Uitgaven steunmaatregelen nemen in 4e kwartaal weer toe

In het vierde kwartaal van 2020 bedroegen de overheidsuitgaven aan steunmaatregelen in het kader van de coronacrisis ruim 9 miljard euro¹⁾ . Gelijk met de invoering van de tweede lockdown breidde de overheid de steunprogramma’s uit ten opzichte van het derde kwartaal toen de uitgaven aan steunmaatregelen nog 5 miljard euro bedroegen. In het tweede kwartaal lagen de uitgaven aan steunmaatregelen met ruim 10 miljard euro het hoogst. De uitgaven aan de steunmaatregelen over heel 2020 lagen op bijna 26 miljard euro²⁾ . Met het volledige pakket aan steunmaatregelen dat tot in 2021 doorloopt is naar schatting van het kabinet 74,5 miljard euro³⁾ gemoeid.

De NOW (Tijdelijke Noodmaatregel voor Overbrugging Werkgelegenheid) is verreweg de grootste kostenpost. De NOW compenseert ondernemers voor een groot deel van de loonkosten bij een omzetdaling. Het UWV (Uitvoeringsinstituut Werknemersverzekeringen), de uitvoerder van deze regeling, verstrekte in het vierde kwartaal ruim 3 miljard euro aan NOW subsidies. In heel 2020 is met deze regeling een bedrag van ruim 14 miljard euro gemoeid waarmee de NOW verreweg de grootste steunregeling is van de overheid.

Zelfstandig ondernemers die door de coronacrisis in financiële moeilijkheden komen worden ondersteund via de Tozo (Tijdelijke overbruggingsregeling zelfstandig ondernemers). De Tozo wordt voornamelijk uitgevoerd door de gemeenten. In het vierde kwartaal verstrekten gemeenten 0,5 miljard euro aan ondersteuning via de Tozo. Over heel 2020 keerden gemeenten in het kader van deze regeling bijna 3 miljard euro uit.

Een derde steunmaatregel voor ondernemers betreft de TOGS (Tegemoetkoming Ondernemers Getroffen Sectoren COVID-19). Deze steunmaatregel is eind juni opgevolgd door de TVL (Tegemoetkoming Vaste Lasten). De TOGS en TVL zijn beide tegemoetkomingen voor ondernemers die direct schade ondervinden van de diverse kabinetsmaatregelen om het coronavirus in te dammen, zoals het sluiten van de horeca. De TOGS omvatte een vast bedrag van 4 000 euro, terwijl bij de TVL de tegemoetkoming afhankelijk is van het omzetverlies. De overheid gaf in het vierde kwartaal van 2020 ruim 1 miljard euro uit aan deze steunmaatregel. Voor heel 2020 komt het bedrag uit op bijna 3 miljard euro.

Naast de drie bovenstaande noodmaatregelen zijn er nog diverse andere steunmaatregelen van kleinere omvang. Zo werd in het vierde kwartaal ruim een half miljard euro uitgetrokken voor de aanschaf van extra medische hulpmiddelen. Over het hele jaar 2020 gemeten is voor bijna 1 miljard euro aan de aanschaf van extra medische hulpmiddelen besteed. In het vierde kwartaal is 2 miljard euro aan zorgmedewerkers uitgekeerd als coronabonus. Daarnaast hebben ouders die hun eigen bijdrage voor de kinderopvang hebben doorbetaald, terwijl deze gesloten was, een tegemoetkoming gekregen. Dit kostte de schatkist in het vierde kwartaal 0,1 miljard euro en over heel 2020 bijna 0,4 miljard euro.