1. Inleiding

De afgelopen jaren zijn er een aantal bijzondere ontwikkelingen geweest die de consumptie van Nederlandse huishoudens sterk hebben beïnvloed. Huishoudens werden tijdens de coronacrisis beperkt in hun consumptie doordat tijdens lockdowns winkels en horeca gesloten waren. Ook buitenlandse vakanties waren maar zeer beperkt mogelijk.

Daarna ontstonden er door het snelle herstel van de economie en de oorlog in Oekraïne ongekend hoge prijsstijgingen voor onder meer energie, grondstoffen en transport. Ook dit had invloed op de consumptie van huishoudens. Door de gestegen prijzen hebben veel huishoudens bijvoorbeeld bespaard op hun consumptie van energie.

Door deze ontwikkelingen bereikte het vertrouwen van consumenten in de economie in maart 2022 een absoluut dieptepunt en ook in 2023 is het vertrouwen historisch laag (CBS, 2022a). Desondanks was de consumptie per inwoner in 2022 hoger dan ooit. In dit artikel wordt beschreven wat de effecten waren van de coronacrisis en prijsstijgingen op het consumptiepatroon van Nederlandse huishoudens en of deze veranderingen structureel van aard zijn.

Om deze vraag te kunnen beantwoorden gaat dit artikel eerst in op het verloop van de consumptie in Nederland over een wat langere periode. Daarna wordt de verdeling tussen de consumptie van goederen en diensten beschouwd. Zijn huishoudens sinds de coronacrisis meer gaan uitgeven aan ervaringen ten koste van uitgaven aan spullen? Hierna worden verschillende goederen en dienstencategorieën uitgelicht om het consumptiepatroon van de afgelopen jaren te analyseren. Achtereenvolgens worden de consumptie in de horeca en recreatie, toerisme, voedings- en genotmiddelen, en energie onderzocht.

Verder bespreekt het artikel of de versnelde opkomst van het online winkelen tijdens de coronacrisis heeft doorgezet. Ten slotte wordt de invloed van de inflatie op de consumptie van huishoudens in kaart gebracht. Hierbij staan de productgroepen waar de prijsstijgingen het grootst waren centraal: energie en voeding.