6. Samenvatting en conclusie
Dit rapport beschrijft en analyseert verschillen in onderwijsachterstandsscores van gemeenten tussen de jaren 2019 en 2020, verschillen in voorlopige en definitieve achterstandsscores en ontwikkelingen in onderwijsscores en de onderliggende omgevingskenmerken van leerlingen over de jaren 2016 tot en met 2020. De rapportage geeft een beeld van relevante ontwikkelingen op nationaal niveau.
De voornaamste bevinding is dat achterstandsscores van de meeste gemeenten tussen 2019 en 2020 weinig fluctueerden. De achterstandsscores voor een beperkt aantal gemeenten schommelden wel sterk.
De oorzaken van de schommelingen in achterstandsscores zijn in drie groepen in te delen, te weten veranderingen in onderwijsscores van leerlingen, veranderingen in de peuterpopulatie en de leerlingpopulatie in de gemeente, zoals een daling van het aantal asielkinderen, en veranderingen in het aantal peuters en leerlingen in een gemeente.
De verschillen tussen voorlopige en definitieve achterstandsscores in 2019 zijn over het algemeen ook klein, hoewel er gemeenten zijn waarbij de verschillen aanzienlijk zijn.
We onderscheiden twee oorzaken waardoor de definitieve achterstandsscores af kunnen wijken van de voorlopige scores. Allereerst kunnen scholen fuseren tussen de productie van voorlopige en definitieve scores. Ten tweede kan een wijziging van de gemeentegrens ervoor zorgen dat een peuter of school bij een andere gemeente wordt ingedeeld.
We vinden dat fluctuaties in onderwijsscores voor een aanzienlijk deel het gevolg zijn van het imputeren van onderwijsscores en opleidingsniveau van ouders. De onderwijsscores van asielleerlingen worden altijd geïmputeerd. Omdat zij bij imputatie vanwege de gekozen methodologie automatisch aan achterstandsscores bijdragen, kan de aanwezigheid van asielleerlingen tot schommelingen in achterstandsscores leiden.
Qua trendmatige ontwikkelingen laten de analyses zien dat de onderwijsscores tussen de jaren 2016 en 2020 gemiddeld genomen licht zijn gestegen. Het opleidingsniveau van met name moeders en het aandeel asielleerlingen zijn de afgelopen jaren eveneens gestegen en het aandeel ouders dat in de schuldsanering zit is gedaald. Beide ontwikkelingen zorgen voor hogere onderwijsscores.