3. Resultaten

Mantelzorg - totaal

In 2022 was 13 procent van de de 16-plussers mantelzorger. Zij verleenden (onbetaalde) zorg aan een familielid of een bekende die voor langere tijd ziek, hulpbehoevend of gehandicapt is en ze deden dat al minimaal 3 maanden lang óf minimaal 8 uur per week. De mantelzorg kan bestaan uit huishoudelijke taken, wassen en aankleden, gezelschap houden, vervoer, geldzaken regelen, enzovoort. Sinds 2020 bedraagt het percentage mantelzorgers 12 à 13. Daarmee lag het op een lager niveau dan in de periode 2015-2019, toen 14 à 15 procent van alle personen van 16 jaar of ouder mantelzorger was.

Mantelzorgers gaven in 2022 gemiddeld 13 uur per week zorg aan een familielid of bekende. In de periode 2020-2022 lag het aantal uren mantelzorg met gemiddeld 12 à 13 uur op een iets hoger niveau dan in de periode 2015-2019, toen het gemiddeld 10 à 11 uur per week was. Het percentage mantelzorgers is sinds 2020 dus lager dan voorheen, maar per mantelzorger gaat het om iets meer uren zorg.

Mantelzorg - werknemers in zorg en welzijn

Met 19 procent in 2022 verleenden werknemers in zorg en welzijn relatief vaak mantelzorg. Van andere werkenden was dat met 11 procent aanzienlijk minder. Het aantal uren mantelzorg is daarentegen bij zorg- en welzijnswerknemers met bijna 8 uur per week wat lager dan gemiddeld onder werkenden.

Ook tussen AZW-branches onderling zijn er verschillen in het percentage werknemers die mantelzorg verlenen. Zo was in 2022 bijna een kwart van alle werknemers in verpleging, verzorging en thuiszorg een mantelzorger. Werknemers in de kinderopvang en de UMC’s verleenden met respectievelijk 11 procent en 12 procent ongeveer even vaak mantelzorg als werkenden die geen werknemer in zorg en welzijn zijn.

Het aantal uren mantelzorg is bij zorg- en welzijnswerknemers wat lager dan bij werkenden die geen werknemer in zorg en welzijn zijn: bijna 8 uur tegen bijna 9 uur. Het gemiddelde aantal uren mantelzorg per week varieert enigszins tussen AZW-branches, maar vanwege de marges op de uitkomsten zijn maar weinig verschillen statistisch significant. Zo zijn vooral de marges op de uitkomsten voor werknemers in kinderopvang en UMC’s relatief groot, wat samenhangt met het geringe aantal in de nettosteekproef. Als rekening wordt gehouden met de marges, kan wel worden geconcludeerd dat het aantal uren mantelzorg door jeugdzorgwerknemers lager was dan het aantal uren door werknemers in de kinderopvang, UMC’s, ziekenhuizen en overige medisch specialistische zorg, verpleging, verzorging en thuiszorg, en sociaal werk.

Vrijwilligerswerk in de zorg

In 2022 deed 7 procent van de bevolking van 15 jaar of ouder in de afgelopen twaalf maanden vrijwilligerswerk in de verzorging of gezondheidszorg, zoals ouderenzorg, kinderopvang of hulp in ziekenhuis of hospice. In de periode 2012-2018 was het aandeel vrijwilligers in verzorging en gezondheidszorg jaarlijks 8 à 9 procent. Na 2018 was er een afname, naar ruim 6 procent in 2021. Het cijfer over 2022 wijkt niet statistisch significant af van het cijfer over 2021, maar mogelijk zijn de cijfers niet helemaal vergelijkbaar. In 2022 is namelijk een verandering doorgevoerd in de vraagstelling naar vrijwilligerswerk in verzorging en gezondheidszorg. Zo is het aantal genoemde voorbeelden iets ingekort om de leesbaarheid te vergroten. Vóór 2022 werden ook kruiswerk, ziekenbezoeken en assisteren bij stervensbegeleiding als voorbeelden genoemd.

Het percentage vrijwilligers in de zorg is vrijwel even groot als het percentage vrijwilligers die werk doen voor wijk of buurt of voor scholen. Alleen bij sportverenigingen waren er significant meer vrijwilligers (13 procent in 2022). Zorgvrijwilligers besteedden wel meer uren dan vrijwilligers op andere terreinen: gemiddeld 4,6 uur per week. Daarmee is de totale omvang van het vrijwilligerswerk in de zorg, afgemeten aan de combinatie van het percentage vrijwilligers én het aantal uren dat zij er per week aan besteden, vergelijkbaar met die bij sportverenigingen en groter dan op andere terreinen.