Overheidsfinanciën, eerste kwartaal 2021

Aanhoudend tekort in 2021

In het eerste kwartaal van 2021 was het saldo van inkomsten en uitgaven van de Nederlandse overheid 3 miljard euro negatief. Het overheidssaldo is hiermee bijna 13 miljard euro lager uitgevallen dan in het eerste kwartaal van 2020. Zowel de sterke toename van de uitgaven als een daling van de inkomsten droegen bij aan het negatieve saldo. De uitgaven stegen met bijna 11 miljard euro ten opzichte van hetzelfde kwartaal een jaar eerder en de inkomsten daalden juist met 2 miljard euro in dezelfde periode. Uitgedrukt als percentage van het bruto binnenlands product (bbp) kwam het tekort op jaarbasis, gemeten over de periode van het tweede kwartaal 2020 tot en met het eerste kwartaal 2021, uit op 5,8 procent bbp. De overheidsschuld nam met ruim 4 miljard euro toe ten opzichte van eind 2020 en kwam aan het einde van het eerste kwartaal van 2021 uit op 54,9 procent bbp.

1.1 Overheidsinkomsten en -uitgaven op jaarbasis*
JaarKwartaalInkomsten (% bbp)Uitgaven (% bbp)
20081e kwartaal42,742,7
20082e kwartaal42,942,8
20083e kwartaal43,142,7
20084e kwartaal43,343,2
20091e kwartaal43,344,1
20092e kwartaal43,145,0
20093e kwartaal43,046,5
20094e kwartaal42,547,7
20101e kwartaal42,548,0
20102e kwartaal42,848,5
20103e kwartaal42,448,2
20104e kwartaal42,647,9
20111e kwartaal42,947,5
20112e kwartaal42,547,2
20113e kwartaal42,947,0
20114e kwartaal42,446,8
20121e kwartaal42,446,8
20122e kwartaal42,746,8
20123e kwartaal42,546,9
20124e kwartaal42,846,9
20131e kwartaal43,347,0
20132e kwartaal43,646,9
20133e kwartaal43,946,8
20134e kwartaal43,646,6
20141e kwartaal43,346,4
20142e kwartaal43,446,4
20143e kwartaal43,446,1
20144e kwartaal43,645,9
20151e kwartaal43,745,8
20152e kwartaal43,345,4
20153e kwartaal42,945,0
20154e kwartaal42,644,7
20161e kwartaal42,644,4
20162e kwartaal43,144,2
20163e kwartaal43,644,1
20164e kwartaal43,643,6
20171e kwartaal43,943,1
20172e kwartaal43,742,8
20173e kwartaal43,642,4
20174e kwartaal43,742,4
20181e kwartaal43,942,2
20182e kwartaal43,942,1
20183e kwartaal44,042,0
20184e kwartaal43,742,2
20191e kwartaal43,942,3
20192e kwartaal43,842,2
20193e kwartaal43,642,2
20194e kwartaal43,742,0
20201e kwartaal43,642,2
20202e kwartaal43,644,9
20203e kwartaal43,646,0
20204e kwartaal43,948,0
20211e kwartaal43,649,4
* gemeten als de som van vier kwartalen

StatLine: Overheidsfinanciën; kerncijfers

De toename van de uitgaven met 11 miljard euro in het eerste kwartaal van 2021 werd voor het grootste deel veroorzaakt door subsidies die zijn verstrekt door de Nederlandse overheid om het bedrijfsleven door de coronacrisis heen te geleiden. Ook werden zorgverleners doorbetaald terwijl de reguliere zorg aanzienlijk was teruggelopen. Deze doorbetalingen zijn als subsidies geregistreerd. In totaal werd er voor bijna 7 miljard euro meer aan subsidies uitgegeven dan in het eerste kwartaal van vorig jaar. Over de verschillende economische steunmaatregelen van de overheid is in deze kwartaalmonitor meer te lezen.

De inkomsten van de overheid waren 2 miljard euro lager dan hetzelfde kwartaal vorig jaar. Met name de belastingontvangsten namen af in het eerste kwartaal. Zowel de loon- en inkomstenheffingen als de dividendbelasting daalden met 1 miljard euro in het eerste kwartaal van 2021.

1.2 Schuldquote
JaarKwartaalEMU-norm (% bbp)Schuldquote (% bbp)
20011e kwartaal6051,4
20012e kwartaal6052,5
20013e kwartaal6051,1
20014e kwartaal6049,5
20021e kwartaal6050,0
20022e kwartaal6050,1
20023e kwartaal6049,4
20024e kwartaal6048,8
20031e kwartaal6049,9
20032e kwartaal6049,4
20033e kwartaal6050,4
20034e kwartaal6050,0
20041e kwartaal6051,0
20042e kwartaal6051,3
20043e kwartaal6051,7
20044e kwartaal6050,3
20051e kwartaal6050,1
20052e kwartaal6052,4
20053e kwartaal6050,7
20054e kwartaal6049,8
20061e kwartaal6049,2
20062e kwartaal6048,5
20063e kwartaal6047,4
20064e kwartaal6045,2
20071e kwartaal6045,3
20072e kwartaal6045,6
20073e kwartaal6044,5
20074e kwartaal6043,0
20081e kwartaal6043,9
20082e kwartaal6043,8
20083e kwartaal6044,1
20084e kwartaal6054,7
20091e kwartaal6057,5
20092e kwartaal6056,6
20093e kwartaal6057,2
20094e kwartaal6056,8
20101e kwartaal6057,6
20102e kwartaal6059,2
20103e kwartaal6059,0
20104e kwartaal6059,2
20111e kwartaal6059,4
20112e kwartaal6060,4
20113e kwartaal6061,1
20114e kwartaal6061,7
20121e kwartaal6062,5
20122e kwartaal6063,9
20123e kwartaal6064,9
20124e kwartaal6066,2
20131e kwartaal6066,6
20132e kwartaal6068,3
20133e kwartaal6067,8
20134e kwartaal6067,7
20141e kwartaal6067,1
20142e kwartaal6068,5
20143e kwartaal6068,1
20144e kwartaal6067,9
20151e kwartaal6068,9
20152e kwartaal6066,7
20153e kwartaal6065,8
20154e kwartaal6064,6
20161e kwartaal6064,3
20162e kwartaal6063,2
20163e kwartaal6061,7
20164e kwartaal6061,9
20171e kwartaal6059,7
20172e kwartaal6058,9
20173e kwartaal6057,2
20174e kwartaal6056,9
20181e kwartaal6055,2
20182e kwartaal6054,1
20183e kwartaal6053,0
20184e kwartaal6052,4
20191e kwartaal6050,8
20192e kwartaal6050,8
20193e kwartaal6049,2
20194e kwartaal6048,5
20201e kwartaal6049,3
20202e kwartaal6055,0
20203e kwartaal6055,1
20204e kwartaal6054,3
20211e kwartaal6054,9

StatLine: Overheidsfinanciën; kerncijfers

Aan het eind van het eerste kwartaal van 2021 bedroeg de overheidsschuld 439 miljard euro. De schuld is daarmee met 4 miljard euro toegenomen ten opzichte van eind 2020. Van deze toename was het grootste deel toe te schrijven aan mutaties in het uitgegeven schuldpapier van het Rijk. Het Rijk loste per saldo 13 miljard euro af op het kortlopend schuldpapier en trok 17 miljard euro aan door het uitgeven van langlopend schuldpapier.

De schuldquote is in het eerste kwartaal van 2021 gestegen naar 54,9 procent bbp. Hiermee nam de schuldquote met 0,6 procentpunt bbp toe ten opzichte van het laatste kwartaal van 2020. Aan het eind van het eerste kwartaal van 2020, toen de coronacrisis net was uitgebroken, bedroeg de schuldquote 49,3 procent bbp.

Kerncijfers Overheidsfinanciën
20202020202020202021
1e kwartaal2e kwartaal3e kwartaal4e kwartaal1e kwartaal
InkomstenMiljard euro95,782,581,491,493,6
UitgavenMiljard euro86,1 103,392,210396,7
SaldoMiljard euro9,6-20,8-10,7-11,5-3
OverheidsschuldMiljard euro403441,3 440,9434,8439,2
Saldo% bbp1)1,3-1,3-2,5-4,2-5,8
Overheidsschuld% bbp1)49,35555,154,354,9
StatLine: Overheidsfinanciën; kerncijfers
1) Op jaarbasis, gemeten als de som van vier kwartalen. 

StatLine: Overheidsfinanciën; kerncijfers