1. Inleiding
Sinds 2018 publiceert het CBS jaarlijks op Verantwoordingsdag (de derde woensdag van mei) de Monitor Brede Welvaart, later uitgebreid met de Sustainable Development Goals (SDG’s). De monitor komt tegemoet aan de bezwaren die al decennia bestonden tegen het bruto binnenlands product (bbp). Niet dat het bbp geen belangrijke economische indicator is, maar de betekenis ervan is beperkt. Zo worden vrijwilligerswerk, mantelzorg en huishoudelijke arbeid niet meegeteld in het bbp, tenzij ze tegen betaling worden gedaan. Ook worden maatschappelijke kosten van economische activiteiten, zoals milieuverontreiniging, geluidsoverlast en broeikasgasemissies, niet verrekend. Wanneer de natuur wordt gebruikt om toegevoegde waarde te produceren (zoals in de landbouw en het toerisme), wordt geen waarde toegekend aan de diensten van ecosystemen en de uitputting van natuurlijk kapitaal die bij economische productie worden gebruikt. De Amerikaanse presidentskandidaat Robert Kennedy vatte de kritiek mooi samen in een beroemde toespraak die hij in 1968 gaf: “Het bbp meet alles, behalve dat wat het leven de moeite waarde maakt”.
Op verzoek van de Tweede Kamer heeft het CBS daarom het concept brede welvaart ontwikkeld. Hierin wordt de ontwikkeling beschreven op tal van terreinen die buiten het bereik van het bbp liggen. Denk aan zaken als gezondheid, veiligheid en sociale samenhang. Al vrij snel bleek dat er ook regionale cijfers nodig waren. De vraag daarnaar en het gebruik van brede welvaart op alle niveaus van de overheid zijn sindsdien snel gegroeid. Vanaf 2020 publiceert het CBS ook de regionale Monitor Brede Welvaart (begin december) en sinds 2022 de Monitor Brede Welvaart Caribisch Nederland (november).
In deze publicatie staat de regionale brede welvaart centraal. Na een korte introductie van brede welvaart in het algemeen wordt uitgelegd hoe dit concept is geregionaliseerd. Vervolgens wordt ingegaan op de resultaten. Hoe verschilt de brede welvaart in Nederland regionaal? Zoveel mogelijk wordt daarbij de indeling van Nederland in veertig zogeheten COROP-gebieden gehanteerd.
In de visualisatie regionale Monitor Brede Welvaart wordt de brede welvaart van alle gemeentes, provincies en COROP-gebieden in kaart gebracht. Aan de hand van 42 indicatoren geeft de monitor een breed en divers beeld van de staat en ontwikkeling van de regionale samenleving.