Inleiding

Rijk en gemeenten hebben ieder een verantwoordelijkheid voor hulp aan jongeren; gemeenten zijn sinds 2015 verantwoordelijk voor jeugdzorg en het rijk is verantwoordelijk voor het functioneren van het systeem als zodanig, de stelselverantwoordelijkheid. Om gemeenten en rijk daarbij te ondersteunen is in de Jeugdwet een regeling opgenomen over het ontsluiten van beleidsinformatie. De beleidsinformatie gaat over jeugdhulpgebruik en de inzet van jeugdbescherming en jeugdreclassering. Jeugdhulpaanbieders en gecertificeerde instellingen dienen hierover gegevens te verstrekken aan het CBS.

In deze rapportage staan de voorlopige resultaten over jeugdhulp in 2023. De resultaten over jeugdbescherming en jeugdreclassering worden in een aparte rapportage beschreven.

Jeugdhulp is gedefinieerd als de hulp en zorg zoals deze bedoeld en beschreven is in de Jeugdwet. Het betreft hulp en zorg aan jongeren en hun ouders bij psychische, psychosociale en of gedragsproblemen, een verstandelijke beperking van de jongere, of opvoedingsproblemen van de ouders. Het CBS verzamelt bij jeugdhulpverleners alleen gegevens over jeugdhulp die direct aan de jeugdhulpverlener wordt vergoed door de gemeente, de zogenaamde zorg in natura. Gegevens over jeugdhulp die door de cliënt zelf wordt vergoed met een persoonsgebonden budget (PGB), worden aan het CBS verstrekt door de Sociale verzekeringsbank (SVB). Particulier gefinancierde jeugdhulp, waarbij de hulp door de ouders zelf wordt betaald, valt buiten dit onderzoek.

Uit figuur 0.0.1 blijkt dat in 2023 ruim 469 duizend jongeren jeugdhulp hebben ontvangen. In 97 procent van de gevallen wordt de zorg direct door de gemeente aan de jeugdhulpverlener vergoed. Een klein deel van de jongeren met jeugdhulp, 1 procent, maakte alleen gebruik van een PGB. Het aantal jongeren dat gebruik maakt van een PGB neemt al jaren af.

De in dit rapport gepubliceerde aantallen over 2023 zijn de voorlopige resultaten, weergegeven met een *. Elk jaar blijkt dat het definitieve resultaat iets meer jongeren met jeugdhulp laat zien dan de voorlopige cijfers. Voor 2022 waren er in de definitieve versie 1,7 procent meer jongeren dan in de voorlopige versie. Op grond hiervan verwachten we dat het totaal aantal jongeren met jeugdhulp in 2023 nog met 8 duizend zal toenemen tot 477 duizend jongeren. Dat zou een stijging zijn van 2,7 procent ten opzichte van 2022 en dat zou betekenen dat 1 op elke 9,3 jongere tot en met 22 jaar en 1 op de 7,2 jongeren tot en met 17 jaar jeugdhulp in natura en/of een jeugd-PGB krijgt. De gegevens van de SVB over jeugdhulpontvangers met een PGB bevat geen zorginhoudelijke informatie. Overal waar in het vervolg jeugdhulp staat bedoelen we dan ook de jeugdhulp die is geleverd volgens het zorg in natura-principe.

De afgelopen jaren heeft het CBS enkele wijzigingen doorgevoerd bij het samenstellen van de cijfers. In de bijlage staat een toelichting hoe deze wijzigingen van invloed zijn geweest op de uitkomsten.