Auteur: Jaap Walhout, Jochem Zweerink

Plausibiliteitsanalyses Onderwijsachterstandenindicator Gemeenten

2016-2020

Over deze publicatie

Deze publicatie beschrijft en analyseert verschillen in onderwijsachterstandsscores van gemeenten tussen de jaren 2019 en 2020, verschillen in voorlopige en definitieve achterstandsscores en ontwikkelingen in onderwijsscores en de onderliggende omgevingskenmerken van leerlingen over de jaren 2016 tot en met 2020. De voornaamste bevinding is dat achterstandsscores van de meeste gemeenten tussen de jaren 2019 en 2020 weinig fluctueerden dat fluctuaties die zich voordoen plausibel zijn.

1. Inleiding

In het kader van het in 2019 in werking getreden nieuwe onderwijsachterstandenbeleid, publiceert het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) jaarlijks per gemeente een onderwijsachterstandsscore (hierna: achterstandsscore). Deze scores drukken de verwachte onderwijsachterstand in gemeenten uit, op basis waarvan het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW) het onderwijsachterstandenbudget over gemeenten verdeelt. Om de juistheid van deze scores vast te stellen, voert het CBS jaarlijks plausibiliteitsanalyses uit. Dit rapport is een weergave van deze analyses gebaseerd op gegevens voor de jaren 2016 tot en met 2020. 

Het CBS spreekt van een onderwijsachterstand als leerlingen door ongunstige omgevingskenmerken slechter presteren op school dan ze bij een gunstigere situatie zouden kunnen. Het CBS berekent ieder jaar per leerling een onderwijsscore die de verwachte onderwijsachterstand weergeeft gegeven diverse omgevingskenmerken. Deze omgevingskenmerken betreffen het opleidingsniveau van zowel de moeder als de vader, het land van herkomst van de ouders, of ouders in de schuldsanering zitten, de verblijfsduur van de moeder in Nederland, en het gemiddelde opleidingsniveau van moeders van leerlingen op school. 

Het CBS vertaalt onderwijsscores van kinderen met behulp van een in de wet1) vastgelegde formule naar achterstandsscores voor gemeenten. Het CBS telt per gemeente de scores op van de kinderen in de leeftijd van 2,4 tot 4 jaar en leerlingen van de scholen in de gemeente die landelijk gezien tot de 15% laagst scorende leerlingen behoren. Dit is de bruto achterstandsscore. Op die brutoscore wordt een drempelwaarde in mindering gebracht, om versnippering van het budget tegen te gaan. De drempelwaarde is afhankelijk van het totaal aantal kinderen in gemeenten: hoe meer kinderen, hoe hoger de drempel. Na aftrek van de drempel heeft elke gemeente een netto score.

Deze publicatie beschrijft en analyseert de ontwikkeling van verwachte onderwijsachterstanden, onderwijsscores en de onderliggende omgevingskenmerken. Hierbij besteden we in het bijzonder aandacht aan veranderingen in de verdelingen over de jaren. Een nadere uitleg over de berekening van de achterstandsscores en hoe die van jaar op jaar kunnen variëren is te lezen in de brochure “Fluctuaties achterstandsscores scholen”2). Hoewel deze brochure is gericht op scholen, is de werking van de indicator voor gemeenten vergelijkbaar.

In hoofdstuk 2 worden de gebruikte data en methoden uiteengezet. Hoofdstuk 3 beschrijft ontwikkelingen in de omgevingskenmerken en frequentie en type imputatie van onderwijsscores. Veranderingen in onderwijsscores staan centraal in hoofdstuk 4. Hoofdstuk 5 presenteert ontwikkelingen in onderwijsachterstanden. Hoofdstuk 6 geeft een samenvatting en conclusies. 

 

1) Zie de wet “Besluit specifieke uitkeringen gemeentelijk onderwijsachterstandenbeleid”.
2) Zie de brochure “Fluctuaties achterstandsscores scholen”.

2. Data en methoden

2.1 Selectie en afbakening onderzoeksdata

Voor het uitvoeren van deze plausibiliteitsanalyses gebruiken we hetzelfde databestand als voor de jaarlijkse berekening van de achterstandsscores per gemeente. Dit bestand bevat de gegevens van alle kinderen van 2,5 tot 4 jaar en basisschoolleerlingen op 1 oktober in de jaren 2016 tot en met 2020. 

2.2 Gebruikte methoden

Om ontwikkelingen in de verschillende variabelen in kaart te brengen, maken we voornamelijk gebruik van frequentieanalyses. Bij deze analyses bekijken we in hoeverre de frequentieverdelingen over de jaren heen dezelfde patronen blijven volgen. We laten de frequentieverdelingen zien voor onder andere de onderwijs- en achterstandsscores en voor de omgevingskenmerken die worden gebruikt bij de berekening van onderwijsscores. We kijken hierbij voornamelijk naar de relatieve frequentie omdat groepen van verschillende grootte daarmee makkelijk met elkaar zijn te vergelijken. Bij de analyse van de achterstandsscores per gemeente analyseren we de verschillen op twee verschillende manieren. Ten eerste kijken we naar de verschillen tussen de achterstandsscores op basis van de voorlopige en definitieve gemeentelijke indeling van 2021. In juli 2020 zijn de achterstandsscores op basis van de voorlopige gemeentelijke indeling 2021 gepubliceerd. Afgelopen juli zijn de achterstandsscores op basis van de definitieve gemeentelijk indeling gepubliceerd. Deze achterstandsscores zijn gebaseerd op de kinderen die op de peildata 1 oktober 2018 en/of 1 oktober 2019 waren ingeschreven als leerling op een basisschool of in de leeftijdsgroep 2,5 tot 4 jaar vielen. Ten tweede kijken we naar de verschillen tussen de achterstandsscores op basis van de definitieve gemeentelijke indeling van 2021 en de achterstandsscores op basis van de voorlopige gemeentelijke indeling 2022. Deze laatste zijn gebaseerd op de kinderen die op de peildata 1 oktober 2019 en/of 1 oktober 2020 waren ingeschreven als leerling op een basisschool of in de leeftijdsgroep 2,5 tot 4 jaar vielen.

3. Analyse omgevingskenmerken en imputatie

In dit hoofdstuk bekijken we de relatieve frequentie van de voor het berekenen van de onderwijsscores gebruikte omgevingskenmerken, alsmede gegevens over hoe vaak onderwijsscores geïmputeerd zijn. 

3.1 Opleidingsniveau van ouders

Het opleidingsniveau van ouders is een belangrijk kenmerk voor het berekenen van de onderwijsscores. Voor het opleidingsniveau wordt gebruikgemaakt van bestaande onderwijsregistraties zoals die in het Stelsel van Sociaal-statistische Bestanden (SSB) van het CBS aanwezig zijn.

De onderwijsregistratie in het SSB is echter incompleet voor een deel van de Nederlandse bevolking. Het opleidingsniveau is vaker onbekend voor oudere mensen, mensen met een lager opleidingsniveau en mensen die (een deel van) hun opleiding in het buitenland hebben gevolgd. De onbekende opleidingsniveaus worden alsnog bepaald met specifieke statistische methoden; dit wordt ook wel imputatie genoemd. Bij het imputeren wordt gebruikgemaakt van andere kenmerken die wel bekend zijn uit registraties en die samenhangen met het opleidingsniveau van een persoon, zoals het inkomen en (indien bekend) het opleidingsniveau van de partner. Op basis van een aantal kenmerken wordt een voorspelling gemaakt van de onbekende opleidingsniveaus. Op individueel niveau zal deze voorspelling uiteraard niet altijd kloppen, maar gemiddeld over grotere groepen mensen geven de imputaties een betrouwbare schatting van de werkelijke verdeling van het opleidingsniveau. 

De figuren 3.1.1 en 3.1.2 geven de relatieve frequentie weer van de opleidingsniveaus van ouders uitgesplitst naar jaar. De verdeling van het opleidingsniveau wordt getoond van boven, het hoogste opleidingsniveau (Hbo-, wo-master, doctor), naar beneden, het laagste opleidingsniveau (Basisonderwijs).  De figuur laat zien dat ouders, vooral moeders, in de loop der jaren vaker hoger opgeleid zijn en minder vaak mbo-4 opgeleid zijn. Wat opvalt is de daling in het aandeel moeders en vaders dat mbo-2 of mbo-3 opgeleid is in 2020. Ook de relatief sterke stijging in het aandeel moeders en vaders met hbo-, wo-bachelor als hoogste opleidingsniveau in 2020 ten opzichte van voorgaande jaren valt op. Deze afwijkende patronen voor opleidingsniveaus van ouders worden mogelijk veroorzaakt doordat de vulling van opleidingsniveaus van ouders over de tijd beter wordt en dit in net iets andere geïmputeerde opleidingsniveaus resulteert. 

3.1.1 Opleidingsniveau vader
Opleidingsniveau vader20162017201820192020
Hbo-, wo-master, doctor14,114,614,915,115,2
Hbo-, wo-bachelor22,422,722,923,124,2
Havo, vwo6,36,36,16,06,0
Mbo423,622,922,121,420,5
Mbo2 en mbo317,617,918,518,818,4
Vmbo-g/t, avo onderbouw1,91,91,92,22,1
vmbo-b/k, mbo18,58,27,97,87,7
Basisonderwijs5,65,55,85,66,0

3.1.2 Opleidingsniveau moeder
Opleidingsniveau moeder20162017201820192020
Hbo-, wo-master, doctor14,415,015,716,717,1
Hbo-, wo-bachelor25,025,826,326,828,5
Havo, vwo5,55,35,04,84,7
Mbo422,421,720,920,319,8
Mbo2 en mbo316,616,516,716,615,3
Vmbo-g/t, avo onderbouw2,52,62,42,42,4
vmbo-b/k, mbo17,06,86,46,36,3
Basisonderwijs6,56,36,46,26,0

3.2 Herkomst

De figuren 3.2.1 en 3.2.2 tonen de relatieve frequentie van de herkomstcategorie uitgesplitst naar jaar. Hierbij krijgt een kind waarvan één van de ouders als herkomst Nederland heeft, ook Nederland als herkomst. Het aandeel kinderen met “Overig Afrika, overig Azië, overig Latijns-Amerika” als herkomst is de afgelopen jaren geleidelijk is gestegen. Mogelijke verklaringen hiervoor zijn de instroom van kinderen vanuit Syrië en de instroom van kennismigranten uit onder meer India. Ook het aandeel kinderen uit (nieuwe) EU-landen is gestegen. Deze stijgingen gingen vooral ten koste van het aandeel kinderen met een Nederlandse herkomst. De aandelen kinderen in de overige herkomstcategorieën bleven grofweg gelijk over de tijd.

3.2.1 Herkomst
Herkomst20162017201820192020
Nederland80,880,079,378,678,0
EU-15, andere ontwikkelde economieën1,41,51,61,71,7
Nieuwe EU-landen en economieën in transitie2,22,42,62,72,9
Noord-Afrika4,44,44,44,44,4
Oost-Azië1,41,41,41,51,5
Overig Afrika, overig Azië, overig Latijns Amerika4,45,05,35,65,9
Suriname en (voormalige) Nederlandse Antillen2,42,42,42,42,5
Turkije3,13,13,13,13,2

3.2.2 Herkomst (zonder Nederland)
Herkomst20162017201820192020
EU-15, andere ontwikkelde economieën1,41,51,61,71,7
Nieuwe EU-landen en economieën in transitie2,22,42,62,72,9
Noord-Afrika4,44,44,44,44,4
Oost-Azië1,41,41,41,51,5
Overig Afrika, overig Azië, overig Latijns Amerika4,45,05,35,65,9
Suriname en (voormalige) Nederlandse Antillen2,42,42,42,42,5
Turkije3,13,13,13,13,2

3.3 Verblijfsduur van de moeder 

Figuur 3.3.1 geeft de relatieve frequentie van de verblijfsduur van de moeder van het kind uitgesplitst naar jaar weer. Het aandeel moeders met een verblijfsduur korter dan 5 jaar is vanwege de recente migranteninstroom licht toegenomen. Dit gaat ten koste van de fractie moeders met een verblijfsduur langer dan 10 jaar. 

3.3.1 Verblijfsduur moeder
Verblijfsduur moeder20162017201820192020
>1091,890,990,389,989,7
5-10jr4,24,44,54,64,8
0-5jr4,04,75,25,55,5
 

3.4 Ouders in de schuldsanering

Figuur 3.4.1 toont het percentage leerlingen met ouders in de schuldsanering uitgesplitst naar jaar. Het aandeel kinderen met ouders in de schuldsanering is de afgelopen jaren gedaald. Dit is waarschijnlijk het gevolg van dat het economisch de laatste jaren tot aan de coronacrisis steeds beter ging en de werkloosheid steeds verder is gedaald. 

3.4.1 Leerlingen met ouders in de schuldsanering
Leerlingen met ouders in de schuldsanering20162017201820192020
0,960,890,820,710,58
 

3.5 Gemiddeld opleidingsniveau van moeders op school

Figuur 3.5.1 laat de relatieve frequentie zien van het gemiddelde opleidingsniveau van de moeders op school uitgesplitst naar jaar. Het gemiddelde opleidingsniveau van de moeders op school is de laatste jaren gestegen. Dit is in lijn met de eerdere geconstateerde stijging van het opleidingsniveau van moeders.  

3.5.1 Gemiddelde opleidingsniveau van moeders op school
Gemiddelde opleidingsniveau van moeders op school2016 (Dichtheid)2017 (Dichtheid)2018 (Dichtheid)2019 (Dichtheid)2020 (Dichtheid)
00,004130,004240,002790,001710,00404
0,010760,004360,004600,003130,001640,00446
0,021530,004680,004860,003490,001610,00485
0,032290,005100,005030,003850,001620,00518
0,043050,005600,005130,004190,001640,00545
0,053820,006140,005210,004500,001690,00563
0,064580,006680,005300,004760,001740,00574
0,075340,007160,005450,004960,001810,00577
0,086110,007510,005700,005090,001910,00574
0,096870,007700,006070,005140,002040,00565
0,107630,007730,006560,005140,002230,00551
0,118400,007590,007160,005100,002470,00534
0,129160,007350,007870,005050,002760,00517
0,139920,007040,008650,005030,003100,00503
0,150680,006730,009460,005070,003480,00494
0,161450,006480,010270,005190,003880,00494
0,172210,006360,011020,005410,004270,00508
0,182970,006400,011680,005710,004650,00539
0,193740,006660,012170,006090,005010,00588
0,204500,007150,012470,006520,005340,00654
0,215260,007910,012560,006970,005660,00737
0,226030,008950,012440,007400,005970,00832
0,236790,010290,012110,007800,006280,00931
0,247550,011920,011620,008150,006580,01027
0,258320,013800,011040,008480,006890,01113
0,269080,015850,010420,008790,007200,01179
0,279840,017990,009870,009140,007490,01222
0,290610,020090,009450,009570,007770,01239
0,301370,022050,009250,010090,008040,01230
0,312130,023730,009330,010720,008300,01197
0,322900,025080,009730,011440,008570,01146
0,333660,026030,010470,012230,008880,01081
0,344420,026590,011550,013040,009260,01010
0,355190,026780,012880,013810,009740,00939
0,365950,026680,014390,014500,010350,00875
0,376710,026330,015950,015060,011090,00823
0,387480,025820,017460,015460,011990,00787
0,398240,025180,018810,015710,013010,00771
0,409000,024470,019900,015810,014150,00777
0,419770,023710,020680,015780,015370,00805
0,430530,022950,021150,015660,016620,00855
0,441290,022220,021340,015490,017870,00924
0,452050,021560,021320,015290,019060,01013
0,462820,021050,021190,015080,020160,01120
0,473580,020710,021040,014890,021130,01243
0,484340,020600,020950,014750,021950,01379
0,495110,020740,020940,014680,022580,01524
0,505870,021150,020990,014700,023000,01672
0,516630,021810,021040,014830,023220,01818
0,527400,022710,021020,015090,023230,01955
0,538160,023810,020840,015510,023060,02077
0,548920,025070,020450,016120,022750,02180
0,559690,026450,019860,016970,022360,02257
0,570450,027910,019090,018090,021950,02309
0,581210,029390,018230,019510,021610,02338
0,591980,030870,017390,021250,021440,02345
0,602740,032280,016690,023310,021500,02333
0,613500,033610,016270,025640,021840,02306
0,624270,034790,016260,028150,022480,02269
0,635030,035800,016760,030710,023420,02226
0,645790,036590,017880,033170,024650,02182
0,656560,037140,019580,035340,026110,02140
0,667320,037420,021820,037060,027740,02107
0,678080,037420,024470,038200,029460,02089
0,688850,037150,027360,038690,031170,02092
0,699610,036640,030280,038520,032780,02123
0,710370,035960,033000,037770,034190,02193
0,721140,035230,035330,036630,035300,02305
0,731900,034580,037100,035320,036040,02464
0,742660,034120,038220,034020,036350,02669
0,753420,033960,038690,032880,036240,02917
0,764190,034120,038590,032040,035760,03197
0,774950,034600,038090,031520,034940,03495
0,785710,035310,037420,031310,033890,03791
0,796480,036150,036870,031360,032680,04064
0,807240,036970,036750,031590,031430,04291
0,818000,037670,037280,031930,030240,04454
0,828770,038170,038660,032340,029190,04536
0,839530,038470,040980,032820,028370,04533
0,850290,038650,044240,033440,027840,04440
0,861060,038830,048370,034300,027660,04276
0,871820,039230,053190,035470,027850,04065
0,882580,040020,058450,037020,028440,03830
0,893350,041380,063830,038940,029370,03600
0,904110,043410,068990,041150,030580,03400
0,914870,046200,073600,043520,032000,03251
0,925640,049770,077340,045870,033570,03168
0,936400,054120,079970,048000,035210,03157
0,947160,059190,081250,049730,036880,03221
0,957930,064880,081250,050970,038530,03352
0,968690,071030,080110,051690,040160,03543
0,979450,077410,078100,051950,041780,03781
0,990220,083730,075550,051930,043420,04054
1,000980,089630,072810,051870,045120,04349
1,011740,094780,070230,052050,046900,04655
1,022500,098850,068080,052690,048790,04962
1,033270,101540,066560,053960,050780,05263
1,044030,102890,065730,055920,052890,05552
1,054790,102980,065590,058530,055090,05824
1,065560,102010,066050,061700,057390,06074
1,076320,100260,066960,065220,059750,06300
1,087080,098000,068180,068890,062170,06497
1,097850,095530,069610,072480,064610,06665
1,108610,093080,071140,075800,067020,06800
1,119370,090880,072750,078710,069350,06903
1,130140,089110,074420,081140,071550,06973
1,140900,087980,076160,083090,073580,07010
1,151660,087670,077980,084630,075420,07018
1,162430,088430,079880,085910,077080,07007
1,173190,090470,081820,087070,078600,06985
1,183950,094060,083780,088240,080070,06965
1,194720,099260,085720,089490,081540,06961
1,205480,105960,087640,090870,083040,06986
1,216240,113890,089550,092390,084550,07051
1,227010,122620,091480,094020,086000,07164
1,237770,131550,093490,095690,087260,07325
1,248530,139970,095660,097350,088190,07532
1,259300,147200,098050,098940,088690,07777
1,270060,152640,100660,100460,088680,08050
1,280820,155870,103450,101880,088200,08338
1,291590,156730,106370,103250,087380,08631
1,302350,155340,109320,104600,086450,08920
1,313110,152060,112200,105960,085750,09202
1,323870,147490,114910,107350,085600,09474
1,334640,142290,117370,108770,086280,09738
1,345400,137240,119540,110200,087950,09993
1,356160,132990,121390,111630,090670,10241
1,366930,129970,122930,113030,094400,10482
1,377690,128430,124180,114400,098980,10717
1,388450,128490,125180,115750,104200,10945
1,399220,130070,126010,117110,109800,11166
1,409980,132990,126760,118500,115510,11380
1,420740,137000,127560,119980,121110,11587
1,431510,141780,128540,121560,126400,11787
1,442270,147000,129860,123280,131230,11979
1,453030,152340,131670,125120,135520,12163
1,463800,157550,134120,127060,139260,12340
1,474560,162460,137310,129070,142550,12510
1,485320,167000,141340,131120,145470,12672
1,496090,171190,146200,133170,148140,12825
1,506850,175210,151880,135190,150640,12967
1,517610,179290,158260,137200,153030,13093
1,528380,183640,165200,139200,155320,13198
1,539140,188450,172520,141260,157480,13276
1,549900,193770,180040,143450,159440,13324
1,560670,199570,187560,145880,161100,13344
1,571430,205660,194960,148650,162400,13340
1,582190,211800,202160,151910,163320,13323
1,592950,217670,209140,155750,163900,13313
1,603720,222960,215950,160220,164310,13326
1,614480,227420,222670,165310,164850,13381
1,625240,230890,229460,171000,165830,13488
1,636010,233300,236430,177210,167570,13654
1,646770,234740,243720,183820,170360,13881
1,657530,235330,251380,190710,174360,14165
1,668300,235360,259370,197730,179640,14503
1,679060,235080,267510,204790,186110,14891
1,689820,234690,275490,211820,193560,15332
1,700590,234350,282830,218790,201690,15829
1,711350,234160,289010,225760,210140,16391
1,722110,234180,293620,232790,218520,17027
1,732880,234460,296370,240010,226470,17749
1,743640,235070,297170,247480,233580,18545
1,754400,236070,296160,255200,239560,19402
1,765170,237590,293670,263070,244220,20294
1,775930,239720,290190,270960,247410,21190
1,786690,242530,286270,278660,249050,22053
1,797460,246040,282460,285960,249130,22846
1,808220,250170,279180,292690,247720,23535
1,818980,254760,276690,298720,245000,24097
1,829750,259480,275090,304010,241220,24517
1,840510,264020,274300,308610,236720,24793
1,851270,268080,274150,312590,231920,24939
1,862040,271400,274370,316060,227280,24983
1,872800,273850,274760,319080,223280,24964
1,883560,275420,275200,321660,220380,24937
1,894320,276280,275650,323780,219120,24957
1,905090,276790,276120,325370,219680,25067
1,915850,277450,276670,326390,222230,25298
1,926610,278840,277340,326880,226800,25665
1,937380,281580,278170,326970,233340,26162
1,948140,286180,279170,326860,241650,26767
1,958900,292960,280380,326820,251500,27441
1,969670,302100,281860,327140,262600,28139
1,980430,313260,283730,328010,274600,28812
1,991190,325820,286170,329530,287180,29419
2,001960,339040,289390,331650,300000,29928
2,012720,352100,293570,334180,312770,30320
2,023480,364240,298780,336820,325200,30587
2,034250,374840,304980,339240,337010,30745
2,045010,383480,312000,341190,348000,30818
2,055770,389950,319580,342580,358020,30836
2,066540,394320,327380,343440,366950,30827
2,077300,396820,335040,343940,374700,30822
2,088060,397840,342200,344350,381200,30847
2,098830,397870,348600,344970,386430,30925
2,109590,397410,354060,346120,390400,31071
2,120350,396950,358540,348030,393140,31293
2,131120,396990,362090,350850,394730,31591
2,141880,397830,364930,354610,395270,31958
2,152640,399720,367350,359200,394870,32381
2,163410,402820,369820,364430,393640,32844
2,174170,407230,372790,370060,391650,33329
2,184930,412990,376690,375780,388930,33814
2,195690,420110,381870,381370,385580,34283
2,206460,428510,388570,386720,381650,34722
2,217220,438060,396840,391790,377230,35119
2,227980,448490,406570,396660,372510,35466
2,238750,459440,417480,401490,367730,35755
2,249510,470450,429150,406440,363250,35984
2,260270,480980,441090,411690,359470,36155
2,271040,490470,452800,417350,356790,36274
2,281800,498380,463860,423400,355530,36354
2,292560,504290,473960,429710,355920,36412
2,303330,508210,482860,436030,358010,36470
2,314090,510260,490590,441980,361660,36556
2,324850,510790,497290,447140,366660,36701
2,335620,510250,503100,451270,372520,36930
2,346380,509160,508140,454240,378840,37264
2,357140,508060,512460,456160,385320,37715
2,367910,507400,516020,457320,391810,38288
2,378670,507540,518730,458180,398310,38975
2,389430,508740,520450,459270,404970,39757
2,400200,511110,521080,461120,412060,40602
2,410960,514680,520610,464150,419870,41471
2,421720,519320,519190,468550,428690,42319
2,432490,524830,517130,474330,438700,43102
2,443250,530830,514930,481250,449930,43782
2,454010,536810,513300,488940,462240,44329
2,464770,542190,513010,496950,475310,44723
2,475540,546420,514630,504870,488590,44977
2,486300,549000,518540,512490,501430,45120
2,497060,549550,524860,519810,513240,45188
2,507830,547840,533320,526990,523490,45226
2,518590,543850,543380,534250,531770,45280
2,529350,537730,554190,541820,537890,45393
2,540120,529810,564760,549820,541830,45600
2,550880,520520,574050,558210,543770,45922
2,561640,510310,581140,566710,544070,46364
2,572410,499660,585310,574890,543160,46916
2,583170,488980,586180,582190,541530,47547
2,593930,478600,583680,587980,539620,48212
2,604700,468900,578010,591730,537780,48854
2,615460,460160,569840,592880,536250,49398
2,626220,452730,560050,591530,535120,49792
2,636990,447000,549420,587840,534360,49995
2,647750,443370,538650,582190,533910,49989
2,658510,442190,528310,575060,533720,49779
2,669280,443650,518810,566950,533730,49400
2,680040,447790,510380,558330,533930,48907
2,690800,454410,503120,549530,534320,48373
2,701570,463070,497000,540760,534890,47879
2,712330,473170,491960,532090,535580,47505
2,723090,483940,487910,523520,536290,47317
2,733860,494580,484760,515000,536830,47364
2,744620,504200,482480,506530,536890,47671
2,755380,511880,481090,498200,536080,48247
2,766140,516790,480620,490230,533930,49059
2,776910,518430,481040,482870,530160,50051
2,787670,516480,482320,476400,524540,51161
2,798430,510890,484340,471000,517050,52323
2,809200,501930,486870,466770,507850,53466
2,819960,490200,489540,463610,497320,54518
2,830720,476530,491830,461300,486010,55413
2,841490,461880,493200,459460,474550,56090
2,852250,447250,493080,457660,463600,56503
2,863010,433530,491050,455440,453740,56624
2,873780,421400,486900,452380,445420,56447
2,884540,411340,480700,448210,438890,55992
2,895300,403570,472880,442790,434170,55303
2,906070,398090,464100,436150,431160,54435
2,916830,394880,455310,428680,429330,53475
2,927590,393550,447320,420890,428250,52487
2,938360,393780,440700,413340,427480,51518
2,949120,395240,435700,406660,426730,50591
2,959880,397630,432250,401390,425810,49709
2,970650,400650,429990,397950,424740,48852
2,981410,403960,428430,396630,423700,47991
2,992170,407240,427000,397460,422980,47093
3,002940,410080,425270,400310,422930,46133
3,013700,412070,422990,404840,423880,45103
3,024460,412820,420170,410580,426020,44014
3,035230,411990,417050,416950,429390,42899
3,045990,409400,414040,423350,433830,41811
3,056750,405090,411650,429150,438830,40820
3,067510,399360,410370,433870,443780,39985
3,078280,392800,410390,437120,448010,39353
3,089040,386230,411730,438630,450890,38954
3,099800,380300,414150,438240,451900,38797
3,110570,375500,417250,435890,450680,38870
3,121330,372000,420490,431640,447110,39138
3,132090,369590,423270,425690,441220,39555
3,142860,367820,425040,418350,433280,40063
3,153620,366030,425310,410020,423660,40602
3,164380,363580,423740,401190,412870,41117
3,175150,360000,420170,392360,401430,41564
3,185910,355090,414570,384000,389910,41913
3,196670,348990,407110,376570,378940,42146
3,207440,342110,398010,370270,369010,42270
3,218200,335020,387720,365090,360550,42305
3,228960,328330,376810,360860,353890,42267
3,239730,322460,365800,357280,349190,42171
3,250490,317530,355250,353970,346470,42024
3,261250,313390,345640,350530,345530,41821
3,272020,309720,337360,346660,346020,41551
3,282780,306120,330650,342170,347400,41197
3,293540,302180,325580,337030,349090,40741
3,304310,297570,321960,331340,350470,40166
3,315070,292090,319410,325370,351030,39465
3,325830,285660,317390,319390,350400,38638
3,336590,278350,315210,313700,348310,37695
3,347360,270340,312200,308560,344900,36647
3,358120,261870,307700,304020,340440,35533
3,368880,253270,301270,300050,335280,34382
3,379650,244940,292890,296530,329780,33232
3,390410,237380,282720,293310,324270,32117
3,401170,230980,271150,290220,318960,31075
3,411940,226070,258700,287140,313980,30139
3,422700,222860,245940,283990,309370,29339
3,433460,221370,233420,280710,305100,28697
3,444230,221420,221590,277260,301100,28224
3,454990,222680,210790,273620,297320,27921
3,465750,224640,201260,269740,293740,27775
3,476520,226790,193100,265560,290390,27764
3,487280,228620,186350,261000,287350,27858
3,498040,229760,181000,255990,284640,28020
3,508810,229960,177080,250540,282260,28207
3,519570,229170,174530,244710,280190,28391
3,530330,227430,173180,238620,278310,28551
3,541100,224860,172890,232450,276470,28676
3,551860,221590,173420,226420,274510,28766
3,562620,217720,174490,220730,272240,28829
3,573390,213260,175780,215560,269520,28875
3,584150,208170,176970,211010,266210,28917
3,594910,202390,177760,207090,262260,28963
3,605680,195930,177910,203770,257710,29011
3,616440,188870,177330,200930,252650,29053
3,627200,181390,176010,198460,247270,29069
3,637960,173820,174070,196290,241870,29032
3,648730,166560,171720,194370,236740,28916
3,659490,160070,169250,192770,232120,28701
3,670250,154790,166940,191550,228140,28375
3,681020,151090,165000,190840,224820,27934
3,691780,149170,163540,190660,222050,27380
3,702540,149130,162550,191010,219620,26724
3,713310,150600,161930,191740,217230,25982
3,724070,153070,161490,192610,214630,25175
3,734830,155950,161020,193310,211650,24329
3,745600,158560,160300,193480,208250,23474
3,756360,160320,159160,192840,204560,22641
3,767120,160700,157520,191220,200900,21864
3,777890,159420,155350,188610,197690,21176
3,788650,156350,152710,185230,195330,20611
3,799410,151620,149680,181550,194100,20174
3,810180,145540,146410,178010,194150,19866
3,820940,138580,143020,175050,195460,19673
3,831700,131300,139660,172910,197860,19576
3,842470,124310,136480,171690,201010,19549
3,853230,118180,133600,171230,204470,19564
3,863990,113450,131150,171210,207740,19599
3,874760,110280,129280,171200,210290,19637
3,885520,108690,128050,170710,211610,19667
3,896280,108520,127500,169310,211260,19682
3,907050,109450,127570,166690,208900,19677
3,917810,111090,128120,162690,204160,19647
3,928570,113060,128900,157270,197260,19579
3,939330,115050,129620,150600,188440,19456
3,950100,116890,129980,143020,178080,19258
3,960860,118520,129650,134840,166690,18966
3,971620,119980,128450,126380,154850,18566
3,982390,121380,126410,117970,143110,18050
3,993150,122840,123700,109920,131990,17423
4,003910,124410,120660,102490,121930,16702
4,014680,126070,117680,095950,113240,15918
4,025440,127680,115220,090510,106160,15109
4,036200,129120,113640,086330,100780,14321
4,046970,130220,113200,083550,097150,13598
4,057730,130880,113970,082200,095290,12975
4,068490,131050,115810,082260,095080,12479
4,079260,130750,118420,083670,096270,12127
4,090020,130030,121390,086040,098640,11905
4,100780,128950,124260,089000,101930,11788
4,111550,127570,126590,092120,105800,11751
4,122310,125910,128070,094930,109920,11769
4,133070,123980,128640,097020,113940,11823
4,143840,121730,128360,098020,117520,11903
4,154600,119080,127400,097720,120350,12010
4,165360,116000,125960,096060,122180,12152
4,176130,112400,124210,093160,122860,12340
4,186890,108360,122270,089280,122280,12580
4,197650,103960,120200,084800,120430,12872
4,208410,099310,117960,080150,117350,13204
4,219180,094570,115480,075790,113290,13548
4,229940,089920,112660,072120,108490,13861
4,240700,085530,109390,069350,103220,14102
4,251470,081550,105640,067550,097800,14238
4,262230,078130,101360,066680,092530,14250
4,272990,075380,096580,066610,087730,14136
4,283760,073390,091420,067080,083710,13914
4,294520,072220,085970,067840,080670,13617
4,305280,071860,080350,068600,078780,13290
4,316050,072280,074720,069090,078060,12976
4,326810,073380,069200,069140,078430,12715
4,337570,074930,063970,068640,079710,12531
4,348340,076640,059190,067580,081650,12431
4,359100,078240,055040,066060,083900,12405
4,369860,079470,051700,064230,086150,12428
4,380630,080130,049310,062320,088210,12459
4,391390,080130,048010,060520,090000,12464
4,402150,079500,047840,058960,091500,12417
4,412920,078360,048800,057700,092810,12303
4,423680,076930,050770,056740,094020,12122
4,434440,075430,053470,056050,095230,11878
4,445210,074080,056570,055550,096480,11585
4,455970,073010,059740,055170,097740,11255
4,466730,072250,062600,054900,098860,10897
4,477500,071750,064840,054720,099640,10515
4,488260,071320,066220,054680,099820,10109
4,499020,070730,066600,054860,099110,09676
4,509780,069760,065970,055360,097390,09213
4,520550,068250,064460,056300,094630,08716
4,531310,066150,062280,057690,090890,08191
4,542070,063510,059740,059530,086380,07645
4,552840,060480,057170,061780,081380,07087
4,563600,057290,054900,064310,076220,06526
4,574360,054210,053260,066970,071240,05972
4,585130,051500,052400,069590,066740,05429
4,595890,049370,052420,071990,062940,04906
4,606650,047960,053300,074000,059990,04407
4,617420,047300,054950,075490,057880,03938
4,628180,047360,057200,076400,056510,03506
4,638940,048010,059790,076730,055730,03119
4,649710,049090,062450,076530,055220,02786
4,660470,050340,064870,075920,054740,02518
4,671230,051560,066780,075030,054090,02326
4,682000,052590,067930,074010,053130,02211
4,692760,053320,068160,072940,051830,02174
4,703520,053700,067400,071830,050220,02213
4,714290,053750,065620,070650,048410,02322
4,725050,053540,062950,069310,046540,02493
4,735810,053180,059620,067720,044800,02716
4,746580,052790,055870,065770,043320,02981
4,757340,052490,051960,063390,042260,03277
4,768100,052350,048120,060560,041690,03594
4,778860,052450,044570,057300,041680,03922
4,789630,052840,041480,053730,042180,04253
4,800390,053580,039000,049980,043090,04574
4,811150,054750,037240,046230,044250,04876
4,821920,056420,036290,042670,045490,05147
4,832680,058670,036200,039430,046600,05377
4,843440,061580,036990,036620,047420,05557
4,854210,065160,038660,034300,047800,05682
4,864970,069370,041160,032500,047680,05747
4,875730,074060,044350,031210,047050,05755
4,886500,078990,047940,030420,046020,05707
4,897260,083850,051630,030070,044760,05614
4,908020,088270,055070,030150,043480,05484
4,918790,091840,057920,030620,042410,05331
4,929550,094200,059870,031430,041780,05167
4,940310,095040,060710,032560,041700,05007
4,951080,094180,060340,033990,042160,04860
4,961840,091440,058780,035690,043050,04739
4,972600,087110,056200,037610,044210,04645
4,983370,081470,052840,039720,045410,04581
4,994130,074910,049030,041950,046400,04543
5,004890,067850,045100,044220,046990,04527
5,015660,060720,041400,046410,047040,04525
5,026420,053910,038200,048370,046470,04528
5,037180,047740,035630,049920,045310,04527
5,047950,042420,033740,050890,043650,04512
5,058710,038090,032490,051120,041630,04474
5,069470,034800,031800,050550,039390,04407
5,080230,032530,031540,049200,037080,04308
5,091000,031180,031550,047250,034800,04178
5,101760,030610,031700,044970,032570,04019
5,112520,030660,031840,042800,030380,03842
5,123290,031110,031860,041170,028210,03658
5,134050,031750,031640,040420,026040,03478
5,144810,032380,031090,040750,023870,03309
5,155580,032840,030170,042220,021730,03157
5,166340,033000,028830,044660,019710,03024
5,177100,032760,027100,047800,017930,02907
5,187870,032060,025070,051210,016520,02803
5,198630,030910,022860,054460,015590,02708
5,209390,029320,020590,057130,015260,02618
5,220160,027360,018380,058910,015600,02533
5,230920,025130,016340,059640,016540,02455
5,241680,022750,014550,059270,017980,02387
5,252450,020330,013040,057850,019780,02335
5,263210,017990,011820,055630,021780,02304
5,273970,015850,010860,052810,023840,02296
5,284740,013980,010130,049580,025820,02310
5,295500,012410,009580,046070,027630,02341
5,306260,011170,009140,042400,029200,02385
5,317030,010240,008770,038650,030500,02430
5,327790,009600,008430,034890,031550,02470
5,338550,009160,008090,031210,032330,02494
5,349320,008870,007770,027690,032850,02495
5,360080,008630,007460,024390,033050,02465
5,370840,008350,007180,021380,032890,02402
5,381600,007970,006960,018710,032340,02305
5,392370,007440,006800,016400,031360,02177
5,403130,006750,006700,014430,029970,02022
5,413890,005930,006660,012730,028220,01851
5,424660,005010,006630,011270,026200,01675
5,435420,004080,006570,009980,024040,01501
5,446180,003190,006440,008830,021900,01338
5,456950,002400,006200,007790,019930,01191
5,467710,001730,005820,006860,018230,01062
5,478470,001200,005300,006030,016880,00952
5,489240,000790,004680,005340,015900,00860
5,500000,000500,003990,004780,015240,00783
 

3.6 Imputatie van de onderwijsscore

Indien behalve opleidingsniveau van de ouders niet alle omgevingskenmerken van leerlingen bekend zijn, dan kunnen we niet direct een onderwijsscore vaststellen. In deze gevallen wordt de onderwijsscore geïmputeerd. Figuur 3.6.1 toont voor de geïmputeerde onderwijsscores de relatieve frequentie van de methode van imputatie uitgesplitst naar jaar. De methode van imputatie hangt af van welke gegevens ontbreken. Ongeveer 6 tot 7% van de onderwijsscores is geïmputeerd in alle bestudeerde jaren. Van de groep kinderen waarvan de onderwijsscore is geïmputeerd, is de groep kinderen waarbij de onderwijsscore is geïmputeerd omdat de vader onbekend is het grootst met 71% in 2016 en ongeveer 58% in 2020. De groep kinderen waarbij de onderwijsscore is geïmputeerd omdat het kind in het COA- of IND-bestand staat was 18% in 2016 en 27% in 2020. Deze toename is consistent met een hogere asielinstroom vanuit Syrië. 

3.6.1 Methode van imputatie onderwijsscores
Methode van imputatie onderwijsscores20162017201820192020
Score kind geïmputeerd, want moeder is onbekend2,92,72,62,62,6
Score kind geïmputeerd, want vader is onbekend71,462,859,756,557,6
Score kind geïmputeerd, want beide ouders zijn onbekend2,98,710,011,39,4
Score kind geïmputeerd, want kind in COA- of IND-bestand18,021,124,326,727,2
Score kind geïmputeerd, want NOAT kind niet in BRP4,84,73,32,83,2
 

3.7 Percentage geïmputeerde onderwijsscores per gemeente

Figuur 3.7.1 laat de relatieve frequentie van het percentage geïmputeerde onderwijsscores per gemeente uitgesplitst naar jaar zien. Het percentage geïmputeerde scores per gemeente is redelijk stabiel over de tijd, met het jaar 2016 als uitzondering. De verklaring voor het lage aandeel geïmputeerde scores per gemeente in 2016 ligt in het relatief laat maken van het databestand voor dat jaar. Hierdoor waren relatief veel gegevens bekend. 

3.7.1 Percentage geïmputeerde onderwijsscores per gemeente
Percentage geïmputeerde onderwijsscores per gemeente20162017201820192020
10 tot 20%4,66,76,66,55,4
5 tot 10%25,437,642,940,037,7
2,5 tot 5%57,751,347,651,054,1
1 tot 2,5%11,54,12,62,32,5
minder dan 1%0,80,30,30,30,3
 

3.8 Asielstatus

Voor leerlingen die zijn geregistreerd als asielzoeker en/of een verblijfsvergunning3) hebben gekregen (hierna: asielleerlingen) zijn de omgevingskenmerken vaak onbekend. Omdat hier het risico op onderwijsachterstand groot is, wordt voor al deze leerlingen een vaste onderwijsscore gebruikt: het gemiddelde van de scores van de 15% laagst scorende leerlingen. Asielleerlingen dragen hierdoor sterk bij aan hoge achterstandsscores. 

Figuur 3.8.1 laat zien dat het aandeel asielleerlingen tussen de jaren 2016 en 2019 met meer dan de helft toegenomen is. Dit is in lijn met een instroom van leerlingen vanuit Syrië. 

3.8.1 Asielleerlingen
Asielleerlingen20162017201820192020
1,071,501,761,871,83
 

 

3) Dit wordt afgeleid vanuit een bestand van het Centraal Orgaan opvang Asielzoekers (COA) en de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) met kinderen die sinds 2014 zijn geregistreerd als asielzoeker en/of een verblijfsvergunning hebben gekregen.

4. Analyse onderwijsscores

In dit hoofdstuk beschrijven we ontwikkelingen in onderwijsscores door de jaren heen.

4.1 Beschrijvende statistieken onderwijsscores

Tabel 4.1.1 toont beschrijvende statistieken voor onderwijsscores uitgesplitst naar jaar. De gemiddelde onderwijsscore is de afgelopen jaren licht gestegen. De grenswaarde, dat wil zeggen de onderwijsscore waarvoor geldt dat landelijk gezien 15% van de onderwijsscores onder deze grenswaarde valt, is vrijwel constant over de jaren. Ook de gemiddelde onderwijsscore van de onderwijsscores onder de grenswaarde is stabiel over de tijd. Het gegeven dat deze drie statistieken redelijk constant zijn over de jaren betekent dat bij een constante populatie kinderen van een gemeente, constant in termen van zowel aantal kinderen als omgevingskenmerken van kinderen, de achterstandsscore over de jaren heen vergelijkbaar zal zijn.

4.1.1 Beschrijvende statistieken onderwijsscores
jaarNgemiddeldestandaard deviatieminimummaximumgrenswaarde (15%)gemiddelde < 15%
20161 686 076535,113,59523,34543,32531,03529,48
20171 675 310535,153,61523,04543,30531,00529,49
20181 664 474535,213,64523,38543,30530,96529,48
20191 655 229535,263,65523,35543,32530,99529,50
20201 640 838535,363,65523,35543,35531,08529,58

4.2 Verdeling onderwijsscores

Figuur 4.2.1 geeft de frequentieverdeling van onderwijsscores. De figuur laat zien dat hogere onderwijsscores relatief vaak voorkomen in de meest recente jaren en lagere onderwijsscores relatief weinig voorkomen in de meest recente jaren. Dit is consistent met de eerdere bevinding dat de gemiddelde onderwijsscore is gestegen over de tijd (zie paragraaf 4.1). De vorm van de verdeling met pieken en dalen wordt veroorzaakt door de manier waarop de onderwijsscores zijn berekend en in het bijzonder doordat de omgevingskenmerken die zijn gebruikt voor het berekenen van onderwijsscores, discrete variabelen zijn. 

4.2.1 Onderwijsscores
Onderwijsscore2016 (Dichtheid)2017 (Dichtheid)2018 (Dichtheid)2019 (Dichtheid)2020 (Dichtheid)
5250,000240,000210,000200,000220,00020
525,0352250,000250,000220,000210,000240,00021
525,07045010,000260,000230,000230,000250,00023
525,10567510,000280,000250,000240,000270,00024
525,14090020,000290,000260,000260,000280,00024
525,17612520,000310,000270,000270,000290,00025
525,21135030,000320,000280,000280,000290,00026
525,24657530,000340,000290,000300,000300,00027
525,28180040,000350,000300,000310,000300,00027
525,31702540,000370,000320,000320,000310,00028
525,35225050,000390,000330,000330,000310,00028
525,38747550,000400,000340,000340,000310,00029
525,42270060,000420,000360,000350,000320,00030
525,45792560,000450,000380,000370,000330,00030
525,49315070,000470,000400,000390,000340,00031
525,52837570,000500,000430,000410,000360,00033
525,56360080,000540,000470,000440,000380,00035
525,59882580,000590,000520,000470,000420,00037
525,63405090,000640,000570,000520,000460,00040
525,66927590,000720,000640,000580,000510,00044
525,7045010,000800,000730,000650,000580,00049
525,7397260,000910,000830,000740,000660,00055
525,77495110,001030,000940,000850,000750,00062
525,81017610,001160,001070,000970,000870,00071
525,84540120,001310,001210,001100,001000,00082
525,88062620,001470,001350,001250,001140,00093
525,91585130,001640,001510,001400,001290,00106
525,95107630,001800,001660,001560,001450,00120
525,98630140,001950,001800,001710,001600,00134
526,02152640,002090,001940,001860,001750,00147
526,05675150,002220,002060,001990,001890,00161
526,09197650,002330,002170,002110,002010,00173
526,12720160,002420,002270,002210,002110,00183
526,16242660,002510,002350,002310,002200,00193
526,19765170,002600,002440,002400,002270,00201
526,23287670,002690,002540,002500,002340,00209
526,26810180,002810,002650,002600,002410,00216
526,30332680,002950,002780,002730,002500,00224
526,33855190,003140,002950,002880,002600,00234
526,37377690,003360,003150,003070,002730,00245
526,4090020,003630,003390,003300,002900,00260
526,4442270,003950,003680,003570,003110,00277
526,47945210,004310,004010,003870,003350,00299
526,51467710,004700,004370,004200,003630,00323
526,54990220,005110,004740,004550,003930,00350
526,58512720,005500,005120,004890,004240,00379
526,62035230,005870,005470,005230,004550,00408
526,65557730,006200,005790,005530,004840,00437
526,69080230,006460,006060,005780,005100,00463
526,72602740,006660,006270,005970,005310,00485
526,76125240,006790,006420,006120,005470,00503
526,79647750,006850,006500,006200,005580,00517
526,83170250,006870,006540,006250,005650,00526
526,86692760,006860,006550,006270,005690,00531
526,90215260,006840,006550,006280,005710,00533
526,93737770,006830,006550,006300,005730,00534
526,97260270,006850,006580,006330,005760,00535
527,00782780,006910,006640,006400,005820,00538
527,04305280,007020,006750,006500,005910,00544
527,07827790,007180,006900,006650,006050,00553
527,11350290,007380,007100,006840,006220,00565
527,1487280,007620,007330,007060,006440,00582
527,1839530,007890,007590,007310,006690,00601
527,21917810,008170,007870,007580,006960,00624
527,25440310,008470,008160,007860,007250,00648
527,28962820,008770,008450,008140,007560,00673
527,32485320,009070,008740,008430,007870,00699
527,36007830,009380,009040,008720,008180,00726
527,39530330,009710,009340,009020,008510,00753
527,43052840,010060,009660,009330,008850,00781
527,46575340,010440,010000,009660,009210,00811
527,50097850,010890,010380,010030,009600,00844
527,53620350,011390,010820,010440,010030,00879
527,57142860,011980,011320,010910,010500,00920
527,60665360,012650,011890,011460,011030,00965
527,64187870,013390,012550,012070,011620,01018
527,67710370,014220,013290,012760,012280,01077
527,71232880,015110,014090,013510,012980,01142
527,74755380,016030,014940,014310,013740,01214
527,78277890,016970,015820,015140,014520,01290
527,81800390,017890,016690,015980,015310,01369
527,8532290,018750,017540,016790,016080,01450
527,8884540,019540,018320,017550,016830,01530
527,92367910,020230,019010,018240,017520,01606
527,95890410,020810,019610,018850,018140,01677
527,99412920,021300,020100,019380,018690,01742
528,02935420,021700,020500,019830,019170,01799
528,06457930,022050,020840,020220,019590,01849
528,09980430,022370,021130,020570,019970,01893
528,13502940,022680,021400,020900,020320,01932
528,17025440,022990,021670,021230,020670,01968
528,20547950,023330,021970,021580,021040,02003
528,24070450,023690,022300,021950,021420,02038
528,27592950,024060,022660,022340,021840,02074
528,31115460,024440,023040,022740,022280,02112
528,34637960,024810,023430,023140,022720,02150
528,38160470,025160,023820,023540,023170,02189
528,41682970,025470,024200,023900,023590,02226
528,45205480,025730,024540,024230,023990,02260
528,48727980,025930,024850,024510,024340,02291
528,52250490,026090,025120,024750,024650,02319
528,55772990,026210,025350,024940,024920,02342
528,5929550,026300,025570,025110,025160,02363
528,628180,026380,025770,025270,025390,02383
528,66340510,026470,025970,025430,025630,02403
528,69863010,026600,026200,025620,025900,02427
528,73385520,026790,026470,025860,026220,02456
528,76908020,027060,026790,026170,026630,02491
528,80430530,027440,027190,026570,027130,02536
528,83953030,027930,027680,027080,027770,02592
528,87475540,028560,028270,027710,028560,02660
528,90998040,029310,028980,028490,029540,02742
528,94520550,030180,029790,029420,030740,02839
528,98043050,031140,030710,030530,032210,02952
529,01565560,032170,031720,031840,034020,03084
529,05088060,033240,032810,033340,036210,03236
529,08610570,034340,034000,035090,038810,03413
529,12133070,035450,035290,037090,041860,03618
529,15655580,036580,036690,039400,045370,03855
529,19178080,037740,038260,042040,049290,04130
529,22700590,038980,040030,045040,053520,04443
529,26223090,040340,042070,048390,057910,04796
529,2974560,041860,044410,052040,062250,05182
529,3326810,043600,047080,055900,066280,05592
529,36790610,045560,050040,059820,069710,06009
529,40313110,047710,053230,063590,072280,06409
529,43835620,049950,056450,066910,073710,06764
529,47358120,052160,059520,069540,073860,07040
529,50880630,054190,062230,071280,072790,07218
529,54403130,055900,064350,071990,070620,07282
529,57925640,057170,065740,071640,067590,07229
529,61448140,057900,066310,070290,063960,07065
529,64970650,058060,066030,068090,060070,06808
529,68493150,057700,064990,065270,056210,06484
529,72015660,056900,063340,062110,052640,06124
529,75538160,055800,061280,058870,049570,05758
529,79060670,054540,059030,055820,047120,05415
529,82583170,053300,056810,053150,045350,05116
529,86105680,052210,054840,051000,044240,04877
529,89628180,051370,053240,049490,043760,04706
529,93150680,050840,052070,048590,043830,04605
529,96673190,050640,051360,048230,044320,04564
530,00195690,050770,051100,048370,045150,04576
530,0371820,051190,051240,048900,046230,04630
530,0724070,051880,051730,049760,047500,04716
530,10763210,052770,052480,050850,048890,04826
530,14285710,053810,053440,052110,050360,04952
530,17808220,054940,054510,053450,051860,05087
530,21330720,056090,055640,054810,053350,05225
530,24853230,057210,056750,056140,054780,05362
530,28375730,058250,057810,057400,056130,05493
530,31898240,059160,058750,058540,057370,05616
530,35420740,059940,059560,059530,058460,05728
530,38943250,060580,060220,060360,059410,05826
530,42465750,061070,060750,061040,060210,05912
530,45988260,061420,061140,061550,060870,05985
530,49510760,061640,061390,061910,061370,06043
530,53033270,061720,061490,062100,061710,06086
530,56555770,061640,061450,062110,061890,06113
530,60078280,061400,061240,061920,061860,06119
530,63600780,060970,060850,061520,061620,06104
530,67123290,060340,060250,060890,061140,06064
530,70645790,059490,059430,060020,060410,05998
530,7416830,058440,058410,058920,059420,05905
530,7769080,057200,057190,057620,058190,05786
530,81213310,055840,055820,056130,056750,05644
530,84735810,054410,054360,054530,055150,05483
530,88258320,052940,052850,052880,053470,05312
530,91780820,051500,051340,051220,051740,05135
530,95303330,050100,049880,049590,050030,04959
530,98825830,048780,048490,048030,048380,04788
531,02348340,047570,047220,046570,046830,04626
531,05870840,046500,046080,045260,045420,04478
531,09393350,045580,045120,044110,044180,04347
531,12915850,044870,044380,043180,043170,04238
531,16438360,044410,043900,042530,042430,04156
531,19960860,044260,043740,042200,042030,04109
531,23483370,044500,043980,042280,042040,04103
531,27005870,045170,044680,042860,042550,04148
531,30528380,046320,045900,043990,043640,04254
531,34050880,047990,047660,045720,045330,04424
531,37573390,050200,049990,048060,047670,04662
531,41095890,052950,052900,051030,050670,04971
531,4461840,056230,056370,054620,054310,05350
531,4814090,059990,060350,058760,058560,05795
531,51663410,064140,064750,063370,063320,06296
531,55185910,068580,069480,068330,068480,06841
531,58708410,073180,074370,073490,073880,07414
531,62230920,077750,079250,078650,079320,07993
531,65753420,082110,083910,083600,084570,08557
531,69275930,086020,088130,088110,089400,09079
531,72798430,089300,091660,091920,093540,09532
531,76320940,091830,094380,094860,096760,09888
531,79843440,093520,096180,096820,098950,10137
531,83365950,094360,097030,097780,100050,10269
531,86888450,094380,096980,097740,100080,10285
531,90410960,093690,096130,096820,099130,10192
531,93933460,092440,094620,095170,097350,10005
531,97455970,090780,092620,092960,094930,09741
532,00978470,088880,090330,090380,092070,09424
532,04500980,086890,087890,087630,088960,09075
532,08023480,084920,085460,084840,085800,08712
532,11545990,083060,083130,082150,082700,08353
532,15068490,081370,080980,079630,079770,08008
532,185910,079870,079050,077330,077070,07685
532,2211350,078550,077340,075280,074650,07391
532,25636010,077420,075850,073450,072480,07124
532,29158510,076470,074560,071850,070560,06883
532,32681020,075670,073460,070440,068870,06667
532,36203520,075020,072540,069220,067380,06474
532,39726030,074480,071750,068150,066060,06301
532,43248530,074050,071090,067220,064900,06146
532,46771040,073700,070530,066410,063860,06008
532,50293540,073430,070070,065700,062950,05884
532,53816050,073250,069700,065110,062160,05775
532,57338550,073170,069450,064640,061500,05683
532,60861060,073230,069350,064340,061020,05610
532,64383560,073500,069470,064270,060790,05564
532,67906070,074040,069870,064520,060890,05554
532,71428570,074920,070630,065150,061400,05589
532,74951080,076230,071830,066270,062430,05678
532,78473580,078010,073560,067950,064060,05832
532,81996090,080350,075870,070280,066370,06061
532,85518590,083260,078810,073300,069440,06372
532,8904110,086780,082410,077060,073300,06769
532,9256360,090870,086660,081530,077940,07253
532,96086110,095470,091490,086660,083300,07819
532,99608610,100470,096800,092330,089280,08455
533,03131120,105710,102420,098360,095680,09144
533,06653620,110980,108130,104520,102260,09861
533,10176130,115990,113630,110500,108700,10572
533,13698630,120440,118580,115910,114600,11236
533,17221140,124070,122720,120450,119620,11814
533,20743640,126680,125770,123840,123450,12273
533,24266140,128110,127570,125870,125850,12583
533,27788650,128300,128030,126440,126680,12726
533,31311150,127300,127170,125550,125940,12695
533,34833660,125250,125110,123320,123720,12499
533,38356160,122370,122080,119980,120240,12155
533,41878670,118920,118350,115820,115800,11694
533,45401170,115200,114220,111180,110750,11152
533,48923680,111480,110010,106380,105450,10569
533,52446180,107990,105970,101730,100230,09981
533,55968690,104930,102330,097490,095370,09424
533,59491190,102380,099220,093820,091100,08924
533,6301370,100340,096650,090760,087460,08491
533,6653620,098760,094590,088290,084480,08131
533,70058710,097560,092980,086360,082090,07839
533,73581210,096640,091730,084880,080220,07608
533,77103720,095890,090740,083730,078750,07426
533,80626220,095230,089890,082820,077580,07283
533,84148730,094570,089120,082030,076580,07166
533,87671230,093860,088350,081300,075690,07066
533,91193740,093060,087540,080580,074840,06974
533,94716240,092180,086680,079820,073980,06886
533,98238750,091230,085750,079040,073120,06800
534,01761250,090230,084800,078240,072270,06716
534,05283760,089260,083860,077480,071480,06639
534,08806260,088360,083010,076810,070800,06573
534,12328770,087610,082300,076300,070330,06526
534,15851270,087080,081810,076040,070130,06506
534,19373780,086840,081630,076100,070290,06523
534,22896280,086980,081840,076580,070920,06585
534,26418790,087570,082510,077570,072110,06703
534,29941290,088670,083740,079140,073940,06886
534,3346380,090360,085590,081380,076480,07144
534,3698630,092660,088090,084320,079800,07482
534,40508810,095590,091260,087990,083890,07905
534,44031310,099090,095060,092340,088740,08410
534,47553820,103080,099400,097290,094260,08993
534,51076320,107360,104100,102650,100240,09634
534,54598830,111650,108880,108130,106400,10306
534,58121330,115670,113440,113400,112410,10975
534,61643840,119080,117450,118130,117880,11603
534,65166340,121570,120580,121960,122460,12150
534,68688850,122900,122540,124560,125800,12577
534,72211350,122860,123120,125700,127600,12851
534,75733860,121380,122200,125220,127690,12948
534,79256360,118470,119760,123090,126020,12857
534,82778860,114290,115930,119390,122640,12579
534,86301370,109050,110910,114340,117750,12130
534,89823870,103070,104990,108210,111630,11537
534,93346380,096650,098490,101350,104620,10834
534,96868880,090140,091770,094150,097150,10066
535,00391390,083840,085170,086960,089610,09277
535,03913890,077950,078910,080070,082300,08500
535,0743640,072630,073150,073680,075450,07764
535,1095890,067930,068010,067910,069210,07087
535,14481410,063900,063530,062850,063690,06483
535,18003910,060520,059720,058520,058920,05957
535,21526420,057760,056560,054910,054910,05512
535,25048920,055590,054020,052000,051630,05144
535,28571430,053960,052060,049740,049050,04852
535,32093930,052830,050650,048100,047140,04631
535,35616440,052190,049770,047050,045870,04478
535,39138940,052020,049400,046590,045230,04394
535,42661450,052350,049610,046730,045240,04377
535,46183950,053170,050340,047440,045850,04424
535,49706460,054480,051620,048710,047080,04537
535,53228960,056280,053430,050570,048930,04716
535,56751470,058560,055790,053000,051400,04961
535,60273970,061300,058650,055980,054460,05271
535,63796480,064460,061990,059460,058080,05642
535,67318980,067980,065730,063400,062190,06068
535,70841490,071800,069790,067710,066700,06539
535,74363990,075820,074080,072280,071500,07045
535,7788650,079950,078490,077000,076470,07573
535,814090,084100,082910,081760,081470,08107
535,84931510,088190,087250,086420,086380,08634
535,88454010,092120,091380,090870,091040,09136
535,91976520,095790,095230,095010,095360,09602
535,95499020,099140,098720,098730,099250,10022
535,99021530,102070,101750,101950,102600,10384
536,02544030,104490,104250,104590,105350,10682
536,06066540,106310,106130,106550,107410,10906
536,09589040,107470,107320,107770,108720,11051
536,13111550,107880,107750,108200,109220,11111
536,16634050,107550,107420,107810,108900,11083
536,20156560,106460,106310,106620,107740,10969
536,23679060,104700,104500,104690,105820,10773
536,27201570,102350,102060,102100,103210,10502
536,30724070,099540,099140,098990,100020,10167
536,34246580,096410,095850,095510,096410,09786
536,37769080,093100,092380,091830,092580,09376
536,41291590,089760,088860,088100,088660,08954
536,44814090,086490,085420,084430,084780,08532
536,48336590,083340,082110,080910,081030,08123
536,5185910,080380,079020,077600,077500,07734
536,5538160,077630,076170,074560,074240,07374
536,58904110,075120,073590,071800,071280,07046
536,62426610,072860,071300,069350,068650,06753
536,65949120,070870,069300,067220,066360,06498
536,69471620,069160,067600,065420,064420,06282
536,72994130,067730,066200,063960,062840,06107
536,76516630,066610,065130,062860,061640,05975
536,80039140,065800,064390,062160,060830,05888
536,83561640,065360,064020,061840,060430,05844
536,87084150,065290,064040,061940,060440,05847
536,90606650,065610,064470,062500,060930,05899
536,94129160,066370,065370,063550,061910,06004
536,97651660,067600,066760,065130,063440,06166
537,01174170,069320,068680,067280,065560,06388
537,04696670,071540,071130,069980,068270,06673
537,08219180,074200,074070,073220,071570,07021
537,11741680,077250,077430,076920,075390,07426
537,15264190,080560,081090,080960,079620,07878
537,18786690,083940,084850,085150,084090,08362
537,2230920,087200,088510,089270,088570,08855
537,2583170,090090,091790,093020,092740,09326
537,29354210,092350,094410,096130,096330,09744
537,32876710,093790,096180,098400,099100,10084
537,36399220,094290,096970,099670,100860,10321
537,39921720,093850,096730,099840,101500,10440
537,43444230,092500,095490,098940,100980,10435
537,46966730,090380,093370,097060,099390,10309
537,50489240,087680,090550,094360,096850,10074
537,54011740,084610,087250,091060,093590,09751
537,57534250,081380,083700,087380,089840,09364
537,61056750,078200,080120,083560,085840,08940
537,64579260,075210,076680,079800,081810,08504
537,68101760,072510,073500,076240,077930,08080
537,71624270,070120,070640,072990,074340,07682
537,75146770,068030,068120,070060,071050,07318
537,78669280,066160,065870,067420,068070,06990
537,82191780,064430,063820,065020,065370,06695
537,85714290,062740,061890,062800,062890,06429
537,89236790,061050,060030,060710,060590,06185
537,9275930,059310,058200,058700,058420,05960
537,9628180,057530,056400,056780,056380,05749
537,99804310,055730,054640,054940,054470,05552
538,03326810,053990,052970,053240,052710,05372
538,06849320,052390,051470,051720,051170,05213
538,10371820,051000,050220,050470,049920,05081
538,13894320,049950,049310,049580,049050,04988
538,17416830,049350,048850,049170,048670,04942
538,20939330,049290,048990,049340,048860,04953
538,24461840,049990,049820,050190,049740,05031
538,27984340,051520,051460,051840,051420,05188
538,31506850,054030,054070,054430,054030,05437
538,35029350,057690,057780,058110,057720,05791
538,38551860,062640,062760,063020,062630,06265
538,42074360,069030,069130,069290,068890,06871
538,45596870,076910,076980,077010,076580,07621
538,49119370,086270,086290,086180,085740,08518
538,52641880,096970,096960,096730,096300,09560
538,56164380,108710,108710,108400,108030,10729
538,59686890,121040,121130,120840,120620,11999
538,63209390,133350,133650,133440,133440,13310
538,6673190,144940,145480,145480,145800,14598
538,7025440,154860,155820,156220,157000,15791
538,73776910,162450,163970,164960,166320,16817
538,77299410,167170,169370,171120,173140,17608
538,80821920,168710,171660,174290,177010,18112
538,84344420,166960,170670,174240,177670,18294
538,87866930,162100,166520,171000,175080,18144
538,91389430,154500,159500,164820,169420,17671
538,94911940,144670,150120,156100,161090,16909
538,98434440,133240,138940,145400,150610,15906
539,01956950,120850,126620,133340,138600,14723
539,05479450,108120,113770,120520,125660,13420
539,09001960,095560,100940,107570,112480,12072
539,12524460,083620,088640,095020,099590,10736
539,16046970,072660,077240,083230,087390,09456
539,19569470,062930,066960,072490,076190,08268
539,23091980,054500,057970,062980,066220,07198
539,26614480,047480,050380,054860,057630,06265
539,30136990,041900,044260,048220,050550,05483
539,33659490,037840,039690,043160,045060,04863
539,371820,035330,036720,039730,041240,04413
539,4070450,034420,035420,037990,039160,04139
539,44227010,035180,035840,038020,038880,04049
539,47749510,037640,038010,039840,040440,04146
539,51272020,041780,041930,043470,043960,04446
539,54794520,047550,047560,048980,049360,04938
539,58317030,054800,054790,056100,056410,05605
539,61839530,063300,063350,064550,064900,06427
539,65362040,072680,072800,073980,074460,07373
539,68884540,082350,082650,083940,084660,08402
539,72407050,091790,092370,093890,094970,09462
539,75929550,100440,101400,103280,104840,10499
539,79452050,107770,109220,111580,113700,11455
539,82974560,113380,115370,118310,121050,12276
539,86497060,116960,119540,123110,126490,12917
539,90019570,118390,121540,125750,129750,13344
539,93542070,117670,121340,126170,130710,13538
539,97064580,114970,119080,124430,129300,13481
540,00587080,110530,114980,120610,125770,13199
540,04109590,104680,109330,115160,120470,12722
540,07632090,097770,102450,108430,113750,12083
540,1115460,090110,094790,100770,105950,11317
540,1467710,082080,086660,092490,097420,10460
540,18199610,073940,078320,083890,088480,09544
540,21722110,065910,070010,075230,079410,08604
540,25244620,058190,061960,066740,070470,07667
540,28767120,050950,054330,058640,061900,06759
540,32289630,044340,047320,051120,053910,05904
540,35812130,038510,041070,044350,046670,05124
540,39334640,033600,035730,038490,040380,04435
540,42857140,029710,031430,033680,035220,03864
540,46379650,026970,028290,030130,031340,03418
540,49902150,025430,026380,027890,028760,03106
540,53424660,025160,025880,026990,027560,02933
540,56947160,026260,026680,027440,027750,02903
540,60469670,028620,028770,029220,029310,03013
540,63992170,032140,032040,032260,032170,03260
540,67514680,036650,036350,036410,036200,03631
540,71037180,041940,041500,041480,041220,04110
540,74559690,047730,047240,047230,046990,04676
540,78082190,053730,053270,053370,053230,05301
540,8160470,059620,059270,059580,059620,05956
540,8512720,065070,064940,065540,065850,06608
540,88649710,069830,070000,070970,071570,07220
540,92172210,073680,074230,075560,076510,07763
540,95694720,076470,077450,079140,080490,08216
540,99217220,078140,079480,081640,083400,08563
541,02739730,078630,080380,083000,085160,08793
541,06262230,077990,080160,083240,085750,08901
541,09784740,076320,078890,082370,085190,08886
541,13307240,073690,076600,080440,083520,08750
541,16829750,070210,073380,077510,080780,08497
541,20352250,065940,069300,073660,077040,08135
541,23874760,061000,064470,068980,072420,07673
541,27397260,055530,059020,063590,067010,07123
541,30919770,049680,053100,057640,060980,06503
541,34442270,043630,046920,051320,054510,05830
541,37964770,037590,040660,044840,047850,05132
541,41487280,031750,034550,038450,041240,04435
541,45009780,026290,028810,032370,034880,03761
541,48532290,021370,023600,026750,028970,03132
541,52054790,017110,019020,021730,023640,02561
541,5557730,013510,015120,017380,018990,02061
541,5909980,010560,011880,013730,015040,01635
541,62622310,008210,009270,010740,011790,01283
541,66144810,006380,007220,008350,009180,01000
541,69667320,004980,005640,006500,007140,00778
541,73189820,003920,004450,005100,005580,00609
541,76712330,003140,003560,004040,004400,00482
541,80234830,002560,002900,003250,003530,00390
541,83757340,002120,002400,002680,002900,00322
541,87279840,001800,002040,002250,002420,00272
541,90802350,001570,001770,001940,002070,00235
541,94324850,001410,001580,001720,001810,00208
541,97847360,001310,001450,001570,001640,00190
542,01369860,001270,001390,001490,001540,00179
542,04892370,001290,001370,001470,001490,00174
542,08414870,001350,001410,001500,001510,00174
542,11937380,001450,001490,001570,001570,00179
542,15459880,001590,001610,001690,001680,00188
542,18982390,001760,001760,001830,001830,00201
542,22504890,001940,001930,002000,002000,00217
542,2602740,002130,002120,002180,002180,00234
542,2954990,002320,002300,002350,002370,00252
542,33072410,002500,002470,002510,002550,00269
542,36594910,002650,002630,002660,002710,00285
542,40117420,002790,002750,002780,002840,00299
542,43639920,002890,002850,002870,002950,00311
542,47162430,002950,002920,002940,003030,00319
542,50684930,002980,002960,002970,003070,00325
542,54207440,002980,002970,002980,003070,00327
542,57729940,002940,002940,002950,003050,00325
542,61252450,002870,002880,002890,002980,00320
542,64774950,002750,002780,002800,002880,00311
542,68297460,002600,002650,002670,002740,00298
542,71819960,002410,002480,002500,002570,00281
542,75342470,002200,002270,002310,002370,00261
542,78864970,001960,002050,002090,002140,00238
542,82387480,001710,001800,001850,001900,00212
542,85909980,001460,001550,001600,001650,00185
542,89432490,001220,001310,001360,001400,00159
542,92954990,000990,001080,001130,001170,00133
542,9647750,000790,000870,000910,000950,00109
5430,000610,000680,000720,000760,00087
 

4.3 Verdeling verschil in onderwijsscores: gehele populatie 

Figuur 4.3.1 laat de verdeling van het verschil in onderwijsscores in 2020 ten opzichte van 2019 zien. Deze figuur is net als de figuren in de paragrafen 4.4 en 4.5 gebaseerd op onderwijsscores van kinderen die voor beide jaren beschikbaar zijn en die dus in beide jaren tussen de 2,5 en 4 jaar waren dan wel op een basisschool zaten. Het algemene beeld is dat onderwijsscores weinig variëren tussen de jaren. Voor 69% van de kinderen zijn de onderwijsscores tussen de jaren 2019 en 2020 gelijk gebleven of hooguit met 0,1 veranderd. Een klein deel van de leerlingen laat wel substantiële veranderingen in onderwijsscores zien. Zo zijn de onderwijsscores voor 15% van de leerlingen tussen de jaren 2019 en 2020 met tenminste 1 veranderd. 

Onderwijsscores kunnen van jaar op jaar veranderen door een verandering in een of meer omgevingskenmerken van de leerling of doordat onderwijsscores geïmputeerd zijn en het imputatiemodel in de opeenvolgende jaren verschillende uitkomsten geeft. Dit laatste effect komt doordat in het imputatiemodel voor de onderwijsscores de best passende donor wordt gezocht om daarvan de onderwijsscore te imputeren bij het kind waarvan geen onderwijsscore kan worden berekend. Door (kleine) veranderingen in de achtergrondgegevens die hiervoor worden gebruikt, is de kans reëel dat in een ander jaar een andere donor wordt gebruikt. Een verandering in omgevingskenmerken kan bijvoorbeeld zijn dat het opleidingsniveau van ouders verandert door een nieuwe registratie van een hoger opleidingsniveau, het beschikbaar komen van nieuwe data uit de Enquête Beroepsbevolking (EBB) of variatie in de uitkomst van het imputatiemodel in het geval van imputatie van het opleidingsniveau. Een verandering in onderwijsscore bij directe imputatie daarvan kan bijvoorbeeld komen doordat het inkomen verandert en het kind dat een onderwijsscore krijgt geïmputeerd door het imputatie model door deze verandering aan een ander donorkind wordt gekoppeld.

4.3.1 Verschil in onderwijsscores 2020 t.o.v. 2019, gehele populatie
Verschil in onderwijsscoresAandeel onderwijsscores
2.5 of meer2,7
1 tot 2.55,9
0.5 tot 15,1
0.1 tot 0.58,8
0 tot 0.144,2
-0.1 tot 015,6
-0.5 tot -0.17,4
-1 tot -0.54,3
-2.5 tot -14,3
lager dan -2.51,6
 

4.4 Verdeling verschil in onderwijsscores: per methode van imputatie onderwijsscores

De figuren 4.4.1 tot en met 4.4.6 geven de verdeling van het verschil in onderwijsscore tussen de jaren 2019 en 2020 weer per methode van imputatie van onderwijsscores. Direct bepaalde onderwijsscores, dit betreft ongeveer 93 tot 94% van alle onderwijsscores, fluctueren relatief weinig van jaar op jaar. Dit komt doordat deze onderwijsscores alleen over de jaren kunnen variëren indien tenminste een van de modelvariabelen verandert. Geïmputeerde onderwijsscores veranderen relatief veel over de tijd vanwege de gebruikte imputatiemethodiek, ook indien de beschikbare omgevingskenmerken geen veranderingen over de tijd laten zien.

4.4.1 Verschil in onderwijsscores 2020 t.o.v. 2019: onderwijsscore direct bepaald
Verschil in onderwijsscoresAantal onderwijsscores (x 1000)
lager dan -2.59
-2.5 tot -155
-1 tot -0.559
-0.5 tot -0.1105
-0.1 tot 0224
0 tot 0.1614
0.1 tot 0.5125
0.5 tot 171
1 tot 2.578
2.5 of meer23

4.4.2 Verschil in onderwijsscores 2020 t.o.v. 2019: onderwijsscore geïmputeerd, want moeder is onbekend
Verschil in onderwijsscoresAantal onderwijsscores (x 1000)
lager dan -2.50,56
-2.5 tot -10,28
-1 tot -0.50,11
-0.5 tot -0.10,09
-0.1 tot 00,05
0 tot 0.10,10
0.1 tot 0.50,10
0.5 tot 10,11
1 tot 2.50,31
2.5 of meer0,60

4.4.3 Verschil in onderwijsscores 2020 t.o.v. 2019: onderwijsscore geïmputeerd, want vader is onbekend
Verschil in onderwijsscoresAantal onderwijsscores (x 1000)
lager dan -2.513,0
-2.5 tot -16,9
-1 tot -0.52,6
-0.5 tot -0.12,3
-0.1 tot 01,5
0 tot 0.12,6
0.1 tot 0.52,2
0.5 tot 12,7
1 tot 2.57,3
2.5 of meer14,2

4.4.4 Verschil in onderwijsscores 2020 t.o.v. 2019: onderwijsscore geïmputeerd, want beide ouders zijn onbekend
Verschil in onderwijsscoresAantal onderwijsscores (x 1000)
lager dan -2.50,77
-2.5 tot -10,35
-1 tot -0.50,17
-0.5 tot -0.10,15
-0.1 tot 00,09
0 tot 0.10,16
0.1 tot 0.50,13
0.5 tot 10,17
1 tot 2.50,45
2.5 of meer0,93

4.4.5 Verschil in onderwijsscores 2020 t.o.v. 2019: onderwijsscore geïmputeerd, want kind in COA- of IND-bestand
Verschil in onderwijsscoresAantal onderwijsscores (x 1000)
lager dan -2.50,09
-2.5 tot -10,04
-1 tot -0.50,01
-0.5 tot -0.10,02
-0.1 tot 01,58
0 tot 0.124,62
0.1 tot 0.50,03
0.5 tot 10,01
1 tot 2.50,06
2.5 of meer0,01

4.4.6 Verschil in onderwijsscores 2020 t.o.v. 2019: onderwijsscore geïmputeerd, want NOAT-kind niet in BRP
Verschil in onderwijsscoresAantal onderwijsscores (x 1000)
lager dan -2.50,45
-2.5 tot -10,23
-1 tot -0.50,07
-0.5 tot -0.10,06
-0.1 tot 00,03
0 tot 0.10,05
0.1 tot 0.50,08
0.5 tot 10,07
1 tot 2.50,25
2.5 of meer0,54

4.5 Verdeling verschil in onderwijsscores: per deelpopulatie van imputatie opleidingsniveaus ouders

De figuren 4.5.1 tot en met 4.5.4 tonen de verdeling van het verschil in onderwijsscore tussen de jaren 2019 en 2020 per deelpopulatie wat betreft imputatie van opleidingsniveau van beide ouders, alleen de vader, alleen de moeder of geen van beide ouders. Onderwijsscores veranderen niet of nauwelijks over de tijd indien de opleidingsniveaus van beide ouders bekend zijn, maar vaak indien de  opleidingsniveaus van een of beide ouders zijn geïmputeerd.

4.5.1 Verschil in onderwijsscores 2020 t.o.v. 2019: opleidingsniveau van beide ouders geïmputeerd
Verschil in onderwijsscoresAantal onderwijsscores (x 1000)
lager dan -2.56
-2.5 tot -117
-1 tot -0.512
-0.5 tot -0.112
-0.1 tot 04
0 tot 0.118
0.1 tot 0.512
0.5 tot 115
1 tot 2.527
2.5 of meer14

4.5.2 Verschil in onderwijsscores 2020 t.o.v. 2019: opleidingsniveau van alleen de vader geïmputeerd
Verschil in onderwijsscoresAantal onderwijsscores (x 1000)
lager dan -2.513
-2.5 tot -122
-1 tot -0.533
-0.5 tot -0.143
-0.1 tot 013
0 tot 0.116
0.1 tot 0.545
0.5 tot 136
1 tot 2.528
2.5 of meer14

4.5.3 Verschil in onderwijsscores 2020 t.o.v. 2019: opleidingsniveau van alleen de moeder geïmputeerd
Verschil in onderwijsscoresAantal onderwijsscores (x 1000)
lager dan -2.51
-2.5 tot -112
-1 tot -0.515
-0.5 tot -0.119
-0.1 tot 05
0 tot 0.18
0.1 tot 0.521
0.5 tot 120
1 tot 2.520
2.5 of meer3

4.5.4 Verschil in onderwijsscores 2020 t.o.v. 2019: opleidingsniveau van geen van beide ouders geïmputeerd
Verschil in onderwijsscoresAantal onderwijsscores (x 1000)
lager dan -2.53
-2.5 tot -111
-1 tot -0.52
-0.5 tot -0.134
-0.1 tot 0204
0 tot 0.1599
0.1 tot 0.549
0.5 tot 13
1 tot 2.512
2.5 of meer8

5. Analyse achterstandsscores

In dit hoofdstuk vergelijken we voorlopige en definitieve achterstandsscores in 2018/2019 (op basis van de voorlopige en definitieve gemeentelijke indeling 2021) alsmede voorlopige achterstandsscores in 2019/2020 (op basis van de voorlopige gemeentelijke indeling 2022) en definitieve achterstandsscores in 2018/2019 (op basis van de definitieve gemeentelijke indeling 2021). We doen dit voor zowel achterstandsscores met als zonder drempel. 

Op basis van de voorlopige achterstandsscore wordt het budget voor de GOAB (Gemeentelijk Onderwijs Achterstanden Beleid) verdeeld en al een deel van het budget uitgekeerd. Op basis van de definitieve scores wordt ook definitief de verdeling van het budget vastgesteld. Eventuele wijzigingen in de achterstandsscore worden dan in de laatste uitbetaling van het budget gecorrigeerd. Een vergelijking tussen voorlopige en definitieve achterstandsscores toont aan hoe groot deze wijzigingen en correcties zijn.

Er zijn een aantal oorzaken waardoor de definitieve achterstandsscores af kunnen wijken van de voorlopige scores. Allereerst kunnen scholen fuseren tussen de productie van voorlopige en definitieve scores. Hierdoor kan het gemiddelde opleidingsniveau van moeders op een school veranderen. Alleen als het een fusie is tussen twee vestigingen binnen hetzelfde BRIN-nummer verandert het gemiddelde opleidingsniveau van moeders niet. Doordat het gemiddelde opleidingsniveau van moeders op fusiescholen verandert, kunnen er twee effecten optreden. Ten eerste kunnen door het veranderen van het gemiddelde opleidingsniveau van de moeders sommige kinderen op een school na verwerking van de fusie net wel/niet onder de grenswaarde komen te liggen (afhankelijk van de richting waarin het gemiddelde verandert). Het tweede effect is dat de veranderingen in het gemiddelde opleidingsniveau van moeders ervoor zorgen dat zowel de grenswaarde als het populatiegemiddelde miniem wijzigen. Dat heeft tot gevolg dat sommige kinderen net wel of net niet onder de grenswaarde komen te liggen. Verder hebben deze kleine wijzigingen ook nog een kleine invloed op de achterstandsscores doordat zowel de achterstandsscore zonder drempel als de drempel niet iets anders uitpakken. Dit zijn echter over het algemeen wel kleine wijzigingen. Daarnaast kan door een fusie een school bij een andere gemeente worden ingedeeld. De punten van de verhuizende schoolvestiging verhuizen dus mee van de ene naar de andere gemeente. Ten tweede kan een wijziging van de gemeentegrens ervoor zorgen dat een peuter of school bij een andere gemeente wordt ingedeeld.

5.1 Vergelijking voorlopige en definitieve achterstandsscores op basis van voorlopige en definitieve gemeentelijke indeling 2021 (peiljaren 2018 en 2019)

De figuren 5.1.1 en 5.1.2 geven verschillen tussen voorlopige (horizontale as) en definitieve achterstandsscores (verticale as) in 2018/2019 weer, zowel voor achterstandsscores zonder (5.1.1) als met drempel (5.1.2). De figuren laten zien dat bijna alle gemeenten op of vlakbij de diagonaal liggen, wat betekent dat de verschillen tussen voorlopige en definitieve achterstandsscores van gemeenten in 2018/2019 over het algemeen klein waren. 


Grootste absolute verschillen 

De tabellen 5.1.3 en 5.1.4 geven de gemeenten met de grootste negatieve (5.1.3) en positieve (5.1.4) verschillen tussen voorlopige en definitieve achterstandsscores met drempel in 2018/2019 weer. De gemeente Hengelo heeft veruit het grootste negatieve verschil en de daarnaast gelegen gemeente Enschede veruit het grootste positieve verschil. Deze uitschieters zijn het gevolg van een schoolfusie, waardoor leerlingen die voorheen aan de achterstandsscore van Hengelo bijdroegen aan de achterstandsscore van Enschede bij gingen dragen. 

5.1.3 Grootste negatieve verschillen (met drempel)
gemeentevoorlopige achterstandsscoredefinitieve achterstandsscoreverschilverschil (%)
Hengelo4 533,554 231,83-301,72-6,66
Leeuwarden5 151,605 124,33-27,27-0,53
Rotterdam100 867,58100 850,31-17,27-0,02
Midden-Groningen3 767,383 756,62-10,76-0,29
Heerhugowaard3 117,473 108,82-8,66-0,28
Bergen (NH.) 136,88 128,47-8,41-6,15
Haarlem8 500,878 494,32-6,55-0,08
Hoorn4 695,834 690,02-5,81-0,12
Maastricht6 089,986 085,02-4,96-0,08
Olst-Wijhe 273,67 268,77-4,91-1,79

5.1.4 Grootste positieve verschillen (met drempel)
gemeentevoorlopige achterstandsscoredefinitieve achterstandsscoreverschilverschil (%)
Enschede13 167,0913 461,13294,042,23
Brielle 312,43 327,6115,184,86
Groningen7 620,337 630,7910,470,14
Almere21 006,5521 015,078,530,04
Nieuwkoop 544,77 552,437,661,41
Overbetuwe 547,74 554,837,091,29
Noordoostpolder3 186,913 193,276,360,20
Amsterdam89 796,6589 802,295,640,01
Teylingen 143,73 149,205,463,80
Haarlemmermeer4 754,244 759,685,440,11

Grootste percentuele verschillen 

De tabellen 5.1.5 en 5.1.6 geven de gemeenten met percentueel gezien de grootste negatieve (5.1.5) en positieve (5.1.6) verschillen tussen voorlopige en definitieve achterstandsscores met drempel in 2018/2019 weer. 

5.1.5 Grootste negatieve verschillen (met drempel)
gemeentevoorlopige achterstandsscoredefinitieve achterstandsscoreverschil (%)verschil
Hengelo4 533,554 231,83-6,66-301,72
Bergen (NH.) 136,88 128,47-6,15-8,41
Olst-Wijhe 273,67 268,77-1,79-4,91
Leeuwarden5 151,605 124,33-0,53-27,27
Peel en Maas 921,27 918,11-0,34-3,16
Midden-Groningen3 767,383 756,62-0,29-10,76
Het Hogeland1 195,201 191,74-0,29-3,46
Heerhugowaard3 117,473 108,82-0,28-8,66
Bernheze 470,39 469,28-0,24-1,12
Middelburg2 627,922 624,84-0,12-3,09

5.1.6 Grootste positieve verschillen (met drempel)
gemeentevoorlopige achterstandsscoredefinitieve achterstandsscoreverschil (%)verschil
Brielle 312,43 327,614,8615,18
Teylingen 143,73 149,203,805,46
Enschede13 167,0913 461,132,23294,04
Nieuwkoop 544,77 552,431,417,66
Overbetuwe 547,74 554,831,297,09
Lopik 542,68 547,870,965,20
Asten 337,41 338,110,210,71
Noordoostpolder3 186,913 193,270,206,36
Heeze-Leende 6,16 6,170,160,01
Groningen7 620,337 630,790,1410,47

5.2 Vergelijking definitieve (op basis van definitieve gemeentelijke indeling 2021; peiljaren 2018 en 2019) en voorlopige (op basis van voorlopige gemeentelijke indeling 2022; peiljaren 2019 en 2020) achterstandsscores

We vergelijken definitieve achterstandsscores voor 2018/2019 (op basis van de definitieve gemeentelijke indeling 2021) met voorlopige achterstandsscores voor 2019/2020 (op basis van de voorlopige gemeentelijke indeling 2022), zodat we een beeld krijgen van de stabiliteit van achterstandsscores tussen jaren. Mogelijke oorzaken van (sterke) dalingen in achterstandsscores zijn een daling van het aantal leerlingen en peuters, netto uitstroom van leerlingen en peuters met lage onderwijsscores en het stijgen van onderwijsscores van leerlingen en peuters. Verder spelen ook verhuizingen een rol doordat deze niet altijd gelijkmatig verdeeld zijn over de populatie. Bij sommige gemeenten is te zien dat de achtergrondkenmerken van de populatie kinderen die naar een gemeente toe verhuizen anders is dan de achtergrondkenmerken van de kinderen die naar een andere gemeente verhuizen. Een veelvoorkomende reden voor netto uitstroom van leerlingen en peuters met lage onderwijsscores is een daling van het aantal asielleerlingen. Meer informatie over de oorzaken van dalingen en stijgingen van achterstandsscores is te lezen in de brochure “Fluctuaties achterstandsscores scholen”4). Hoewel deze brochure is gericht op scholen, is de werking van de indicator voor gemeenten vergelijkbaar.

De figuren 5.2.1 en 5.2.2 geven verschillen tussen definitieve achterstandsscores in 2018/2019 (horizontale as) en voorlopige achterstandsscores in 2019/2020 (verticale as) weer, zowel voor achterstandsscores zonder (5.2.1) als met drempel (5.2.2). De figuren laten zien dat bijna alle gemeenten op of nabij de diagonaal liggen, wat betekent dat de voorlopige achterstandsscores in 2019/2020 over het algemeen vergelijkbaar waren met de definitieve achterstandsscores in 2018/2019. 


Grootste absolute verschillen 

De tabellen 5.2.3 en 5.2.4 tonen de gemeenten met de grootste negatieve (5.2.3) en positieve (5.2.4) verschillen tussen definitieve achterstandsscores in 2018/2019 en voorlopige achterstandsscores in 2019/2020. Beide tabellen bevatten vooral grotere gemeenten met hoge achterstandsscores. Dit is intuïtief, omdat grote gemeenten bij een vergelijkbaar percentueel verschil in absolute termen aanzienlijk grotere verschillen hebben dan kleinere gemeenten.
Verschillen in de achterstandsscores zijn het gevolg van verschuivingen in de samenstelling van de kindpopulatie door onder meer verhuizingen van kinderen tussen gemeenten. In sommige gemeenten is de ‘verhuisinstroom’ aanzienlijk anders van samenstelling dat de ‘verhuisuitstroom’. Verder kan een verandering in het aantal asielkinderen ook leiden tot een verandering van de achterstandsscores. 

5.2.3 Grootste negatieve verschillen (met drempel)
gemeentedefinitieve achterstandsscorevoorlopige achterstandsscoreverschilverschil (%)
Amsterdam89 80285 663-4 139-5
's-Gravenhage80 82779 228-1 599-2
Rotterdam100 85099 271-1 579-2
Utrecht25 21924 033-1 186-5
Eindhoven15 48715 104-383-2
Hengelo4 2323 873-359-8
Breda7 9287 575-354-4
Weert2 8272 561-266-9
Emmen6 8706 612-258-4
Hilversum4 1203 876-244-6

5.2.4 Grootste positieve verschillen (met drempel)
gemeentedefinitieve achterstandsscorevoorlopige achterstandsscoreverschilverschil (%)
Lelystad8 7909 2975076
Apeldoorn6 7047 0963926
Nissewaard6 7307 1063766
Ridderkerk3 1783 4803029
Stichtse Vecht1 2091 47626722
Capelle aan den IJssel5 3465 6072615
Vlaardingen8 7038 9452423
Zaanstad14 87015 1062352
Gilze en Rijen1 6971 93223414
Haarlemmermeer4 7604 9902315

Grootste percentuele verschillen 

De tabellen 5.2.5 en 5.2.6 geven de gemeenten met percentueel gezien de grootste negatieve (5.2.5) en positieve (5.2.6) verschillen tussen definitieve achterstandsscores in 2018/2019 en voorlopige achterstandsscores in 2019/2020 weer. Beide tabellen bevatten uitsluitend kleinere gemeenten, wat logisch is omdat in absolute zin bescheiden veranderingen voor deze gemeenten percentueel gezien grote veranderingen kunnen zijn. 

5.2.5 Grootste negatieve verschillen (met drempel)
gemeentedefinitieve achterstandsscorevoorlopige achterstandsscoreverschil (%)verschil
Vught79,1642,23-47-36,94
Eemnes58,1231,42-46-26,71
Ameland45,2627,78-39-17,49
Hattem163,76114,74-30-49,03
Son en Breugel170,80125,09-27-45,71
Vlieland32,4424,84-23-7,60
Boekel175,88135,36-23-40,52
Sint-Michielsgestel283,12227,17-20-55,95
Schiermonnikoog16,7013,46-19-3,24
Oudewater86,7671,64-17-15,12

5.2.6 Grootste positieve verschillen (met drempel)
gemeentedefinitieve achterstandsscorevoorlopige achterstandsscoreverschil (%)verschil
Waalre0,001,261,26
Heeze-Leende6,1717,8018911,63
Dinkelland48,85124,7215575,87
Leusden61,14148,2414287,10
Waterland56,61125,6912269,09
Midden-Delfland26,2956,9211730,64
Heumen41,5670,877129,32
Wierden54,8791,406736,53
Voorst63,20105,516742,31
Blaricum56,9588,735631,78

5.3 Nieuwe gemeenten

Tabel 5.3.1 geeft een overzicht van gemeenten die nieuw zijn in 2020. Een nieuwe gemeente is meestal een samenvoeging van (delen van) twee of meer oude gemeenten. 

5.3.1 Nieuwe gemeenten in 2020
gemeenteaantal kinderen (definitief)aantal kinderen (voorlopig)achterstandsscore (definitief)achterstandsscore (voorlopig)verschilverschil (%)
Purmerend15 91015 9634 213,474 376,80163,334
Dijk en Waard18 41518 3613 775,533 894,30118,783
Maashorst10 98610 9632 151,462 041,96-109,50-5
Land van Cuijk12 88012 6882 634,822 660,9026,081


4) Zie.

6. Samenvatting en conclusie

Dit rapport beschrijft en analyseert verschillen in onderwijsachterstandsscores van gemeenten tussen de jaren 2019 en 2020, verschillen in voorlopige en definitieve achterstandsscores en ontwikkelingen in onderwijsscores en de onderliggende omgevingskenmerken van leerlingen over de jaren 2016 tot en met 2020. De rapportage geeft een beeld van relevante ontwikkelingen op nationaal niveau. 

De voornaamste bevinding is dat achterstandsscores van de meeste gemeenten tussen 2019 en 2020 weinig fluctueerden. De achterstandsscores voor een beperkt aantal gemeenten schommelden wel sterk.  

De oorzaken van de schommelingen in achterstandsscores zijn in drie groepen in te delen, te weten veranderingen in onderwijsscores van leerlingen, veranderingen in de peuterpopulatie en de leerlingpopulatie in de gemeente, zoals een daling van het aantal asielkinderen,  en veranderingen in het aantal peuters en leerlingen in een gemeente. 

De verschillen tussen voorlopige en definitieve achterstandsscores in 2019 zijn over het algemeen ook klein, hoewel er gemeenten zijn waarbij de verschillen aanzienlijk zijn. 

We onderscheiden twee oorzaken waardoor de definitieve achterstandsscores af kunnen wijken van de voorlopige scores. Allereerst kunnen scholen fuseren tussen de productie van voorlopige en definitieve scores. Ten tweede kan een wijziging van de gemeentegrens ervoor zorgen dat een peuter of school bij een andere gemeente wordt ingedeeld.

We vinden dat fluctuaties in onderwijsscores voor een aanzienlijk deel het gevolg zijn van het imputeren van onderwijsscores en opleidingsniveau van ouders. De onderwijsscores van asielleerlingen worden altijd geïmputeerd. Omdat zij bij imputatie vanwege de gekozen methodologie automatisch aan achterstandsscores bijdragen, kan de aanwezigheid van asielleerlingen tot schommelingen in achterstandsscores leiden. 

Qua trendmatige ontwikkelingen laten de analyses zien dat de onderwijsscores tussen de jaren 2016 en 2020 gemiddeld genomen licht zijn gestegen. Het opleidingsniveau van met name moeders en het aandeel asielleerlingen zijn de afgelopen jaren eveneens gestegen en het aandeel ouders dat in de schuldsanering zit is gedaald. Beide ontwikkelingen zorgen voor hogere onderwijsscores.