Aanhoudend tekort in 2021
In het eerste kwartaal van 2021 was het saldo van inkomsten en uitgaven van de Nederlandse overheid 3 miljard euro negatief. Het overheidssaldo is hiermee bijna 13 miljard euro lager uitgevallen dan in het eerste kwartaal van 2020. Zowel de sterke toename van de uitgaven als een daling van de inkomsten droegen bij aan het negatieve saldo. De uitgaven stegen met bijna 11 miljard euro ten opzichte van hetzelfde kwartaal een jaar eerder en de inkomsten daalden juist met 2 miljard euro in dezelfde periode. Uitgedrukt als percentage van het bruto binnenlands product (bbp) kwam het tekort op jaarbasis, gemeten over de periode van het tweede kwartaal 2020 tot en met het eerste kwartaal 2021, uit op 5,8 procent bbp. De overheidsschuld nam met ruim 4 miljard euro toe ten opzichte van eind 2020 en kwam aan het einde van het eerste kwartaal van 2021 uit op 54,9 procent bbp.
Jaar | Kwartaal | Inkomsten (% bbp) | Uitgaven (% bbp) |
---|---|---|---|
2008 | 1e kwartaal | 42,7 | 42,7 |
2008 | 2e kwartaal | 42,9 | 42,8 |
2008 | 3e kwartaal | 43,1 | 42,7 |
2008 | 4e kwartaal | 43,3 | 43,2 |
2009 | 1e kwartaal | 43,3 | 44,1 |
2009 | 2e kwartaal | 43,1 | 45,0 |
2009 | 3e kwartaal | 43,0 | 46,5 |
2009 | 4e kwartaal | 42,5 | 47,7 |
2010 | 1e kwartaal | 42,5 | 48,0 |
2010 | 2e kwartaal | 42,8 | 48,5 |
2010 | 3e kwartaal | 42,4 | 48,2 |
2010 | 4e kwartaal | 42,6 | 47,9 |
2011 | 1e kwartaal | 42,9 | 47,5 |
2011 | 2e kwartaal | 42,5 | 47,2 |
2011 | 3e kwartaal | 42,9 | 47,0 |
2011 | 4e kwartaal | 42,4 | 46,8 |
2012 | 1e kwartaal | 42,4 | 46,8 |
2012 | 2e kwartaal | 42,7 | 46,8 |
2012 | 3e kwartaal | 42,5 | 46,9 |
2012 | 4e kwartaal | 42,8 | 46,9 |
2013 | 1e kwartaal | 43,3 | 47,0 |
2013 | 2e kwartaal | 43,6 | 46,9 |
2013 | 3e kwartaal | 43,9 | 46,8 |
2013 | 4e kwartaal | 43,6 | 46,6 |
2014 | 1e kwartaal | 43,3 | 46,4 |
2014 | 2e kwartaal | 43,4 | 46,4 |
2014 | 3e kwartaal | 43,4 | 46,1 |
2014 | 4e kwartaal | 43,6 | 45,9 |
2015 | 1e kwartaal | 43,7 | 45,8 |
2015 | 2e kwartaal | 43,3 | 45,4 |
2015 | 3e kwartaal | 42,9 | 45,0 |
2015 | 4e kwartaal | 42,6 | 44,7 |
2016 | 1e kwartaal | 42,6 | 44,4 |
2016 | 2e kwartaal | 43,1 | 44,2 |
2016 | 3e kwartaal | 43,6 | 44,1 |
2016 | 4e kwartaal | 43,6 | 43,6 |
2017 | 1e kwartaal | 43,9 | 43,1 |
2017 | 2e kwartaal | 43,7 | 42,8 |
2017 | 3e kwartaal | 43,6 | 42,4 |
2017 | 4e kwartaal | 43,7 | 42,4 |
2018 | 1e kwartaal | 43,9 | 42,2 |
2018 | 2e kwartaal | 43,9 | 42,1 |
2018 | 3e kwartaal | 44,0 | 42,0 |
2018 | 4e kwartaal | 43,7 | 42,2 |
2019 | 1e kwartaal | 43,9 | 42,3 |
2019 | 2e kwartaal | 43,8 | 42,2 |
2019 | 3e kwartaal | 43,6 | 42,2 |
2019 | 4e kwartaal | 43,7 | 42,0 |
2020 | 1e kwartaal | 43,6 | 42,2 |
2020 | 2e kwartaal | 43,6 | 44,9 |
2020 | 3e kwartaal | 43,6 | 46,0 |
2020 | 4e kwartaal | 43,9 | 48,0 |
2021 | 1e kwartaal | 43,6 | 49,4 |
* gemeten als de som van vier kwartalen |
StatLine: Overheidsfinanciën; kerncijfers
De toename van de uitgaven met 11 miljard euro in het eerste kwartaal van 2021 werd voor het grootste deel veroorzaakt door subsidies die zijn verstrekt door de Nederlandse overheid om het bedrijfsleven door de coronacrisis heen te geleiden. Ook werden zorgverleners doorbetaald terwijl de reguliere zorg aanzienlijk was teruggelopen. Deze doorbetalingen zijn als subsidies geregistreerd. In totaal werd er voor bijna 7 miljard euro meer aan subsidies uitgegeven dan in het eerste kwartaal van vorig jaar. Over de verschillende economische steunmaatregelen van de overheid is in deze kwartaalmonitor meer te lezen.
De inkomsten van de overheid waren 2 miljard euro lager dan hetzelfde kwartaal vorig jaar. Met name de belastingontvangsten namen af in het eerste kwartaal. Zowel de loon- en inkomstenheffingen als de dividendbelasting daalden met 1 miljard euro in het eerste kwartaal van 2021.
Jaar | Kwartaal | EMU-norm (% bbp) | Schuldquote (% bbp) |
---|---|---|---|
2001 | 1e kwartaal | 60 | 51,4 |
2001 | 2e kwartaal | 60 | 52,5 |
2001 | 3e kwartaal | 60 | 51,1 |
2001 | 4e kwartaal | 60 | 49,5 |
2002 | 1e kwartaal | 60 | 50,0 |
2002 | 2e kwartaal | 60 | 50,1 |
2002 | 3e kwartaal | 60 | 49,4 |
2002 | 4e kwartaal | 60 | 48,8 |
2003 | 1e kwartaal | 60 | 49,9 |
2003 | 2e kwartaal | 60 | 49,4 |
2003 | 3e kwartaal | 60 | 50,4 |
2003 | 4e kwartaal | 60 | 50,0 |
2004 | 1e kwartaal | 60 | 51,0 |
2004 | 2e kwartaal | 60 | 51,3 |
2004 | 3e kwartaal | 60 | 51,7 |
2004 | 4e kwartaal | 60 | 50,3 |
2005 | 1e kwartaal | 60 | 50,1 |
2005 | 2e kwartaal | 60 | 52,4 |
2005 | 3e kwartaal | 60 | 50,7 |
2005 | 4e kwartaal | 60 | 49,8 |
2006 | 1e kwartaal | 60 | 49,2 |
2006 | 2e kwartaal | 60 | 48,5 |
2006 | 3e kwartaal | 60 | 47,4 |
2006 | 4e kwartaal | 60 | 45,2 |
2007 | 1e kwartaal | 60 | 45,3 |
2007 | 2e kwartaal | 60 | 45,6 |
2007 | 3e kwartaal | 60 | 44,5 |
2007 | 4e kwartaal | 60 | 43,0 |
2008 | 1e kwartaal | 60 | 43,9 |
2008 | 2e kwartaal | 60 | 43,8 |
2008 | 3e kwartaal | 60 | 44,1 |
2008 | 4e kwartaal | 60 | 54,7 |
2009 | 1e kwartaal | 60 | 57,5 |
2009 | 2e kwartaal | 60 | 56,6 |
2009 | 3e kwartaal | 60 | 57,2 |
2009 | 4e kwartaal | 60 | 56,8 |
2010 | 1e kwartaal | 60 | 57,6 |
2010 | 2e kwartaal | 60 | 59,2 |
2010 | 3e kwartaal | 60 | 59,0 |
2010 | 4e kwartaal | 60 | 59,2 |
2011 | 1e kwartaal | 60 | 59,4 |
2011 | 2e kwartaal | 60 | 60,4 |
2011 | 3e kwartaal | 60 | 61,1 |
2011 | 4e kwartaal | 60 | 61,7 |
2012 | 1e kwartaal | 60 | 62,5 |
2012 | 2e kwartaal | 60 | 63,9 |
2012 | 3e kwartaal | 60 | 64,9 |
2012 | 4e kwartaal | 60 | 66,2 |
2013 | 1e kwartaal | 60 | 66,6 |
2013 | 2e kwartaal | 60 | 68,3 |
2013 | 3e kwartaal | 60 | 67,8 |
2013 | 4e kwartaal | 60 | 67,7 |
2014 | 1e kwartaal | 60 | 67,1 |
2014 | 2e kwartaal | 60 | 68,5 |
2014 | 3e kwartaal | 60 | 68,1 |
2014 | 4e kwartaal | 60 | 67,9 |
2015 | 1e kwartaal | 60 | 68,9 |
2015 | 2e kwartaal | 60 | 66,7 |
2015 | 3e kwartaal | 60 | 65,8 |
2015 | 4e kwartaal | 60 | 64,6 |
2016 | 1e kwartaal | 60 | 64,3 |
2016 | 2e kwartaal | 60 | 63,2 |
2016 | 3e kwartaal | 60 | 61,7 |
2016 | 4e kwartaal | 60 | 61,9 |
2017 | 1e kwartaal | 60 | 59,7 |
2017 | 2e kwartaal | 60 | 58,9 |
2017 | 3e kwartaal | 60 | 57,2 |
2017 | 4e kwartaal | 60 | 56,9 |
2018 | 1e kwartaal | 60 | 55,2 |
2018 | 2e kwartaal | 60 | 54,1 |
2018 | 3e kwartaal | 60 | 53,0 |
2018 | 4e kwartaal | 60 | 52,4 |
2019 | 1e kwartaal | 60 | 50,8 |
2019 | 2e kwartaal | 60 | 50,8 |
2019 | 3e kwartaal | 60 | 49,2 |
2019 | 4e kwartaal | 60 | 48,5 |
2020 | 1e kwartaal | 60 | 49,3 |
2020 | 2e kwartaal | 60 | 55,0 |
2020 | 3e kwartaal | 60 | 55,1 |
2020 | 4e kwartaal | 60 | 54,3 |
2021 | 1e kwartaal | 60 | 54,9 |
StatLine: Overheidsfinanciën; kerncijfers
Aan het eind van het eerste kwartaal van 2021 bedroeg de overheidsschuld 439 miljard euro. De schuld is daarmee met 4 miljard euro toegenomen ten opzichte van eind 2020. Van deze toename was het grootste deel toe te schrijven aan mutaties in het uitgegeven schuldpapier van het Rijk. Het Rijk loste per saldo 13 miljard euro af op het kortlopend schuldpapier en trok 17 miljard euro aan door het uitgeven van langlopend schuldpapier.
De schuldquote is in het eerste kwartaal van 2021 gestegen naar 54,9 procent bbp. Hiermee nam de schuldquote met 0,6 procentpunt bbp toe ten opzichte van het laatste kwartaal van 2020. Aan het eind van het eerste kwartaal van 2020, toen de coronacrisis net was uitgebroken, bedroeg de schuldquote 49,3 procent bbp.
2020 | 2020 | 2020 | 2020 | 2021 | ||
---|---|---|---|---|---|---|
1e kwartaal | 2e kwartaal | 3e kwartaal | 4e kwartaal | 1e kwartaal | ||
Inkomsten | Miljard euro | 95,7 | 82,5 | 81,4 | 91,4 | 93,6 |
Uitgaven | Miljard euro | 86,1 | 103,3 | 92,2 | 103 | 96,7 |
Saldo | Miljard euro | 9,6 | -20,8 | -10,7 | -11,5 | -3 |
Overheidsschuld | Miljard euro | 403 | 441,3 | 440,9 | 434,8 | 439,2 |
Saldo | % bbp1) | 1,3 | -1,3 | -2,5 | -4,2 | -5,8 |
Overheidsschuld | % bbp1) | 49,3 | 55 | 55,1 | 54,3 | 54,9 |
StatLine: Overheidsfinanciën; kerncijfers 1) Op jaarbasis, gemeten als de som van vier kwartalen. |
StatLine: Overheidsfinanciën; kerncijfers