Ervaren discriminatie in Nederland

3.5 Discriminatie door instanties

Discriminatie gebeurt niet alleen door personen, maar ook door instanties, personen die bij die instanties werken en andere professionals. Van de bevolking van 15 jaar en ouder heeft 4 procent zich in de afgelopen 12 maanden gediscrimineerd gevoeld door één of meer instanties.

Vooral discriminatie ervaren door landelijke overheid of politici

Discriminatie door de landelijke overheid of door een politicus wordt het vaakst genoemd: 2 procent zegt dit in de afgelopen 12 maanden te hebben ervaren. Ook de gemeente, de politie, en zorgverleners of -instellingen zijn instanties waar mensen wat vaker van aangeven dat ze zich door hen gediscrimineerd hebben gevoeld. Vanzelfsprekend geldt dit minder voor instanties waar minder mensen mee in aanraking komen (zoals het UWV, de kerk, moskee of andere religieuze instelling, en de rechtbank of rechter).

De Veiligheidsmonitor bevat geen informatie over of en in welke mate mensen contact hebben gehad met de verschillende instanties, waardoor niet kan worden vastgesteld in welke mate mensen die met een instantie te maken hebben gehad discriminatie hebben ervaren.

3.5.1 Ervaren discriminatie door instanties en professionals, 2023
 2023 (% personen van 15 jaar of ouder)
Totaal4,2
Landelijke overheid of politicus1,8
Gemeente of gemeenteambtenaar1,2
Politie1,1
(Huis)arts, ziekenhuis of andere zorgverlener/-instelling0,9
Belastingdienst0,6
Bank, verzekeraar of andere financiële instelling0,5
UWV0,3
Kerk, moskee of andere religieuze instelling0,3
Rechtbank of rechter 0,2
Een andere instantie0,6

Mannen ervaren vaker discriminatie door instanties dan vrouwen

Hoewel het percentage dat zich in de afgelopen 12 maanden gediscrimineerd heeft gevoeld iets groter is bij vrouwen dan bij mannen, geven mannen wat vaker aan dat zij discriminatie door een instantie hebben ervaren. Bij vrijwel alle instanties is dit verschil zichtbaar, met uitzondering van zorgverleners of –instellingen. Hiervan zegt 1,2 procent van de vrouwen dat zij zich door hen gediscrimineerd hebben gevoeld, tegen 0,6 procent van de mannen.

3.5.2 Ervaren discriminatie door instanties en professionals naar geslacht, 2023
 Mannen (% personen van 15 jaar of ouder)Vrouwen (% personen van 15 jaar of ouder)
Totaal4,63,9
Landelijke overheid of
politicus
2,21,5
Gemeente of
gemeenteambtenaar
1,41,0
Politie1,40,7
(Huis)arts, ziekenhuis of
andere zorgverlener/-instelling
0,61,2
Belastingdienst0,70,5
Bank, verzekeraar of
andere financiele instelling
0,50,4
UWV0,40,3
Kerk, moskee of
andere religieuze instelling
0,30,2
Rechtbank of rechter0,30,1
Een andere instantie0,70,5

Vooral 25- tot 45-jarigen ervaren discriminatie van instanties

25- tot 45-jarigen zeggen met 6 procent het vaakst dat ze zich in de afgelopen 12 maanden gediscrimineerd hebben gevoeld door een instantie. Ze ervoeren dit vaker van de landelijke overheid, belastingdienst, een financiële instelling of een zorginstelling dan andere leeftijden.

3.5.3 Ervaren discriminatie door instanties en professionals naar leeftijd, 2023
 15 tot 25 jaar (% personen van 15 jaar of ouder)25 tot 45 jaar (% personen van 15 jaar of ouder)45 tot 65 jaar (% personen van 15 jaar of ouder)65 jaar of ouder (% personen van 15 jaar of ouder)
Totaal3,964,41,9
Landelijke overheid of
politicus
1,32,62,10,8
Gemeente of
gemeenteambtenaar
0,81,71,40,5
Politie1,61,60,80,3
(Huis)arts, ziekenhuis of
andere zorgverlener/-instelling
0,81,40,80,4
Belastingdienst0,410,60,2
Bank, verzekeraar of
andere financiele instelling
0,30,70,50,2
UWV0,20,50,40,1
Kerk, moskee of
andere religieuze instelling
0,40,30,30,1
Rechtbank of rechter0,10,30,30,1
Een andere instantie0,50,80,70,3

Tweede generatie en migranten ervaren het vaakst discriminatie door een instantie

Mensen die in het buitenland geboren zijn en mensen van de tweede generatie (dat wil zeggen zelf in Nederland geboren, maar hun ouder(s) niet) geven vaker aan dat ze zich gediscrimineerd hebben gevoeld door een instantie (beide 7 procent) dan mensen met een Nederlandse herkomst (3 procent). Dit beeld geldt voor de meeste onderscheiden instanties. Alleen zeggen mensen van de tweede generatie relatief vaak dat ze discriminatie hebben ervaren door de politie, waar mensen geboren in het buitenland relatief vaak zeggen dat ze gediscrimineerd zijn door een zorgverlener of –instelling. 

3.5.4 Ervaren discriminatie door instanties en professionals naar herkomst, 2023
 Nederlandse herkomst (% personen van 15 jaar of ouder)Geboren in Nederland, ouder(s) in buitenland (% personen van 15 jaar of ouder)Geboren in het buitenland (% personen van 15 jaar of ouder)
Totaal3,17,37,3
Landelijke overheid of
politicus
1,72,52,0
Gemeente of
gemeenteambtenaar
0,81,82,2
Politie0,53,11,9
(Huis)arts, ziekenhuis of
andere zorgverlener/-instelling
0,61,22,2
Belastingdienst0,41,11,3
Bank, verzekeraar of
andere financiele instelling
0,30,71,0
UWV0,20,60,5
Kerk, moskee of
andere religieuze instelling
0,30,30,2
Rechtbank of rechter0,20,20,4
Een andere instantie0,40,81,2