Tekort van 34 miljard in 2020

Het saldo van inkomsten en uitgaven van de overheid was in 2020 34 miljard euro negatief. De laatste keer dat het tekort zo hoog opliep was in 2010. Met name de sterke toename van de uitgaven met ruim 44 miljard euro ten opzichte van 2019 heeft bijgedragen aan het negatieve saldo. Uitgedrukt als percentage van het bruto binnenlands product (bbp) kwam het overheidssaldo uit op -4,3 procent bbp. Mede door het tekort nam de overheidsschuld met ruim 40 miljard euro toe en kwam aan het einde van 2020 uit op 54,5 procent bbp.

1.1 Overheidssaldo 2008-2020
	Overheidssaldo (mld. euro)
'08	0,606
'09	-32,343
'10	-34,049
'11	-29,039
'12	-26,266
'13	-19,858
'14	-15,264
'15	-14,502
'16	0,020
'17	9,649
'18	10,982
'19	14,391
'20	-33,966

1.1 Overheidssaldo 2008-2020
	Overheidssaldo (mld. euro)
'08	0,606
'09	-32,343
'10	-34,049
'11	-29,039
'12	-26,266
'13	-19,858
'14	-15,264
'15	-14,502
'16	0,020
'17	9,649
'18	10,982
'19	14,391
'20	-33,966

De toename van de uitgaven met 44 miljard euro in 2020 werd voor het grootste deel veroorzaakt door subsidies die zijn verstrekt door de Nederlandse overheid om het bedrijfsleven door de coronacrisis heen te geleiden. Ook werden zorgverleners doorbetaald terwijl de reguliere zorg aanzienlijk was teruggelopen. In totaal werd bijna 30 miljard euro meer aan subsidies uitgegeven dan in 2019. Over de verschillende economische steunmaatregelen van de overheid is in deze kwartaalmonitor meer te lezen. Naast de subsidies namen ook de uitgaven aan sociale uitkeringen toe in 2020. Deze stegen met ruim 5 miljard euro ten opzichte van 2019.

1.2 Overheidsinkomsten en -uitgaven op jaarbasis*
		Inkomsten (% bbp)	Uitgaven (% bbp)
'08	1e kwartaal	42,7	42,7
'08	2e kwartaal	42,9	42,8
'08	3e kwartaal	43,1	42,7
'08	4e kwartaal	43,3	43,2
'09	1e kwartaal	43,3	44,1
'09	2e kwartaal	43,1	45
'09	3e kwartaal	43	46,5
'09	4e kwartaal	42,5	47,7
'10	1e kwartaal	42,5	48
'10	2e kwartaal	42,8	48,5
'10	3e kwartaal	42,4	48,3
'10	4e kwartaal	42,6	47,9
'11	1e kwartaal	42,9	47,5
'11	2e kwartaal	42,5	47,2
'11	3e kwartaal	42,9	47,1
'11	4e kwartaal	42,4	46,8
'12	1e kwartaal	42,4	46,8
'12	2e kwartaal	42,7	46,8
'12	3e kwartaal	42,5	46,9
'12	4e kwartaal	42,8	46,9
'13	1e kwartaal	43,3	47
'13	2e kwartaal	43,5	46,9
'13	3e kwartaal	43,9	46,8
'13	4e kwartaal	43,6	46,6
'14	1e kwartaal	43,3	46,4
'14	2e kwartaal	43,4	46,4
'14	3e kwartaal	43,4	46,1
'14	4e kwartaal	43,6	45,9
'15	1e kwartaal	43,7	45,8
'15	2e kwartaal	43,3	45,4
'15	3e kwartaal	42,9	45
'15	4e kwartaal	42,6	44,7
'16	1e kwartaal	42,6	44,4
'16	2e kwartaal	43,1	44,2
'16	3e kwartaal	43,6	44,1
'16	4e kwartaal	43,6	43,6
'17	1e kwartaal	43,9	43,1
'17	2e kwartaal	43,7	42,8
'17	3e kwartaal	43,6	42,4
'17	4e kwartaal	43,7	42,4
'18	1e kwartaal	43,9	42,2
'18	2e kwartaal	43,9	42,1
'18	3e kwartaal	44	42
'18	4e kwartaal	43,7	42,2
'19	1e kwartaal	43,9	42,3
'19	2e kwartaal	43,8	42,2
'19	3e kwartaal	43,6	42,2
'19	4e kwartaal	43,7	42
'20	1e kwartaal	43,6	42,1
'20	2e kwartaal	43,7	44,9
'20	3e kwartaal	43,6	46,1
'20	4e kwartaal	43,9	48,1
* gemeten als de som van vier kwartalen

1.2 Overheidsinkomsten en -uitgaven op jaarbasis*
		Inkomsten (% bbp)	Uitgaven (% bbp)
'08	1e kwartaal	42,7	42,7
'08	2e kwartaal	42,9	42,8
'08	3e kwartaal	43,1	42,7
'08	4e kwartaal	43,3	43,2
'09	1e kwartaal	43,3	44,1
'09	2e kwartaal	43,1	45
'09	3e kwartaal	43	46,5
'09	4e kwartaal	42,5	47,7
'10	1e kwartaal	42,5	48
'10	2e kwartaal	42,8	48,5
'10	3e kwartaal	42,4	48,3
'10	4e kwartaal	42,6	47,9
'11	1e kwartaal	42,9	47,5
'11	2e kwartaal	42,5	47,2
'11	3e kwartaal	42,9	47,1
'11	4e kwartaal	42,4	46,8
'12	1e kwartaal	42,4	46,8
'12	2e kwartaal	42,7	46,8
'12	3e kwartaal	42,5	46,9
'12	4e kwartaal	42,8	46,9
'13	1e kwartaal	43,3	47
'13	2e kwartaal	43,5	46,9
'13	3e kwartaal	43,9	46,8
'13	4e kwartaal	43,6	46,6
'14	1e kwartaal	43,3	46,4
'14	2e kwartaal	43,4	46,4
'14	3e kwartaal	43,4	46,1
'14	4e kwartaal	43,6	45,9
'15	1e kwartaal	43,7	45,8
'15	2e kwartaal	43,3	45,4
'15	3e kwartaal	42,9	45
'15	4e kwartaal	42,6	44,7
'16	1e kwartaal	42,6	44,4
'16	2e kwartaal	43,1	44,2
'16	3e kwartaal	43,6	44,1
'16	4e kwartaal	43,6	43,6
'17	1e kwartaal	43,9	43,1
'17	2e kwartaal	43,7	42,8
'17	3e kwartaal	43,6	42,4
'17	4e kwartaal	43,7	42,4
'18	1e kwartaal	43,9	42,2
'18	2e kwartaal	43,9	42,1
'18	3e kwartaal	44	42
'18	4e kwartaal	43,7	42,2
'19	1e kwartaal	43,9	42,3
'19	2e kwartaal	43,8	42,2
'19	3e kwartaal	43,6	42,2
'19	4e kwartaal	43,7	42
'20	1e kwartaal	43,6	42,1
'20	2e kwartaal	43,7	44,9
'20	3e kwartaal	43,6	46,1
'20	4e kwartaal	43,9	48,1
* gemeten als de som van vier kwartalen

De inkomsten van de overheid liepen in 2020 terug en waren 4 miljard euro lager dan vorig jaar. Met name de belastinginkomsten zijn sterk afgenomen in 2020. Een groot deel van de daling kwam door de vennootschapsbelasting, die met 4 miljard euro terugliep doordat bedrijven minder winst maakten. Ook daalde de dividendbelasting met 1,5 miljard euro door de terughoudendheid van ondernemingen om dividend uit te keren tijdens de coronacrisis. Tot slot daalde de accijns op brandstoffen met 1 miljard euro door de afname van het verkeer in 2020.

1.3 Schuldquote
		Schuldquote (% bbp)	EMU-norm (% bbp)
'08	1e kwartaal	43,9	60
'08	2e kwartaal	43,8	60
'08	3e kwartaal	44,1	60
'08	4e kwartaal	54,7	60
'09	1e kwartaal	57,5	60
'09	2e kwartaal	56,7	60
'09	3e kwartaal	57,2	60
'09	4e kwartaal	56,8	60
'10	1e kwartaal	57,6	60
'10	2e kwartaal	59,2	60
'10	3e kwartaal	59,1	60
'10	4e kwartaal	59,3	60
'11	1e kwartaal	59,5	60
'11	2e kwartaal	60,4	60
'11	3e kwartaal	61,1	60
'11	4e kwartaal	61,7	60
'12	1e kwartaal	62,5	60
'12	2e kwartaal	64,0	60
'12	3e kwartaal	65,0	60
'12	4e kwartaal	66,3	60
'13	1e kwartaal	66,7	60
'13	2e kwartaal	68,3	60
'13	3e kwartaal	67,8	60
'13	4e kwartaal	67,7	60
'14	1e kwartaal	67,1	60
'14	2e kwartaal	68,6	60
'14	3e kwartaal	68,1	60
'14	4e kwartaal	67,9	60
'15	1e kwartaal	69,0	60
'15	2e kwartaal	66,8	60
'15	3e kwartaal	65,9	60
'15	4e kwartaal	64,7	60
'16	1e kwartaal	64,3	60
'16	2e kwartaal	63,3	60
'16	3e kwartaal	61,7	60
'16	4e kwartaal	61,9	60
'17	1e kwartaal	59,7	60
'17	2e kwartaal	58,9	60
'17	3e kwartaal	57,0	60
'17	4e kwartaal	56,9	60
'18	1e kwartaal	55,1	60
'18	2e kwartaal	54,0	60
'18	3e kwartaal	52,9	60
'18	4e kwartaal	52,4	60
'19	1e kwartaal	50,9	60
'19	2e kwartaal	51,0	60
'19	3e kwartaal	49,3	60
'19	4e kwartaal	48,7	60
'20	1e kwartaal	49,5	60
'20	2e kwartaal	55,2	60
'20	3e kwartaal	55,2	60
'20	4e kwartaal	54,5	60

1.3 Schuldquote
		Schuldquote (% bbp)	EMU-norm (% bbp)
'08	1e kwartaal	43,9	60
'08	2e kwartaal	43,8	60
'08	3e kwartaal	44,1	60
'08	4e kwartaal	54,7	60
'09	1e kwartaal	57,5	60
'09	2e kwartaal	56,7	60
'09	3e kwartaal	57,2	60
'09	4e kwartaal	56,8	60
'10	1e kwartaal	57,6	60
'10	2e kwartaal	59,2	60
'10	3e kwartaal	59,1	60
'10	4e kwartaal	59,3	60
'11	1e kwartaal	59,5	60
'11	2e kwartaal	60,4	60
'11	3e kwartaal	61,1	60
'11	4e kwartaal	61,7	60
'12	1e kwartaal	62,5	60
'12	2e kwartaal	64,0	60
'12	3e kwartaal	65,0	60
'12	4e kwartaal	66,3	60
'13	1e kwartaal	66,7	60
'13	2e kwartaal	68,3	60
'13	3e kwartaal	67,8	60
'13	4e kwartaal	67,7	60
'14	1e kwartaal	67,1	60
'14	2e kwartaal	68,6	60
'14	3e kwartaal	68,1	60
'14	4e kwartaal	67,9	60
'15	1e kwartaal	69,0	60
'15	2e kwartaal	66,8	60
'15	3e kwartaal	65,9	60
'15	4e kwartaal	64,7	60
'16	1e kwartaal	64,3	60
'16	2e kwartaal	63,3	60
'16	3e kwartaal	61,7	60
'16	4e kwartaal	61,9	60
'17	1e kwartaal	59,7	60
'17	2e kwartaal	58,9	60
'17	3e kwartaal	57,0	60
'17	4e kwartaal	56,9	60
'18	1e kwartaal	55,1	60
'18	2e kwartaal	54,0	60
'18	3e kwartaal	52,9	60
'18	4e kwartaal	52,4	60
'19	1e kwartaal	50,9	60
'19	2e kwartaal	51,0	60
'19	3e kwartaal	49,3	60
'19	4e kwartaal	48,7	60
'20	1e kwartaal	49,5	60
'20	2e kwartaal	55,2	60
'20	3e kwartaal	55,2	60
'20	4e kwartaal	54,5	60

Voor het financieren van de coronamaatregelen trok het Rijk al in het eerste en met name het tweede kwartaal externe financiering aan. In het eerste half jaar van 2020 steeg de schuld met ruim bijna 47 miljard euro tot 55,2 procent bbp. In het derde kwartaal bleef de schuld stabiel en in het laatste kwartaal is deze met 6 miljard euro gedaald naar een niveau van 54,5 procent bbp.

Kerncijfers Overheidsfinanciën
		2019	2020	2020	2020	2020
		4e kwartaal	1e kwartaal	2e kwartaal	3e kwartaal	4e kwartaal
Inkomsten	Miljard euro	89,3	95,5	82,5	81,1	91,4
Uitgaven	Miljard euro	86,7	85,5	104,0	92,0	103,0
Saldo	Miljard euro	2,6	10,0	-21,5	-10,9	-11,6
Overheidsschuld	Miljard euro	394,7	403,1	441,5	441,2	434,9
Saldo	% bbp¹⁾	1,8	1,5	-1,2	-2,5	-4,3
Overheidsschuld	% bbp¹⁾	48,7	49,5	55,2	55,2	54,5
StatLine: Overheidsfinanciën; kerncijfers ¹⁾ Op jaarbasis, gemeten als de som van vier kwartalen.