2. Niet-werkenden naar mate van arbeidsbelemmering

In 2018 telde Nederland ruim 12,9 miljoen mensen van 15 tot 75 jaar van wie ruim twee derde werkte. Dat betekent dat ruim 4,1 miljoen mensen van 15 tot 75 jaar geen betaald werk hadden. Deze mensen zijn om verschillende redenen niet aan het werk. Eén factor die daarbij een rol kan spelen is hun gezondheid.

Drie op de tien niet-werkenden denken als gevolg van een langdurige ziekte, aandoening of handicap belemmerd te worden bij het verkrijgen van werk. Dat zijn ruim 1,2 miljoen personen. Verreweg de meesten (bijna 1 miljoen) ervaren een sterke belemmering, 275 duizend ervaren een lichte mate van belemmering. Daarmee ervaart van alle niet-werkenden 23 procent een sterke belemmering bij het verkrijgen van werk en 7 procent een lichte mate van belemmering.

Grote groep 55- tot 65-jarigen onder sterk-belemmerden

Onder niet-werkenden met een arbeidsbelemmering is het aandeel 35- tot 65-jarigen groter dan onder niet-werkenden zonder een belemmering. Gemiddeld genomen neemt het aandeel personen met een langdurige aandoening toe bij het stijgen van de leeftijd. Doordat jongeren minder vaak een langdurige aandoening hebben dan oudere niet-werkenden zijn jongeren tot 25 jaar ondervertegenwoordigd.

Ook 65-plussers zijn ondervertegenwoordigd onder de belemmerden. De oververtegenwoordiging van jongeren en 65-plussers onder de niet-werkenden zonder belemmering komt mede doordat zij meer dan de overige leeftijdsgroepen naast gezondheidsproblemen ook andere redenen hebben om niet te werken zoals het volgen van een opleiding of met pensioen zijn. Dit drukt het aandeel jongeren en ouderen met een belemmering onder niet-werkenden ten opzichte van de andere leeftijdsgroepen.

Niet-werkenden met sterke belemmering lager geschoold

Niet-werkenden die zich sterk belemmerd voelen bij het verkrijgen van werk als gevolg van een langdurige aandoening, ziekte of handicap hebben vaker (20 procent) alleen basisonderwijs afgerond dan diegenen die zich licht- of niet belemmerd voelen (beide 14 procent). Bijna de helft van de sterk-belemmerden heeft een startkwalificatie. Onder licht- en niet-belemmerden ligt dit aandeel met 56 procent iets hoger. Een startkwalificatie is behaald met minstens een afgeronde havo- of vwo-opleiding of een basisberoepsopleiding (niveau 2 van het mbo). Niet-werkenden die zich niet belemmerd voelen door hun gezondheid bij het verkrijgen van werk hebben vaker een hbo- of wo-opleiding afgerond.

Vier op de tien sterk-belemmerden ontvangen een AO-uitkering

Ruim één op de tien mensen zonder werk die aangeven zich niet belemmerd te voelen bij het verkrijgen van werk, ontving in 2017 een werkloosheids-, arbeidsongeschiktheids- of bijstandsuitkering. Onder licht- en sterk- belemmerden is het aandeel dat een dergelijke uitkering ontving met 37 en 59 procent hoger. Van de licht-belemmerden zonder werk ontvangt 16 procent een arbeidsongeschiktheidsuitkering. Hieronder vallen WAO-, Iva-, Wga-, Waz- en Wajonguitkeringen. Van de sterk-belemmerden ontvangen vier op de tien een dergelijke uitkering. Bij een arbeidsongeschiktheidsuitkering kan het gaan om een volledige of gedeeltelijke uitkering. Van zowel van de licht- als sterk- belemmerden ontvangt 17 procent een bijstandsuitkering.