen0,80,51,52,12,11,1
Textiel, leer en producten daarvan0,70,20,20,20,40,5
Hout, pulp, papier, hout- en papierwaren3,10,812,02,13,63,4
Afval en secundaire grondstoffen1,92,10,90,92,11,9
Overige goederen0,60,20,10,11,30,7
 

Van de waarde van goederen die in 2018 het land binnenkwamen of verlieten betrof ruim een kwart machines en elektronica, 11 procent transportmiddelen en ook 11 procent voedings- en genotmiddelen. Voor de havenregio Amsterdam was het aandeel machines en elektronica relatief hoog: 37 procent. Voor de regio Rotterdam was het aandeel transportmiddelen met 6 procent relatief laag.

De internationale aan- en afvoer van ruwe aardolie van Nederland vond in 2018 voor 94 procent van het gewicht via de havenregio Rotterdam plaats en die van aardolieproducten voor twee derde. Ook ertsen kwamen of gingen voor een groot deel (86 procent van het gewicht) via Rotterdam de grens over. Aardgas werd bijna volledig via de overige, niet-havengebieden aan- en afgevoerd. Elf procent van het gewicht van de goederen die Nederland binnenkwamen of verlieten ging via de havenregio Amsterdam. Daarop gelet werd een relatief groot aandeel van de kolen (een derde), de cokes (30 procent) en de aardolieproducten (ruim een kwart) via Amsterdam het land binnen- of uitgebracht. Voor de havenregio Zeeland was het aandeel in de totale aan- en afvoer van goederen 5 procent. Daarmee vergeleken was het aandeel van Zeeland in het internationale transport van cokes (een kwart), hout, pulp, papier, hout- en papierwaren (bijna een vijfde) en chemische basisproducten en kunstmeststoffen (10 procent) relatief hoog. Voor de havenregio Groningen was het aandeel in de aan- en afvoer van zout, zand, grind, klei (6 procent) hoog in vergelijking met het aandeel van Groningen in de totale aan- en afvoer (1 procent).

3.2 Aandelen havenregio's in het brutogewicht van het grensoverschrijdend transport per goederengroep, 2018
 Rotterdam (%)Amsterdam (%)Zeeland (%)Groningen (%)Overige gebieden (%)
Landbouw-, bosbouw- en visserijproducten4194145
Voedings- en genotmiddelen5072141
Steenkool en bruinkool5534731
Cokes39302415
Aardgas100098
Ruwe aardolie940005
Aardolieproducten6427701
Ertsen869301
Zout, zand, grind, klei24144652
Overige minerale producten3052360
Chemische basisproducten en kunstmeststoffen61610121
Farmaceutica en chemische specialiteiten6582223
Kunststoffen, rubber6119128
Basismetalen en metaalproducten5496130
Machines en elektronica6052132
Transportmiddelen4057247
Textiel, leer en producten daarvan7552018
Hout, pulp, papier, hout- en papierwaren52318127
Afval en secundaire grondstoffen57122028
Overige goederen5131046
Totaal57115125

2) De uitbreiding van de in-, uit- en doorvoerstatistiek met een detaillering naar havengebieden is mede gefinancierd door Rijkswaterstaat-WVL.