Detaillering cultuurlasten gemeenten en provincies, 2023

2. Opzet en uitvoering van het onderzoek

De detaillering van de cultuurlasten van gemeenten en provincies is in dit onderzoek gelijk aan die van eerdere onderzoeken naar detaillering van de cultuurlasten, uit de jaarrekeningen van 2017, 2019, 2020 en 2021. Criteria bij de vaststelling toentertijd waren, naast aansluiting bij de Iv3-uitvraag, de herkenbaarheid voor het cultuurveld/cultuurbeleid en daar waar mogelijk aansluiting bij de bestaande gegevensverzameling van OCW, Cultuurfondsen, de G9 en de Gegevensbank OCW meerjarig gesubsidieerde instellingen. Alhoewel de indeling naar taakvelden van de reguliere Iv3-uitvraag bij provincies afwijkt van die van gemeenten, sluit de detaillering nauw aan bij die van de gemeenten waardoor optelbaarheid van de uitkomsten gewaarborgd is. Alle 342 gemeenten uit het verslagjaar 2023 alsmede alle twaalf provincies zijn middels een e-mail benaderd om mee te doen aan het onderzoek.

Gemeenten en provincies hanteren in de reguliere Iv3-uitvraag, en dus ook in dit onderzoek, het zogenaamde baten- en lastenstelsel. In dit stelsel worden baten en lasten die op meer dan één jaar betrekking hebben, over de verschillende jaren verspreid. Als gemeenten of provincies investeren in bijvoorbeeld een bibliotheek, zien we deze kosten niet volledig terug in het jaar waarin de investering verricht wordt, maar verspreid over de jaren als afschrijvingen.

De uitvraag in het kader van het onderzoek is op 10 juni 2024 door het CBS uitgezonden aan gemeenten en provincies, in aansluiting op de reguliere Iv3-uitvraag voor de jaarrekening 2023. Dit om zoveel mogelijk gelijk op te lopen met het reguliere Iv3-proces en zo de administratieve lastendruk te minimaliseren. Op deelname aan het onderzoek rustte geen wettelijke verplichting. De medewerking van gemeenten en provincies aan het onderzoek was daarmee op vrijwillige basis. Het CBS verzocht de uitvraag van de detaillering voor 15 juli 2024 ingevuld te retourneren. Dat was ook de uiterste inzenddatum voor de reguliere uitvraag Iv3 jaarrekening 2023. Op 16 en 23 juli 2024 zijn rappels uitgestuurd naar gemeenten en provincies die op dat moment nog niet gerespondeerd hadden. Tussen 1 en 9 augustus zijn berichtgevers ook nog telefonisch gerappelleerd. Na die tijd zijn sommige gemeenten en provincies nog individueel benaderd.

Het CBS heeft de binnengekomen uitvraag geanalyseerd en heeft daarbij onder meer gebruik gemaakt van de resultaten van de reguliere uitvraag Iv3 jaarrekening 2023 en uitkomsten uit voorgaande onderzoeken. In de uitvraag zijn naast de vastgestelde detailtabel nog zes aanvullende kwalitatieve vragen opgenomen, alsmede een vraag naar majeure cultuurlasten die in de reguliere uitvraag Iv3 niet onder de taakvelden 5.3 t/m 5.6 (gemeenten) en 7.1 t/m 7.9 (provincies) zijn opgenomen. In de tabellenset worden de resultaten gepresenteerd voor totaal Nederland, per provincie en naar grootteklasse van gemeenten. De gemeenten zijn ingedeeld in acht grootteklassen (GK) te weten: GK 1 (250.000 inwoners of meer, de vier grootste gemeenten), GK 2 (150.000 tot 250.000 inwoners), GK 3 (100.000 tot 150.000 inwoners), GK 4 (50.000 tot 100.000 inwoners), GK 5 (20.000 tot 50.000 inwoners), GK 6 (10.000 tot 20.000 inwoners), GK 7 (5.000 tot 10.000 inwoners) en GK 8 (Minder dan 5.000 inwoners). Om de uitkomsten van de onderzoeken over alle jaren zoveel mogelijk vergelijkbaar te maken, heeft het CBS in eerdere jaren dezelfde gemeentelijke indeling aangehouden als in 2023. De gegevens van gemeenten die in de jaren 2017-2023 zijn samengegaan, zijn daartoe voor die jaren samengeteld en als zodanig in de tabellenset weergegeven. Doordat de administratie en/of de wijze van het verstrekken van subsidies van heringedeelde gemeenten anders ingericht kunnen zijn dan die van afzonderlijke gemeenten die zijn samengegaan, kunnen de uitkomsten over de jaren toch beïnvloed worden door herindelingen. Ook bij niet-heringedeelde gemeenten kunnen de inrichting van de administratie en/of de wijze van het verstrekken van subsidies in de loop der tijd veranderen, met invloed op de uitkomsten van jaar op jaar. Het kan bijvoorbeeld zo zijn dat gemeenten ertoe over gaan subsidies te verstrekken via een stichting waardoor de detaillering van de cultuurlasten verandert.

De groeicijfers per gemeentelijke grootteklasse in de begeleidende tabellenset kunnen sterk beïnvloed worden door incidentele lasten (in een enkele gemeente) in een van de jaren of veranderingen in wijze van administreren/verstrekken van subsidies. Bij de kleinere grootteklassen kunnen mutaties met op landelijke niveau gezien kleine bedragen, al zorgen dragen voor grote percentuele ontwikkelingen bij de betreffende grootteklasse.

In de tabellen zijn de uitkomsten van alle provincies en gemeenten individueel herkenbaar opgenomen. Er is in de tabellen ook aangegeven voor welke gemeenten data zijn bijgeraamd, en hoe hoog die bijraming was.