2. Methode

2.1 Onderzoeksopzet

Het onderzoek Bedrijfsopleidingen wordt uitgevoerd vanwege een EU-verordening. Met de verschillende deelnemende landen is afgestemd welke informatie opgeleverd moet worden.

De doelpopulatie bestaat uit bedrijven die behoren tot de particuliere sector. De bedrijfstakken “Landbouw, bosbouw en visserij” (SBI 01-03), “Openbaar bestuur, overheidsdiensten en verplichte sociale verzekeringen” (SBI 84), “Onderwijs” (SBI 85), “Gezondheids- en welzijnszorg” (SBI 86-88), “Huishoudens als werkgever” (SBI 97-98) en “Extraterritoriale organisaties en lichamen”(SBI 99) blijven buiten beschouwing. De meest recente editie van het onderzoek Bedrijfsopleidingen vond plaats in 2021 over verslagjaar 2020.

De doelpopulatie van het onderzoek bestond uit 58 duizend bedrijven met tien of meer werknemers. Hieruit is een steekproef getrokken van bijna 5,4 duizend bedrijven. Hierbij zijn grote bedrijven, van 250 of meer medewerkers, integraal uitgenodigd om deel te nemen aan het onderzoek. Uiteindelijk hebben bijna 4,5 duizend berichtgevers gerespondeerd (ruim 83 procent).

De in de steekproef geselecteerde bedrijven ontvingen per brief een uitnodiging met het verzoek de enquête online in te vullen. Om de respons te vergroten werden maximaal twee herinneringen gestuurd. Een deel van de bedrijven die daarna nog steeds niet gereageerd hadden, werd telefonisch benaderd met het verzoek alsnog deel te nemen. Aangezien bedrijven op grond van een Europese Verordening een deelnameverplichting hebben bij dit onderzoek, heeft tot slot bij een klein deel handhaving plaatsgevonden.

Operationalisering bedrijfsopleidingen

Er is sprake van een bedrijfsopleiding als aan de volgende criteria is voldaan:

de opleiding heeft als doel om nieuwe kennis of vaardigheden te ontwikkelen of bestaande kennis of vaardigheden te verbeteren;
de opleiding dient ten minste gedeeltelijk door het bedrijf ondersteund te worden, ofwel financieel, ofwel door het beschikbaar stellen van werktijd;
de opleiding dient op voorhand gepland te zijn.

Hierbij tellen opleidingen voor stagiairs en leerlingen (studenten met een leerbaan) niet mee. Hetzelfde geldt voor opleidingen die specifiek gericht zijn op activiteiten van de vakbond en opleidingen voor uitzendkrachten (m.u.v. uitzendbureaus).

De bedrijfsopleidingen in het onderzoek Bedrijfsopleidingen bestaan enerzijds uit cursussen en anderzijds uit overige opleidingsactiviteiten. Tot die laatste worden gerekend: het bezoeken van conferenties, workshops, training op de werkplek, zelfstudie, georganiseerde groepsdiscussies, functieroulatie en studiebezoeken.

2.2 Vragen over investeringen in menselijk kapitaal en daarbij ervaren belemmeringen

In het onderzoek Bedrijfsopleidingen zijn vragen opgenomen over het opleidingsbeleid, de inhoud en de uitgaven aan bedrijfsopleidingen. Daarnaast heeft het CBS op verzoek van het ministerie van EZK vragen toegevoegd over thema’s als investeringen in menselijk kapitaal door bedrijven en belemmeringen die op dat vlak werden ervaren, welke niet middels de standaard vragenlijst afgedekt werden. In totaal zijn er op verzoek van EZK zes vragen opgenomen in de vragenlijst van het onderzoek Bedrijfsopleidingen.

Bij de toegevoegde vragen gaat het over de volgende thema’s:

De reden(en) van bedrijven voor het aanbieden van cursussen;
De belemmeringen die bedrijven hebben ervaren bij het aanbieden van bedrijfsopleidingen;
De maatregelen die bedrijven getroffen hebben om deze belemmeringen weg te nemen;
Het profijt dat bedrijven hebben ervaren van overheidsmaatregelen bij het aanbieden van bedrijfsopleidingen;
Het effect dat deze investeringen volgens bedrijven hadden in termen van hogere omzet, winst of arbeidsproductiviteit;
Factoren die bedrijven zonder bedrijfsopleidingen ertoe kunnen bewegen om dit in de toekomst wél te gaan doen.

De precieze vraagteksten, inclusief de antwoordcategorieën, zijn opgenomen in bijlage 1.