1. Inleiding

In Nederland daalde het volume van het bbp, een belangrijke maatstaf voor economische activiteit, met 9,4 procent ten opzichte van een jaar eerder. Dit was de sterkste krimp ooit door het CBS gemeten. Toch valt deze krimp nog mee als deze in een internationale context wordt geplaatst. Zo was de economische klap in het Verenigd Koninkrijk en Spanje nog veel groter, met dalingen van ruim 20 procent. Ook in Frankrijk, Italië en België kromp de economie een stuk harder en zette de daling bovendien al wat eerder in. In België was er sprake van een krimp van 14,5 procent in het tweede kwartaal.

Het verschil in economische krimp tussen België en Nederland is opvallend. Beide landen zijn in economisch opzicht immers vergelijkbaar: zowel Nederland als België heeft een kleine open economie met een relatief grote export- en dienstensector, en een prominente rol voor zakelijke en financiële dienstverleners. De bedrijfstakstructuur van Nederland lijkt dan ook erg op die van België.

In dit artikel wordt ingegaan op de vraag waarom de Belgische economie tijdens de lockdown zoveel sterker kromp dan die van Nederland. De effecten van de lockdown op beide economieën zijn het best terug te zien in de toegevoegde waarde per bedrijfstak. De gehele of gedeeltelijke sluiting van een bedrijf heeft namelijk onmiddellijk gevolgen voor de hoeveelheid productie. Om het verschil in economische krimp tussen België en Nederland te verklaren wordt in dit artikel daarom specifiek ingegaan op de bedrijfstakken die in België veel harder krompen dan in Nederland: de industrie, de bouw, en de bedrijfstak handel, vervoer en horeca. Deze bedrijfstakken verklaren 72 procent van het verschil in krimp van alle bedrijfstakken tussen beide landen in het tweede kwartaal van 2020.

Omdat het zwaartepunt van de lockdown plaatsvond in het tweede kwartaal van 2020, worden de economische groeicijfers van dit kwartaal als uitgangspunt genomen. Ze worden vergeleken met de kwartaalcijfers van een jaar eerder, toen de Nederlandse en Belgische economie zich nog in een fase van afnemende hoogconjunctuur bevonden. Hierdoor wordt de omvang van de economische schade door de coronacrisis goed zichtbaar.