3. Resultaten

3.1 Houding ten aanzien van euthanasie

Grote meerderheid is voorstander van euthanasie in bepaalde omstandigheden

Het grootste deel van de bevolking staat open voor euthanasie: 87 procent vindt dat euthanasie onder bepaalde omstandigheden mogelijk moet zijn. In alle omstandigheden tegen euthanasie is 8 procent van de volwassenen en 5 procent kan of wil deze vraag liever niet beantwoorden. Desgevraagd geeft een meerderheid van de tegenstanders van euthanasie aan dat dit te maken heeft met hun geloofsovertuiging.

Religie is duidelijk van belang voor de houding van mensen ten aanzien van euthanasie. Vrijwel alle niet-gelovigen (98 procent) vinden dat euthanasie onder bepaalde omstandigheden mogelijk moet zijn. Minder dan 1 procent van hen is tegen euthanasie en een kleine 2 procent kan of wil de vraag niet beantwoorden. Onder degenen die wel een religieuze of levensbeschouwelijke stroming aanhangen ligt het aandeel dat open staat voor euthanasie lager, al zijn er wel duidelijke verschillen tussen aanhangers van verschillende religies. Rooms-katholieken hebben de meest open houding ten aanzien van euthanasie, terwijl moslims hier het vaakst tegen zijn. Van die laatste groep zegt 42 procent dat euthanasie in geen enkel geval moet kunnen, en ongeveer eenzelfde deel vindt dat dit onder bepaalde omstandigheden wel zou moeten kunnen. Opvallend is dat ook een relatief groot aandeel van de moslims (15 procent) geen antwoord geeft.

3.2 Houding ten aanzien van rol arts

Geen eensgezindheid over rol arts

Volgens 4 op de 10 volwassenen zou een arts een verzoek om euthanasie moeten kunnen weigeren, ook als de betrokken patiënt wel aan alle voorwaarden voor euthanasie voldoet. Een ongeveer even grote groep (38 procent) vindt dat een arts in een dergelijk geval niet mag weigeren. Een vrij grote groep van ruim 2 op de 10 personen kan of wil de vraag niet beantwoorden. Van degenen die vinden dat een arts een euthanasieverzoek mag weigeren, vinden bijna 8 op de 10 dat de arts in dat geval wel een doorverwijzing naar een andere arts moet geven; ruim 1 op de 10 vindt een doorverwijzing geen verplichting voor de arts en een even grote groep weet het niet of wil geen antwoord geven.

Vooral hoogopgeleiden vinden dat arts euthanasie mag weigeren

Iets meer dan de helft van de hoogopgeleiden (51 procent) vindt dat artsen het verlenen van euthanasie mogen weigeren. Onder middelbaar en laagopgeleiden ligt dat aandeel met respectievelijk 37 en 33 procent lager. Bij de groep mensen die vindt dat een arts euthanasie mag weigeren, vinden hoogopgeleiden vaker dat een arts dan wel een doorverwijzing naar een andere arts moet geven: dit betreft 85 procent van de hoogopgeleiden, tegen 68 procent van de laagopgeleiden. Middelbaar opgeleiden zitten daar met 77 procent tussenin.

Eigen ervaringen van belang voor mening over rol arts

3.3 In welke situaties zou euthanasie mogelijk moeten zijn?

Grote steun voor mogelijkheid euthanasie bij dementie

Het grootste deel van de bevolking ¹⁾ (80 procent) is van mening dat euthanasie mogelijk moet zijn voor mensen met vergevorderde dementie, als zij daarom hebben gevraagd toen zij nog bij vol bewustzijn waren. Een relatief kleine groep van 11 procent vindt dat mensen met vergevorderde dementie niet in aanmerking moeten kunnen komen voor euthanasie. Een even groot deel kan of wil de vraag niet beantwoorden. Ook zijn er met ongeveer 75 procent vrij veel voorstanders van de mogelijkheid tot euthanasie voor ongeneeslijke zieke kinderen en voor mensen met ernstige psychische aandoeningen. Er is duidelijk minder steun voor de mogelijkheid tot euthanasie voor mensen die levensmoe zijn, maar verder lichamelijk gezond zijn. Ruim de helft (55 procent) van de volwassenen vindt dat euthanasie voor hen mogelijk moet zijn, terwijl bijna een derde (32 procent) hierop tegen is.

Niet-westerse inwoners in specifieke situaties vaker tegen euthanasie

Herkomst speelt een sterk onderscheidende rol in de houding van mensen ten aanzien van euthanasie in specifieke situaties. Doorgaans vinden mensen met een niet-westerse achtergrond vaker dat euthanasie in zulke situaties niet mogelijk zou moeten zijn. Ook geven zij relatief vaak geen antwoord, omdat ze de vraag niet kunnen of willen beantwoorden. Dat is het geval in alle specifieke situaties, dus bij mensen met vergevorderde dementie, met ernstige psychische aandoeningen, mensen die levensmoe zijn en bij ongeneeslijk zieke kinderen. Mensen met een Nederlandse achtergrond vinden juist vaker dat euthanasie in deze gevallen in principe wel mogelijk zou moeten zijn. Mensen met een westerse migratieachtergrond zitten hier meestal tussenin.