2. Energierekening in juni hoger ten opzichte van een jaar eerder, trend is dalend

De hoogte van de energierekening wordt bepaald door de tarieven voor levering, transport, belastingen en het verbruik. Het gemiddelde verbruik is tot en met 2022 gebaseerd op CBS-gegevens, maar 2023 ligt nog (gedeeltelijk) in de toekomst. Het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) maakt voor 2023 een prognose van het gemiddelde jaarlijkse verbruik. Uitgaande van dit gemiddelde jaarlijkse verbruik en de prijzen in juni 2023 komt de gemiddelde, op jaarbasis gebaseerde, energierekening uit op 2 320 euro. Dit is 630 euro hoger dan de gemiddelde energierekening gebaseerd op het gemiddelde verbruik, op jaarbasis, van 2022 en de prijzen van juni 2022. Opvallend is de piek van de gemiddelde energierekening in december, waarna deze vanaf januari een daling laat zien. Een toelichting op de onderliggende factoren die dit effect veroorzaken wordt gegeven in hoofdstuk 3. Grafiek 2.1 toont de jaarlijkse energierekening voor elke verslagmaand vanaf 2021. 

Voor het gemiddeld verbruik per jaar gebruikt het CBS de prognoses van het PBL voor het lopend verslagjaar als schatting voor het te verwachten verbruik. Figuur 2.2 presenteert voor de jaren 2018 tot en met 2023 de gemiddelde verbruiken volgens de PBL–methode (zie toelichting ‘Gemiddeld gas- en elektriciteitsverbruik’). Voor 2022 is gebruik gemaakt van het gerealiseerd energieverbruik op basis van de voorlopige cijfers. Zowel de gas- als het netto-elektriciteitslevering dalen in de loop van de jaren gestaag. In 2022 is een grote daling te zien ten opzichte van 2021. Dit komt doordat huishoudens in dat jaar als reactie op de hoge energieprijzen meer op het energieverbruik gingen letten. De daling van de elektriciteitslevering is daarnaast ook toe te schrijven aan de toename van zonnestroominstallaties op woningen en het zeer zonnige weer in 2022.

Daarnaast hebben er de afgelopen drie jaar diverse methodologische vernieuwingen plaatsgevonden waardoor de gemiddelde verbruikscijfers niet goed vergelijkbaar zijn met in eerder jaren gepubliceerde  artikelen over de energierekening. 

De energierekening van juni 2023 is op alle onderliggende posten gewijzigd ten opzichte van een jaar eerder. In tabel 2.3 staat de opbouw van die verschillen. Deze zijn opgesplitst in prijs en verbruikswijzigingen, waarbij aangetekend moet worden dat de vaste kosten alleen in prijs wijzigen, deze zijn verbruiksonafhankelijk. Dit betreffen de tarieven van transport, vastrecht en de vermindering energiebelasting.

Zowel de energierekening van gas als die van elektriciteit stegen tussen juni 2022 en juni 2023. De stijging bij elektriciteit was meer dan twee keer zo groot als die van gas. Zowel de energiebelasting, als de leverings- en transportkosten namen bij elektriciteit sterker toe dan bij gas. De energiebelasting op elektriciteit is begin 2022 verlaagd ten opzichte van 2021. Per januari 2023 is het tarief per kWh weer omhoog gegaan. Hoewel het prijsplafond vanaf januari 2023 geldig is, zijn de gemiddelde leveringstarieven toch toegenomen, afgezet tegen juni 2022. Dit wordt mede veroorzaakt door het aantal huishoudens dat in juni ’22 nog steeds een relatief goedkoop vast contract had, maar in de tussenliggende periode een nieuw duurder contract heeft moeten afsluiten. De vermindering energiebelasting is verlaagd van 825 euro naar 597 euro waardoor de energierekening stijgt. In totaal is de energierekening 630 euro hoger geworden. Dit bedrag valt uiteen in een toename door hogere prijzen van 670 euro en een afname door verminderd verbruik van 40 euro.

Tot slot zijn de gehanteerde verbruiken van 2023 prognoses, verbruiken over 2022 zijn gebaseerd op realisaties. Hiervan zijn nog geen definitieve cijfers beschikbaar. Bovendien is het afnemend verbruik niet gelijk verdeeld over de huishoudens. De verbruiken verschillen van jaar tot jaar tussen huishoudens. Sommige huishoudens veranderen niets aan hun gedrag of woning, terwijl anderen ingrijpende woningverbeteringen doorvoeren. Ook kan door bijvoorbeeld gezinsuitbreiding of veranderende leefomstandigheden het energieverbruik toe- of afnemen. Daarnaast betaalt niet elk huishouden het gemiddelde tarief, de uiteindelijk betaalde prijs kan zowel hoger als lager liggen dan het gemiddelde. Dit zijn extra redenen waarom de hier gepresenteerde gemiddelden voor afzonderlijke huishoudens niet van toepassing kunnen zijn.