1. Inleiding
Deze publicatie geeft een kort overzicht van ontwikkelingen in het inkomen van de Nederlandse bevolking sinds 1977. Het overzicht is gebaseerd op de publieksuitgave ‘Inkomen verdeeld, trends 1977-2019’, een samenwerkingsproject tussen het CBS en de Universiteit Leiden. De uitkomsten zijn gebaseerd op herziene gegevens van de Inkomensstatistiek. De herziening heeft geleid tot een geharmoniseerde en meer consistente reeks van het inkomen voor de periode vanaf 1977. Vooral ramingen van ontbrekende premies voor de periode 1977-2000 en het synchroniseren van de netto huurwaarde zorgden hiervoor. De bestaande breuken in de inkomensreeks in 2000 en 2011 zijn een stuk kleiner geworden, maar konden niet volledig worden geëlimineerd. De bijstelling van het totale bruto inkomen loopt voor de jaren 1977-2000 uiteen van 8 tot 21 miljard euro en voor de periode 2000-2011 van 5 tot 17 miljard euro. De breuk in 2000 en 2011 ging in beide jaren gepaard met een verlaging van het bruto inkomen per huishouden met gemiddeld 2,2 duizend euro. De breuk in het besteedbaar inkomen leidde in 2000 tot een toename van gemiddeld duizend euro, en in 2011 tot een afname van 2,2 duizend euro. Aldus benaderd, ontstaat de best mogelijke consistente tijdreeks voor de Inkomensstatistiek voor de gehele periode sinds 1977, die de komende tijd zal worden voortgezet.
| Bruto-inkomen voor revisie (gemiddelde (1 000 euro)) | Bruto-inkomen na revisie (gemiddelde (1 000 euro)) | Besteedbaar inkomen voor revisie (gemiddelde (1 000 euro)) | Besteedbaar inkomen na revisie (gemiddelde (1 000 euro)) | ||
|---|---|---|---|---|---|
| '77-'00 | 1977 | 19,6 | 21,7 | 12,7 | 12,6 |
| '77-'00 | 1978 | 20,6 | 22,9 | 13,3 | 13,2 |
| '77-'00 | 1979 | 21,6 | 24,1 | 14 | 13,9 |
| '77-'00 | 1980 | 22,5 | 25,3 | 14,6 | 14,5 |
| '77-'00 | 1981 | 23,5 | 26,5 | 15,2 | 15,2 |
| '77-'00 | 1982 | 23,7 | 26,8 | 15,4 | 15,2 |
| '77-'00 | 1983 | 23,8 | 27,1 | 15,5 | 15,3 |
| '77-'00 | 1984 | 24 | 27,4 | 15,6 | 15,4 |
| '77-'00 | 1985 | 24,1 | 27,7 | 15,8 | 15,5 |
| '77-'00 | 1986 | 24,7 | 28,2 | 16,2 | 15,9 |
| '77-'00 | 1987 | 25,3 | 28,7 | 16,6 | 16,3 |
| '77-'00 | 1988 | 25,9 | 29,2 | 17 | 16,7 |
| '77-'00 | 1989 | 26,5 | 29,6 | 17,4 | 17,2 |
| '77-'00 | 1990 | 29,8 | 31,2 | 18,4 | 18,2 |
| '77-'00 | 1991 | 31,2 | 32,6 | 19 | 18,9 |
| '77-'00 | 1992 | 32,5 | 33,9 | 19,5 | 19,3 |
| '77-'00 | 1993 | 32,5 | 34,1 | 19,7 | 19,6 |
| '77-'00 | 1994 | 32,5 | 34,5 | 20,3 | 20,2 |
| '77-'00 | 1995 | 33,1 | 35,1 | 20,9 | 20,9 |
| '77-'00 | 1996 | 33,6 | 35,8 | 21,3 | 21,4 |
| '77-'00 | 1997 | 34,2 | 36,6 | 22 | 22 |
| '77-'00 | 1998 | 35,2 | 37,9 | 22,7 | 22,7 |
| '77-'00 | 1999 | 36,9 | 39,7 | 23,5 | 23,4 |
| '77-'00 | 2000 | 38,7 | 41,8 | 24,8 | 24,6 |
| '00-'11 | 2000 | 42,9 | 43,8 | 25,1 | 25,9 |
| '00-'11 | 2001 | 44,9 | 46,4 | 27,5 | 29 |
| '00-'11 | 2002 | 46,5 | 48,2 | 28,3 | 30 |
| '00-'11 | 2003 | 47,4 | 49,1 | 28,3 | 30 |
| '00-'11 | 2004 | 48,9 | 50,7 | 29 | 30,8 |
| '00-'11 | 2005 | 49,8 | 51,7 | 29,4 | 31,2 |
| '00-'11 | 2006 | 51,6 | 53,5 | 30,6 | 32,4 |
| '00-'11 | 2007 | 54,2 | 56,2 | 32,6 | 34,6 |
| '00-'11 | 2008 | 55,3 | 57,4 | 33,1 | 35,2 |
| '00-'11 | 2009 | 55,6 | 57,8 | 33,3 | 35,5 |
| '00-'11 | 2010 | 56,1 | 58,4 | 33,2 | 35,5 |
| '00-'11 | 2011 | 56,7 | 58,9 | 33,3 | 35,5 |
| '11-'19* | 2011 | 60,4 | 36,6 | ||
| '11-'19* | 2012 | 61,1 | 36,8 | ||
| '11-'19* | 2013 | 61,7 | 37 | ||
| '11-'19* | 2014 | 64,2 | 39 | ||
| '11-'19* | 2015 | 62,9 | 38,6 | ||
| '11-'19* | 2016 | 64,7 | 40,2 | ||
| '11-'19* | 2017 | 67,5 | 41,6 | ||
| '11-'19* | 2018 | 69,1 | 42,5 | ||
| '11-'19* | 2019* | 72 | 44,4 | ||
| 1)Uitkomsten over '78-'80, '82-'84 en '86-'88 zijn via interpolatie bepaald. | |||||
Naast het inkomen dragen ook andere zaken bij aan de welvaart en het welzijn van mensen. Zo hebben arbeidsduur en vrije tijd zich in de loop der tijd voor velen in gunstige zin ontwikkeld. Daarnaast draagt de overheid zorg voor voorzieningen in onderwijs, zorg, openbaar bestuur en handhaving van de openbare orde. Ontwikkelingen in de technische en medische wetenschappen werpen hun vruchten af. Anderzijds vraagt het bereiken van klimaatdoelstellingen om offers. Een inventarisatie en kwantificering van deze componenten vielen buiten het bestek van dit project.
Deze publicatie geeft in vogelvlucht de belangrijkste ontwikkelingen in de inkomensverdeling tussen huishoudens, de inkomensongelijkheid en -herverdeling, belasting- en premiedruk, koopkracht, armoederisico’s, topinkomens, en de inkomenslevensloop van generaties van de bevolking.