2. Methode

2.1 Onderzoeksopzet

Het onderzoek Bedrijfsopleidingen wordt uitgevoerd vanwege een EU-verordening. Met de verschillende deelnemende landen is afgestemd hoe het onderzoek wordt uitgevoerd en vooral welke informatie opgeleverd moet worden.

De doelpopulatie bestaat uit bedrijven die behoren tot de particuliere sector. De bedrijfstakken “Landbouw, bosbouw en visserij” (SBI 01-03), “Openbaar bestuur, overheidsdiensten en verplichte sociale verzekeringen” (SBI 84), “Onderwijs” (SBI 85), “Gezondheids- en welzijnszorg” (SBI 86-88), “Huishoudens als werkgever” (SBI 97-98) en “Extraterritoriale organisaties en lichamen”(SBI 99) bleven buiten beschouwing. De meest recente editie van het onderzoek Bedrijfsopleidingen vond plaats in 2021 over verslagjaar 2020.

De doelpopulatie van het onderzoek bestond uit 58 duizend bedrijven met tien of meer werknemers. Hieruit is een steekproef getrokken van bijna 5,4 duizend bedrijven. Hierbij zijn grote bedrijven, van 250 of meer medewerkers, integraal uitgenodigd om deel te nemen aan het onderzoek. Uiteindelijk hebben bijna 4,5 duizend berichtgevers gerespondeerd (ruim 83 procent).

De in de steekproef geselecteerde bedrijven ontvingen per brief een uitnodiging met het verzoek de enquête online in te vullen. Om de respons te vergroten werden maximaal twee herinneringen gestuurd. Een deel van de bedrijven die daarna nog steeds niet gereageerd hadden, werd telefonisch benaderd met het verzoek alsnog deel te nemen. Aangezien bedrijven op grond van een Europese Verordening een deelnameverplichting hebben bij dit onderzoek, heeft tot slot bij een klein deel handhaving plaatsgevonden.

Operationalisering bedrijfsopleidingen

Er is sprake van een bedrijfsopleiding als aan de volgende criteria is voldaan:

de opleiding heeft als doel om nieuwe kennis of vaardigheden te ontwikkelen of bestaande kennis of vaardigheden te verbeteren;
de opleiding dient ten minste gedeeltelijk door het bedrijf ondersteund te worden, ofwel financieel, ofwel door het beschikbaar stellen van werktijd;
de opleiding dient op voorhand gepland te zijn.

Hierbij tellen opleidingen voor stagiairs en leerlingen (studenten met een leerbaan) niet mee. Hetzelfde geldt voor opleidingen die specifiek gericht zijn op activiteiten van de vakbond en opleidingen voor uitzendkrachten (m.u.v. uitzendbureaus).

De bedrijfsopleidingen in het onderzoek Bedrijfsopleidingen bestaan enerzijds uit cursussen en anderzijds uit overige opleidingsactiviteiten. Tot die laatste worden gerekend: het bezoeken van conferenties, workshops, training op de werkplek, zelfstudie, georganiseerde groepsdiscussies, functieroulatie en studiebezoeken.

2.2 Vragen over kennis, competenties en vaardigheden

In het onderzoek Bedrijfsopleidingen zijn vragen opgenomen over het opleidingsbeleid, de inhoud en de uitgaven aan bedrijfsopleidingen. Daarnaast heeft het CBS op verzoek van het Ministerie van OCW vragen over skills (kennis, competenties en vaardigheden) toegevoegd, welke niet middels de standaard vragenlijst afgedekt werden. In totaal zijn er op verzoek van OCW elf vragen opgenomen in de CVTS vragenlijst.

Bij de toegevoegde vragen gaat het over onderstaande thema’s. De precieze vraagteksten, inclusief de antwoordcategorieën, zijn opgenomen in bijlage 1.

Thema’s:

het niveau van kennis en vaardigheden van medewerkers;
vereiste vaardigheden die belangrijk zijn om verder te ontwikkelen;
maatregelen die bedrijven treffen om het niveau van kennis en vaardigheden op peil te brengen;
vereiste vaardigheden bij nieuw personeel;
grote veranderingen die hebben plaatsgevonden binnen het bedrijf en de training die in dat kader is aangeboden aan het personeel;
ontwikkeling van nieuwe producten, diensten of technologieën;
de kwaliteit van producten of diensten;
de afzetmarkt voor de aangeboden producten en/of diensten.